MüNDƏRİcat giriş
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III FƏSİL Beynəlxalq maliyyə qurumları və transmilli korporasiyaların müasir beynəlxalq əməkdaşlığa töhfəsi 3.1 Azərbaycanın beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əlaqələri
|
92 Dinçer, Ömer; a.g.e., s. 117-120. 80 III FƏSİL Beynəlxalq maliyyə qurumları və transmilli korporasiyaların müasir beynəlxalq əməkdaşlığa töhfəsi 3.1 Azərbaycanın beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əlaqələri 1991-ci ilin 18 oktyabrında Azərbaycan müstəqilliyini bütün dünyaya bəyan etdi. Gənc respublika beynəlxalq münasibətlər sisteminə daxil oldu. Azərbaycan öz mövcudluğunu qorumaq, müstəqilliyini təmin etmək üçün beynəlxalq təşkilatlara sıx əməkdaşlıq fəaliyyətinə başladı. 1992-ci ildən etibarən Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlara üzvlüklə bağlı müraciət etdi. Lakin bu bəzən uzun müddət və prosedurlar tələb edirdi. Xüsusilə, beynəlxalq maliyyə təşkilatlarına üzv olmaq üçün müəyyən şərtlər irəli sürülürdü. 1993-cü ildə prezident Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtması ilə Azərbaycanın yeni tarixində dönüş baş verdi. Heydər Əliyev mükəmməl və effektiv xarici iqtisadi siyasət həyata keçirməyə başladı. Ölkəyə kapital qoyuluşu artdı, Azərbaycan xarici investorların etibarını qazandı. Azərbaycan ilk dəfə BMT-nin çərçivəsində onun ixtisaslaşmış qurumları olan beynəlxalq maliyyə təşkilatları ilə əlaqələr qurmağa başladı. 1992-ci ilin sentyabrında DB-na daxil oldu. Eyni ildə Çoxtərəfli Sərmayə Qoyuluşunun Sığortalanması üzrə Agentliyə üzv qəbul olundu. Məhz ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi məqsədyönlü siyasət nəticəsində 1995-ci ildə Azərbaycan BİA və BMK-nın üzvü oldu. Azərbaycan üzv qəbul olunduqdan sonra DB ölkədə azad bazar iqtisadiyyatının qurulmasına çalışırdı. DB Azərbaycanın əkinə yararlı torpaqlarının özəlləşdirilməsi və bölüşdürülməsində başlıca rol oynayıb. Azərbaycan DB-nın İcraçı Direktorlar Şurasında 19 qrup üzvü çərçivəsində təmsil olunur. Azərbaycan digər 7 ölkə ilə birlikdə İsveçrənin rəhbərlik etdiyi qrupdadır. Azərbaycan BVF ilə 1992-ci il sentyabrın 18-dən əməkdaşlıq edir. İndiyədək BVF Azərbaycan Respublikasına altı proqram çərçivəsində kredit ayırıb, lakin 2005-ci ildən başlayaraq BVF ilə əməkdaşlıq məsləhətləşmələr səviyyəsində həyata keçirilir, belə ki, Azərbaycan hökuməti fonddan kreditin 81 alınmasından imtina edib. BVF tərəfindən Azərbaycan hökumətinə təqdim edilən kreditlər müqavilədə nəzərdə tutulan vaxtda hər il gecikdirilmədən ödənilir. Odur ki, bu müddət ərzində Azərbaycan hökuməti ilə BVF arasında səmərəli əməkdaşlıq münasibətləri formalaşıb. Bu fakt isə Azərbaycan iqtisadiyyatının dinamik inkişaf mexanizminə malik olmasından xəbər verir. BVF-nin Azərbaycan hökuməti ilə danışıqlarında ölkədə sənayenin inkişaf etdirilməsi, dövlət banklarının özəlləşdirilməsi, su və enerji təchizatı problemlərinin həlli və bu sistemlərdə islahatların aparılması zərurəti, dövlət strukturunda islahatlar, neft gəlirlərinin səmərəli istifadəsini təmin etmək, Neft Fondunun fəaliyyətində şəffaflıq və sair istiqamətlər prioritet təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev bu beynəlxalq maliyyə