Muhofaza qilish
Yüklə 40 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Kimyoviy kompleks.
Kimyo sanoati xissasiga tahminan atmosferaning ifloslanishining umumiy ko‘rsatkichiga nisbatan 3% to‘g ‘ri keladi. Havoda sulfid angidrid gazi changlar, tutun kabilar bilan ifloslanishi natijasida sanoat rayonlarida nam va sokin havoda quyun hosil bo‘ladi. U zaharli tumandan iborat bo‘lib, odamlar hayotiga havf solishi mumkin. London shahrida aka shunday sharoitda yurak xastaligi va o ‘pka kasalliklarining kuchayishi tufayli 1952-yilda 4000 kishi nobud bo‘lgan. Avtotransport havoni ifloslanishida katta o‘rin egallaydi. AQSh ning atmosfera havosi 60% avtomobillardan chiqadigan gazlar bilan ifloslanadi. Nyu-York, Los Anjeles, Tokio kabi yirik shaharlarda havoning ifloslanishi darajasi 80-90% ni tashkil etadi. Avtomobildan chiqadigan gazlar tarkibida zararli moddalar mavjud. Atrof-muhitga is gazi oltingugurt va azot birikmaiari bilan birga 3,4 benzapiren va qo‘rg‘oshin kabi kantserogen moddalar ham ajralib chiqadi. Atmosferaga chiqadigan gazlar bilan 25-27% 102 qo‘rg‘oshin chiqadi. Dunyo bo‘yicha bugungi kunda 500 mln. dan ortiq avtomobillar harakatlanadi. Los Anjeles shahrida havoni 2,5 mln. avtomobil, Parijda esa 900 ming avtomobil zaharlaydi. Havoga ajralib chiqadigan gazlar o‘simlik hayvonlar va odam salomatligiga salbiy ta’sir etadi. Atmosferaning eng havfli ifloslanishi radioaktiv ifloslanishdir. Bu esa odam salomatligiga salbiy ta’sir etib, ulaming avlodlarida turli xildagi mutatsiyalami keltirib chiqarishi bilan havfli bo'ladi. Radioaktiv ifloslanishning manbalari atom va vodorod bombalarini sinovdan o‘tkazish bo‘Isa bundan tashqari ridioaktiv ifloslanish yadro qurollarini tayyorlashda elektrostantsiyalarining atom reaktorlari va radioaktiv chiqindilardan atmosferaga tarqaladi. Inson va boshqa tirik organizmlar uchun atmosfera havosining freonlar bilan ifloslanishi jiddiy salbiy oqibatlarga olib keladi. Ulardan sovutgich qurilmalarida, yarim o‘tkazgichlar va aerozol balonchalar ishlab chiqarishda foydalaniladi. Freonlar ozon qatlamiga ta’sir etadi. Ular qisqa to‘ lqinli ultrabinafsha nurlar ta’sirida parchalanadi, natijada xlor, ftorlarga ajraladi. Natijada xlor va ftorlar ozon bilan o‘zaro ta’sir etadi. Ozon qatlamining siyraklashishi havfli yerlarga ultrabinafsha nurlaming kirib kelishi natijasida teri raki kasalligi ortishiga sababchi bo‘lmoqda. Havoning ifloslanishi natijasida odamlarda darmonsizlanish, ish qobiliyatini pasayishi, yo‘tal, bosh aylanishi, ovoz boylamlarining siqilishi, o‘pka, ko‘z bilan bog‘liq har xil kasallikiar organizmning umumiy zaharlanishi, kasallikka qarshi kurashishning susayishi kabilar kelib chiqadi. Atmosferani ifloslanishiga qarshi kurashish juda murakkab va ko‘p qirralidir. Shuningdek, katta kuch va mablag‘ talab etadi. Atmosfera havosini muhofaza qilish uchun quyidagi chora-tadbirlami qo‘llash lozim: 1. Xavfli moddalami hosil bo‘lishini bartaraf etuvchi mavjud texnologiyalami takomillashtirish. Yangi texnologik jarayonlami joriy etish; 2. Yoqilg‘i tarkibi apparatlar va karbyuratorlarni yaxshilash, tozalovchi qurilmalar yordamida atmosferaga chiqindilar chiqishini kamaytirish va bartaraf etish; 103 3. Zararli chiqindilar chiqaruvchi manbalami to‘g‘ri joylashtirish orqali atmosferani ifloslanishini oldini olish va yashil maydonlami kengaytirish (2-ilova). 0 ‘zbekiston Respublikasida Bosh gidrometerologiya va Tabiatni muhofaza qilish Davlat qo‘mitasi tomonidan atmosfera havosi va uni ifloslantiruvchi manbalari nazorat qilinadi. Bosh gidromet har sutkada atmosfera havosini zararlanish darajasini 39 aholi punktlarida kuzatib turadi. 16 turdagi gazlar (chiqindilar) va 6 turdagi og‘ir metallar hamda benzapiren nazorat ostidadir. Tabiatni muhofaza qilish Davlat qo‘mitasi tomonidan respublikamizning 136 aholi punktlarida sanoat korxonalarini va harakatdagi avtotransportlami nazorat qiladi. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Atmosfera havosi to‘g‘risidagi» Qonuniga binoan atmosfera havosining holati va unga tegishli ma’lumotlar yagona davlat nazorati, ya’ni tabiiy muhitni nazorati tizimida olib boriladi. Yüklə 40 Kb. Dostları ilə paylaş:
|