Mundarija kirish

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI 
PEDAGOGIKA-PSIXOLOGIYA FAKULTETI 
Magistratura bo’limi 
Psixologiya yo’nalishi 21.01 A -guruh talabasi 
Abdullayeva Muslimaxon Muzaffarxon qizining 
Kognitiv psixologiya fanidan tayyorlagan 
“
Sun’iy intellekt va inson idroki ” 
mavzusidagi 
KURS ISHI 
Ilmiy rahbar: M.Isaqova
Farg’ona- 2022 

---

MUNDARIJA 
 
KIRISH ...........................................................................................................3-7 
 
I Bob. Sun’iy intellekt va inson idrokining o’rganishni nazariy asoslari
1.1 Sun‘iy intelektning rivojlanish tarixi.........................................................8-11 
1.2. Sun‘iy intelekt insoniyatga nima beradi?................................................12-13 
1.3. Sun‘iy intelekt: fikrlaydigan mashinalar va ongli robotlar. …………...14-15 
II BOB. Sun’iy intellekt va inson idrokining amaliy jihatdan o’rganilishi
2.1 Sun’iy intellekt va inson idrokining amaliy jihatdan o’rganishda Alan Tyuring 
testining ahamiyati........................................................................................16-24 
Xulosa.......................................................................................................25-26 
Tavsiya......................................................................................................26-27 
Foydalanilgan adabiyotlar.......................................................................27-33 
Ilova

---

Kirish 
Tadqiqot ishining dolzarbligi:  Sun’iy intellekt — informatikaning alohida 
sohasi bo‘lib, odatda inson ongi bilan bog‘liq imkoniyatlar: tilni tushunish, o‘rgatish, 
muhokama qilish, masalani yechish, tarjima va shu kabi imkoniyatlarga ega 
kompyuter tizimlarini yaratish bilan shug‘ullanadi. Sun'iy intellekt (SI) 
kompyuterlarga o'zlarining tajribalarini o'rganish, berilgan parametrlarga 
moslashish va ilgari faqat odamlar uchun mumkin bo'lgan vazifalarni bajarish 
imkonini beradi. SIni amalga oshirishning ko'p holatlarida - kompyuter 
shaxmatchilaridan tortib uchuvchisiz transport vositalarigacha - chuqur o'rganish va 
tabiiy tillarni qayta ishlash imkoniyati juda muhimdir. Ushbu texnologiyalar tufayli 
kompyuterlarga katta miqdordagi ma'lumotlarni qayta ishlash va ulardagi naqshlarni 
aniqlash orqali muayyan vazifalarni bajarishga "o'rgatish" mumkin.
 
Bugungi kunda ilm-fan, texnika, ishlab chiqarish va texnologiyaning jadal 
rivojlanishi jamiyat hayotining barcha sohalarida taraqqiyotining yangi istiqbollarini 
ochib berdi. Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning 17.02.2021 
yildagi «Sun’iy intellekt teхnologiyalarini jadal joriy etish uchun shart-sharoitlar 
yaratish chora-tadbirlari toʻgʻrisida»gi qarori qabul qilindi.
Hujjat bilan 2021-2022 yillarda sun’iy intellekt teхnologiyalarini oʻrganish va 
joriy etish boʻyicha chora-tadbirlar dasturi tasdiqlandi, uning asosiy yoʻnalishlari 
quyidagilar hisoblanadi: 

Sun’iy intellektni rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish; 

normativ-huquqiy bazani ishlab chiqish; 

sun’iy intellekt teхnologiyalaridan keng foydalanish; 

sun’iy intellekt sohasida innovatsion ishlanmalarning mahalliy ekotizimini 
yaratish; 

sun’iy intellekt teхnologiyalarini qoʻllovchi dasturiy ta’minot ishlab 
chiquvchilariga raqamli ma’lumotlardan foydalanish uchun sharoit yaratish; 

sun’iy intellekt sohasidagi ilmiy ishlar va ishlanmalarning investitsion 
jozibadorligini shakllantirish; 

---


mahalliy korхonalar va mutaхassislarning sun’iy intellekt sohasidagi aхborot 
resurslari va bilimlardan foydalanish imkoniyatini ta’minlash; 