qurumu ilə əməkdaşlığa böyük önəm vermişdir. Bakıda səfərdə olan Beynəlxalq Valyuta Fondunun direktoru Kamdessu 12 mart 1996-cı ildə Heydər Əliyevlə görüşüb və danışıqlar aparıb. Görüşdən sonra birgə mətbuat konfransında Heydər Əliyev danışıqların Azərbaycan Respublikası ilə Beynəlxalq Valyuta Fondunun gələcək əməkdaşlığına həsr olunduğunu, Beynəlxalq Valyuta Fondunun dünyanın ən böyük maliyyə mərkəzi olduğunu bildirib. O bildirib ki, BVF Azərbaycanda iqtisadi islahatların keçirilməsi, iqtisadiyyatda struktur dəyişikliklərin aparılması, özəlləşdirmə və başqa bu cür tədbirlər üçün kreditlərlə maliyyə yardımı edir. 4 dekabr 1998-ci ildə BVF-nin Azərbaycan üzrə missiyasının rəhbəri Devid Quen Heydər Əliyevlə görüşüb. Devid Quen BVF ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin yüksək səviyyədə olduğunu bildirib. O, qeyd edib ki, Azərbaycanda iqtisadi artım müşahidə olunur, infilyasiya məqbul səviyyədədir və ümumiyyətlə, iqtisadi sahədə uğur əldə olunub, manatın məzənnəsi sabit səviyyədə qalmaqdadır. 93 Heydər Əliyev Azərbaycana indiyə qədər göstərilən yardımlara və səmərəli əməkdaşlığa görə təşəkkür edərək, bu əməkdaşlığın davam etdiriləcəyini bildirib: 93 Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir. I-X kitablar. Bakı, 1996-2001 82 "...Azərbaycan dövlətində iqtisadi islahatları həyata keçirməyi iqtisadi siyasətimizin strateji istiqaməti kimi qəbul etmişik. Sadəcə, bu sahədə bizim fikirlərimiz üst-üstə düşür, bu barədə məsələlərə münasibətimizdə ziddiyyətlər yoxdur. Əksinə, biz yaxşı əməkdaşlıq edirik və siz də əməkdaşlığımızın uğurlu olduğunu görərək bizə daha da çox yardım etməyə çalışırsınız...". 17 dekabr 2001-ci il tarixdə Heydər Əliyev BVF-nin şöbə müdirinin müavini Con Uykman-Li və onu müşayiət edən nümayəndə heyəti ilə görüşüb. Con Uykman-Linn BVF-nin Azərbaycandakı missiyalarının məqsədlərini açıqlayıb: "...Missiyamızın bir məqsədi illik göstəriciləri nəzərdən keçirməkdir. Bu, Beynəlxalq Valyuta Fondunun digər ölkələrdə də keçirdiyi bir prosesdir. Missiyamızın ikinci məqsədi isə iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi məsələsidir. İqtisadi islahatlar yoxsulluğun aradan qaldırılmasını və ölkənin bundan sonrakı inkişafını təmin etməyi nəzərdə tutur". Con Uykman-Linn iqtisadi islahatların Azərbaycandakı nəticələrinin ruhlandırıcı və müsbət xarakter daşıdığını bildirib. Heydər Əliyev və bütün Azərbaycan hökumətinin əldə olunan nəticələrlə fəxr edə biləcəyini nəzərə çatdırıb. 94 Heydər Əliyevin 2 mart 2001-ci il tarixli sərəncamına əsasən "Yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı"nın hazırlanması məqsədilə dövlət komissiyası yaradılıb. Proqramın hazırlanması məqsədilə İqtisadi İnkişaf Nazirliyi Beynəlxalq Valyuta Fondu və Dünya Bankı ilə sıx əməkdaşlıq edib. 25 oktyabr 2002-ci il tarixdə Bakıda "Yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı"nın təqdimatına həsr edilmiş ümummilli konfrans keçirilib. Konfransda BVF-nin Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəri Maykl Meredin iştirak edib. Konfransın açılış mərasimində çıxış edən Heydər Əliyev cəmiyyətin hərtərəfli inkişaf etdirilməsi məqsədilə bazar iqtisadiyyatına müvafiq iqtisadi sistemin yaradılmasının Azərbaycan dövləti