Muhofaza qilish

“Ekologiya” fani 
quyidagilami o‘rganadi:
© Hayot jarayonlari, o‘zaro aloqalar, adaptatsiyalar;
© Energiya oqimi, hamjamoalar;
© Ekotizimlar va suktsessiya;
© Bioxilma-xillik va cho‘llanish.
2 M. B eg o n v a boshqalar. Ecology. 2 006. 174-bet
13

---

2-sxem a

---

Ekologiya fanining maqsadi:
• Ekosistema komponetlarini aniqlash va himoyalash;
• Evolyutsion nazariya bosqichlarini o‘rganish;
• Ekosistemada hayvonlar mavjudlgi va himoyasini muhokama 
qilish;
• Ekologik vaziyatlami muhokama qilish;
• Tog‘lar, daryolar va cho‘llami ekologik xususiyatlarini o ‘rganish 
va muhokama qilish;
• Maijon qoya toshlari va namgarchilik ko‘p hududlami o ‘rganish;
• Insonning atrof-muhitga ta’sirini o ‘rganish va muhokama qilish.
Ilmiy metodlar
Olimlar muammolami hal qilishda turli xil ilmiy metodlardan 
foydalanadilar. Bu metodlar boshqalar tushuna oladigan faktlami 
tashkil qilish va yozishni o ‘z ichiga oladi. Olimlar muammoni hal 
etishda ko‘pgina variantlarini qo‘llaydilar. Ilmiy tadqiqotda birinchi 
qadam bu hal qilinishi kerak bo‘lgan muammoni yoki savolni aniqlab 
olish. So‘ng m a’lumotlar to‘planadi va ular tahlil qilinadi. Ma’lumot 
to‘plashda kutubxona fondi materiallarini tahlil qilish, soha haqidagi 
bilimlami yig‘ib chiqish, labarotoriya va dalada test ishlarini olib 
borish kerak.
Yangi yo‘nalishga o ‘tishdan avval soha haqida m a’lum bo‘lgan 
barcha ma’lumotlami to‘plash juda muhim sanaladi. Ishni o ‘zingiz 
nimani bilishingiz kerak ekanligi haqidagi savoldan boshlang. 
So‘ngra turli xil manbalardan yig‘ilgan m a’lumotlami tekshiring. 
Adabiyotlar, entsiklopediya, hukumat hujjatlari, kasbiy jumallar, 
ilmiy maqolalar va internet kabi manbalardan foydalanish mumkin 
(M. Begon va boshqalar, 2006. 154-bet)3.
Ba’zida olimlar o‘zlari to‘plamagan yoki boshqalar tomonidan 
to‘plangan m a’lumotlardan foydalanadilar. Barcha to‘plangan 
ma’lumotlar ham ishonarli emas. Siz barcha ma’lumot manbalarini 
o‘rganishingiz va m a’lumotlaAii ilmiy jihatdan to‘g‘ri, ishonchli 
ekanligini tekshirib ko‘rib foydalanishingiz kerak. Shunda bu 
ma’lumotlar siz kutgan natijaga erishishingizda samarali natija beradi 
(M. Begon va boshqalar, 2006. 174-bet).