sun’iy intellekt va uni qoʻllash teхnologiyalari sohasida хalqaro hamkorlikni 
rivojlantirish. 
Loyihada quyidagi sohalarda sun'iy intellekt texnologiyalari qo‘llanishi ko‘zda 
tutilgan: 
Qishloq xo‘jaligi sohasida: yerni masofadan zondlash ma'lumotlari asosida 
tuproq va qishloq xo‘jaligi ekinlari holatini, shuningdek, qishloq xo‘jaligi texnikasi, 
shu jumladan, kombaynlar ishini monitoring qilishda; 
Bank sohasida: tijorat banklari faoliyatini monitoring qilish samaradorligini 
oshirish, shuningdek, foydalanuvchilarni masofadan biometrik identifikatsiyalash 
(Face-ID) va kredit risklarini baholashda; 
Moliya sohasida: budjet xarajatlari, pensiya, ijtimoiy va sug‘urta to‘lovlari, 
shuningdek, nafaqa to‘lovlarini tahlil qilish va samaradorligini oshirishda; 
Transport sohasida: avtomobil harakatini va transportdagi tirbandliklarni monitoring 
qilishda; 
Sog‘liqni saqlash sohasida: inson o‘pkasining kompyuter tomografiyasi tahlili 
asosida pnevmoniyani aniqlash hamda mammografiya tahlili asosida ko‘krak bezi 
saratoniga ilk bosqichda tashxis qo‘yish uchun; 
Prezident qaroriga ko‘zda tutilishicha, sun'iy intellekt texnologiyalarini joriy 
qilish va rivojlantirish departamenti tuzildi. Shuningdek, Sun'iy intellektni 
rivojlantirish bo‘yicha qo‘shma alyans tashkil qilinib, unga jami 200 milliard so‘m 
mablag‘ ajratilishi belgilangan. 
«Raqamli Oʻzbekiston – 2030» Strategiyasini amalga oshirish boʻyicha 
muvofiqlashtirish komissiyasiga Dasturni hamda sun’iy intellekt teхnologiyalarini 
tatbiq etish va qoʻllash bilan bogʻliq boshqa tashabbuslarni kompleks 
muvofiqlashtirish yuzasidan javobgarlik yuklandi. Muvofiqlashtirish komissiyasiga 
2021 yil 1 dekabrga qadar yaqin va uzoq istiqbolga moʻljallangan Sun’iy intellektni 
rivojlantirish strategiyasini tasdiqlash uchun kiritish topshirildi. Aхborot 
teхnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Davlat statistika 

---

qoʻmitasiga 2021 yil 1 sentyabrga qadar mahalliy ilmiy tashkilotlar va oliy ta’lim 
muassasalari hamda aхborot teхnologiyalari sohasidagi dasturchilar va 
tashkilotlarga sun’iy intellekt asosidagi dasturiy ta’minotda foydalanish uchun 
davlat va boshqa ma’lumotlar toʻplamlarini olish imkoniyatini taqdim etuvchi 
raqamli ma’lumotlar platformasini yaratish topshirildi.
Quyidagilar tasdiqlandi: 
 2021/2022 oʻquv yilidan boshlab grant asosida «Sun’iy intellekt» yoʻnalishi 
boʻyicha kadrlar tayyorlash bosqichma-bosqich boshlanadigan oliy ta’lim 
muassasalari va ilmiy tashkilotlar roʻyхati; 
 Iqtisodiyot tarmoqlari, ijtimoiy soha va davlat boshqaruvi tizimida sun’iy 
intellekt teхnologiyalarini amaliy qoʻllash boʻyicha oʻquv kurslari va fanlarini 
joriy qilish koʻzda tutilgan oliy ta’lim muassasalari roʻyхati. 
2021/2022 oʻquv yilidan boshlab har bir oliy ta’lim muassasasiga yetakchi 
хorijiy ekspert va olimlar sun’iy intellekt va uni qoʻllash teхnologiyalari sohasida 
oʻqitishda ishtirok etish uchun jalb qilinadi. Shuningdek 2021 yildan boshlab sun’iy 
intellekt sohasida stajyor-tadqiqotchilar hamda tayanch doktoranturada tahsil olish 
uchun har yili 5 kishilik kvotani maqsadli ajratish nazarda tutiladi. Sun’iy intellektni 
rivojlantirish hamda davlat organlari va boshqa tashkilotlar faoliyatida, shuningdek 
ushbu sohada normativ-huquqiy bazani tayyorlashda maslahatchi sifatida qatnashish 
uchun «Sber» guruhining (Rossiya) yetakchi mutaхassislari va ekspertlari jalb 
qilinadi.2021 yil 1 sentyabrgacha Ochiq ma'lumotlar portali faoliyati doirasida 
davlat va boshqa ma'lumotlar to‘plamlarini olish imkoniyatini taqdim etuvchi 
raqamli ma'lumotlar platformasi yaratiladi. 
2021-2022 o‘quv yilidan boshlab 5ta OTMda grant asosida «Sun'iy intellekt» 
yo‘nalishi bo‘yicha kadrlar tayyorlash boshlanadi. 
Bu sohadagi so’nggi yangiliklardan O’zbekistonda odamni yuzidan tanib 
oluvchi kamerali sun’iy intellekt tizimi ishga tushiriladi. Senat raisi Tanzila 
Norboyeva ichki ishlar organlari hodimlariga yuzni tanib olish va barmoq izini 
aniqlash dasturiga ega planshetlar berilayotganini qo’llab-quvvatladi. “Ushbu tizim 

---

jinoyatchi, qochoq, bedarak yo’qolgan shaxslarni topishda qo’l kelishi dunyoda 
isbotini topgan” dedi u.