qarşısında duran vacib məsələlərdən biri olduğunu vurğulayıb. O, müzakirə edilən yoxsulluq probleminə toxunaraq deyib: "Respublikamızın həm iqtisadiyyatını, həm də xalqın güzəranını çox yaxşı 94 Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir. I-X kitablar. Bakı, 1996-2001 83 gələcək gözləyir. Biz bunu indiyə qədər gördüyümüz işlərin əsasında təmin etmişik və gələcəkdə görəcəyimiz işlər bunların hamısını tamamlayacaqdır. Neft sektorundan böyük gəlirlər gözlənilir. Bu, Azərbaycanın milli sərvətidir." Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də bu təşkilatla əlaqələrin inkişaf etdirilməsinə önəm verir. 26 may 2004-cü ildə İlham Əliyev Beynəlxalq Valyuta Fondunun Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya ölkələri Departamentinin şöbə müdiri Con Uikman-Linnin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib. İlham Əliyev Con Uikman-Linnin Bakıda keçirdiyi səmərəli görüşlərdən məmnun olduğunu, xüsusilə neft sektorunda Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlığın gündən-günə inkişaf etdiyini vurğulayıb. Prezident bildirib ki, fondun köməyi və məsləhətləri Azərbaycan üçün çox faydalıdır, BVF, habelə digər maliyyə qurumları ilə Azərbaycanın əməkdaşlığı bundan sonra da inkişaf edəcək. Con Uikman-Linn Azərbaycan hökumətinin yoxsulluğun azaldılmasına dair proqramını yüksək qiymətləndirib, eyni zamanda, bildirib ki, Beynəlxalq Valyuta Fondu bu işdə Azərbaycan hökumətinə öz köməyini əsirgəməyəcəkdir. Azərbaycanın neft-qaz sektorunda əldə etdiyi uğurları yüksək qiymətləndirən Con Uikman-Linn xüsusilə şəffaflığın təmin olunması sahəsində Neft Fondunun fəaliyyətini zəruri amil kimi dəyərləndirib. 15 dekabr 2005-ci ildə İlham Əliyev Beynəlxalq Valyuta Fondunun Yaxın Şərq və Mərkəzi Asiya üzrə Departamenti direktorunun müavini Julian Berenqautun başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib. Azərbaycanın Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə əməkdaşlığından məmnunluğunu ifadə edən, ölkənin iqtisadi sahədə böyük nailiyyətlər qazandığını bildirən İlham Əliyev büdcə artımını, qlobal enerji layihələrinin həyata keçirilməsini və digər uğurların iqtisadi inkişafın əsas göstəriciləri kimi dəyərləndirib. Hazırda Beynəlxalq Valyuta Fondu Azərbaycanla yeni formatda əməkdaşlıq etməyə başlayıb. Bundan sonra Fond Azərbaycanda ayrıca nümayəndə saxlamayacaq. 84 Azərbaycanın iqtisadi inkişafına dəstək olan beynəlxalq maliyyə təşkilatları həm iqtisadi, həm də sosial sahələrdə layihələr həyata keçirməklə bank sektoru, yoxsulluğun aradan qaldırılması, yerli istehsalat, sahibkarlıq, təhsil, neft-qaz istehsalı və daşınması, ətraf mühitin qorunması, infrastrukturun yaxşılaşdırılması, orta və kiçik sahibkarlığın inkişafında böyük rol oynamışlar. Beynəlxalq maliyyə təşkilatları yalnız yatırım deyil, həm də məsləhət xidməti layihələrində də iştirak edirlər. Qeyd etmək lazımdır ki, son yeddi il ərzində Azərbaycanda investisiyaların səviyyəsi $9 mlrd. təşkil edir ki, bunun da $6 milyardını xarici investisiya və $3 milyardını yerli investisiya təşkil edir. Bu keçid iqtisadiyyatı olan ölkələr arasında ən yüksək göstəricidir. Xarici investisiyalar əsasən enerji sektorunda cəmləşmişdir. Daha çox özəl sektorun inkişafı məqsədi daşıyan AYİB Azərbaycanda 9 yerli kommersiya bankı ilə işləyir. Ümumiyyətlə, infrastrukturanın inkişafına, nizamnamə kapitalının təşkili üçün Bank 15 illiyə kredit verir. Bank sektorunun inkişafında rolu olan təşkilatlardan biri də BMK-dır. Azərbaycanda BMK-nın yatırımları əsasən neft və qaz, maliyyə, istehsalat və aqrobiznes sahələrində həyata keçirilir. 1992-ci ildən Dünya Bankının üzvü olan Azərbaycanda 1995-ci ildən başlayaraq ümumi həcmi üç milyard Amerika dollarını keçən qırxdan çox layihə həyata keçirilmişdir. 1 yanvar 2011-ci ilə qədər : Cəmi 50 layihə üçün t əxminən 3 milyard 500 milyon Amerika dolları ayrılmışdır. Azərbaycanda Dünya Bankının məqsədi sosial xidmətləri yaxşılaşdırmaq, ətraf mühiti müdafiə etmək və uzunmüddətli iqtisadi inkişafın əsaslarını yaratmaqda yardım etməkdir. 95 Bankın dəstəklədiyi bütün inkişaf layihələri ölkənin ümumi inkişaf strategiyasının ayrılmaz hissəsidir. Xüsusilə də neft mənbələrindən yaranan gəlirlərin idarəolunması, iqtisadi inkişaf üçün əsasın genişləndirilməsi və sosial xidmətlərin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş yardımlar Dünya Bankının əsas strategiyasına daxildir. Əsas məqsəd Azərbaycan əhalisinin 95 Dünya Bankı və Azərbaycan. (hesabatlar) 2000-2009. 85 rifahının artırılmasıdır. Baxmayaraq ki, Azərbaycanın ÜMM-nun əsas hissəsi neft sektorunun payına düşür, burada yalnız əhalinin 1%-i çalışır. Hər il Bankın personalı, Azərbaycan iqtisadiyyatının analizini aparır və hesabatlar dərc edir. Dünya Bankının hesabat və digər sənədlərinə çıxış Bakıda yerləşən İctimai İnformasiya Mərkəzi vasitəsilə əldə edilir. Bundan başqa, bu sənədlər həmçinin, Axundov adına Milli Kitabxanaya da yerləşdirilir. Birinci Struktur İslahatlar Krediti (SAC 1), 1997-ci ildə təsdiq edilmiş və özündə ticarətin liberallaşması, özəlləşdirmə, qanunvericilik və bank işi islahatlarını cəmləşdirir. Həmçinin SAC1-ə Rusiyanın maliyyə böhranında yaranan əlverişsiz effektlərin aradan qaldırılması üçün 7 milyon ABŞ dolları ayrılmışdır. İqtisadi islahat proqramında struktur islahatların tezləşdirilməsinə yardım məqsədilə İkinci Struktur İslahatlar Krediti (SAC2), 12 mart 2002-ci ildə təsdiq edilmiş və bunun üçün 60 milyon ABŞ dolları ayrılmışdır. SAC 2-də dövlətin maliyyə durumunun yaxşılaşdırılması, yoxsulluğun aradan qaldırılması, iqtisadi inkişafın tezləşdirilməsi üçün dövlətin sərf etdiyi xərclərin səmərəli istifadə olunması, müəssisələr və xarici investisiya üçün əlverişli şəraitin yaradılması, əhalinin təmiz su ilə təmin olunması və s. gözlənilirdi. 31 dekabr 2005-ci ilə qədər Beynəlxalq İnkişaf Assosiasiyasının Azərbaycana ayırdığı maliyyə və texniki yardımların siyahasına aşağıdakılar aiddir: Bakının su təchizatı layihəsi; Ümumi reabilitasiya layihəsi; Mütləq ətraf mühitin qorunması layihəsi; Pilot rekonstruksiya layihəsi; Mədəniyyət irsinin qorunması layihəsi; Kənd təsərrüfatı layihəsi; Ümumi nəqliyyat layihəsi; Səhiyyə sektorunun inkişafı layihəsi; Kənd yerlərində sərmayə mühitinin yaradılması layihəsi 86 Məcburi köçkünlərin yaşayış şəraiti və gəlir imkanlarının dəstəklənməsi layihəsi (2011-2015-ci illər) Kapital Bazarlarının Müasirləşdirilməsi layihəsi (2011-2015-ci illər) Sudan İstifadəedənlər Birliklərinin İnkişafına Dəstək layihəsi (2011- 2016-cı illər) və s. Yoxsul ailələrin reabilitasiyası proqramı Azərbaycanda bir neçə pilot rayonda keçirilir. Amma elə mexanizmlər işlənilməlidir ki, həmin yardımların verilməsi əlavə korrupsiya elementlərinə yol açmasın. Dünya Bankının Azərbaycana ayırdığı ilk kredit neft sektoruna istiqamətlənmişdir. Neftin Azərbaycan iqtisadiyyatındakı çəkisi və yeri diqqətə alındıqda həmin kreditin iqdisadiyyata nə qədər əhəmiyyətli olduğu aydın olur. Dünya Bankı tərəfındən ayrılan kreditlər də xarici investisiya kimi iqtisadiyyat üçün eyni müsbət töhfələr verir. Bank kreditlərinin ayrı bir xüsusiyyəti isə, həmin kreditlərin uzun müddətli və çox az faizli olmasıdır. Dünya Bankı Azərbaycana kreditləri 35 il müddətinə və faizsiz verir, hökumət Banka ildə 0,75% xidmət haqqı ödəyir. 96 Dünya Bankı Qrupunun Azərbaycan üzrə Ölkə Tərəfdaşlıq Strategiyası (ÖTS) 2011-ci il maliyyə ilindən 2014-cü il maliyyə ilinə qədər 4 illik müddəti əhatə etmişdir. ÖTS Azərbaycanın orta müddətdə üzləşdiyi çağırışlar əsasında qurulur. O, iki istiqamət üzrə nəticələrin əldə edilməsinə yüksək diqqət yetirir: (i) rəqabətli qeyri-neft sektorunun qurulması və (ii) insan və sosial xidmətlərin gücləndirilməsi. Həmin iki istiqamət müstəqil inkişaf məqsədlərini təşkil edir, lakin, eyni zamanda, bir-birini gücləndirir. Bundan əlavə, əvvəlki ÖTS-dan çıxarılmış nəticə göstərir ki, dövlət investisiyalarının artım tempi institusional potensialın mümkün artım tempindən yüksəkdir, və bununla rüşvətxorluq üçün imkanların yaranması və icranın ləngiməsi ilə nəticələnir. 96 Məmmədov M., İbadov E. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar, Bakı 2008 87 Azərbaycan üzrə Dünya Bankının yardım proqramı əsas 4 başlıca istiqamətdədir: – Ölkədə əsaslı, tərəfsiz özəl sektorun istiqrarlı, fasiləsiz inkişafına yönəlik siyasi və struktur mühitin yaradılması. – Böhranlı iqtisadi sektorlarda, xüsusiylə kənd təsərrüfatı sektorunda rəqabətliliyin artırılması. – Ölkə əhalisinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi. Bu məqsədə çatmaq üçün sosial yardımların məqsədli istiqamətdə aparılması, sosial xidmətlərin səmərəliliyinin artırılması və əhalinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi üzrə dövlət strategiyasının hazırlanıb həyata keçirilməsi mövzuları üzərində dayanılacaqdır. – Ölkədaxili istehsalın artırılması. Təhsil sektoru ilə bağlı, kənd təsərrüfatının inkişafı və tarixi abidələrin bərpa olunması, təmiri layihələri üzərində son işlər görülmüş və ya nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Hökumətinin bu sahədə əlverişli mövqe göstərməsi Dünya Bankının Azərbaycan üzrə bir çox layihə proqramını həyata keçirmək fürsətini vermişdir. Dünya Bankı 2008-ci il aprel ayının 30-da Azərbaycanın magistral avtomobil yollarının müasirləşdirilməsi və yenidən qurulması üçün 300 milyon ABŞ dolları həcmində kredit ayırıb. Bu barədə bankın məlumatında bildirilir. Kredit 10 illik güzəşt dövrü ilə 40 il müddətinə ayrılıb. 97 Kredit Şərq-Qərb və Şimal-Cənub marşurtları üzrə avtomobil yollarının qurulmasında istifadə olunacaq. 98 2010-cu il 11 avqustda Dünya Bankı və Azərbaycan Respublikasının Hökuməti arasında Üçüncü Magistral Yol Layihəsinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə 70 mln ABŞ dolları ekvivalentində BİA krediti və 171,6 mln ABŞ dolları məbləğində BYİB krediti üzrə sazişləri imzalanıb. Bakı–Şamaxı yolunun genişləndirilməsindən başqa bu layihə magistral yol şəbəkəsinin inkişafı və idarə 97 Dünya Bankı və Azərbaycan. (hesabatlar) 2000-2009 98 Dünya Bankı və Azərbaycan. (hesabatlar) 2000-2009. 88 edilməsi sisteminin təkmilləşdirilməsində hökumətə kömək etmişdir. Bura magistral yollarda müasir maliyyələşdirmə və istismar praktikasının tətbiqi də daxildir . Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının Texniki yardım sahəsində layihələrinə aiddir: -Azərbaycanda və Mərkəzi Asiyada lizinqin maliyyələşdirilməsi fondu nəzdində texniki yardım proqramı; -Lizinqin inkişafı üzrə layihə; -Korporativ idarəetmə üzrə layihə; -Kiçik və orta biznesin inkişafı proqramı; -Azəriqazbank və Rabitəbanka texniki yardım layihəsi; -Bakı fond birjasının və Qiymətli kağızlar üzrə dövlət komitəsinin institusional gücləndirilməsi. İnvestisiyalar sahəsində Azərbaycan nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarla da sıx əməkdaşlıq edir və onlardan kredit, eləcə də digər formalarda vəsaitlər cəlb olunur. Bu sahədə Dünya Bankı ilə əməkdaşlıq daha çox diqqəti cəlb edir. Dünya Bankının maliyyələşdirdiyi layihələrin miqyası genişdir. Bu sosial müdafiə sisteminin,qaçqın və məcburi köçkünlərin rifahının yaxşılaşması, eləcə də iri infrastruktur layihələridir. Azərbaycanda əlverişli investisiya mühitinin olması beynəlxalq maliyyə qurumlarının hesabatlarında da öz əksini tapır. Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası Azərbaycanı 2009-2010-cu illərdə biznes mühitin yaxşılaşdırılmasına dair islahatların aparılması üzrə ən islahatçı ölkə elan edib. Dünya İqtisadi Forumu tərəfindən 2010-2011-ci illər üçün hazırlanmış “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”nda Azərbaycan MDB ölkələri arasında yenə də birinci, makroiqtisadi sabitlik altindeksi üzrə isə 14 pillə irəliləyərək 139 ölkə arasında 13-cü yerdə qərarlaşmışdır. 99 “Standart and Poors” Beynəlxalq Reytinq Agentliyi 99 http://azertag.az/xeber 89 2009-2010-cu illər üzrə ölkə reytinqini “Stabil”dən “Pozitiv”ə yüksəltmiş, “Fitch Ratings” Agentliyi ölkəmizə ilk dəfə olaraq investisiya reytinqi vermişdir. Son dörd-beş il ərzində, Azərbaycan inkişaf sahəsində çox müsbət nəticələri əldə etmişdir, o cümlədən: 2005-ci ildə 1.270 ABŞ dolları təşkil edən adambaşı ÜMG (Bankın Atlas metoduna əsasən) dörd dəfə artaraq 2009-cu ildə 4.820 ABŞ dolları təşkil etmişdir . 2008-ci ildə səviyyəsi 16%-dən aşağı olmaqla, yoxsulluğun kəskin azaldılması Çox yoxsul təbəqələrin 50%-dən artıq hissəsinə ünvanlı sosial yardımın göstərilməsi; Benefisiarların 97%-dən artıq hissəsinə pensiya və sosial sığorta müavinətlərinin plastik kartlar vasitəsilə ödənilməsi ; Dövlət Neft Fondunda (ARDNF) vəsaitin yığılması vasitəsilə neft gəlirlərinin ehtiyatlı və səmərəli idarə edilməsinin və gələcək nəsillər üçün saxlanmasının təmin edilməsi. Azərbaycan Hasilat Sənayelərinin Şəffaflıq Təşəbbüsü (EITI) çərçivəsində 2009-cu ildə şərtləri yerinə yetirən ölkə kimi dünyada ilk təsdiq olunmuş ölkə olmuşdur. Müəssisələrin qeydiyyatı sahəsində ciddi irəliləyişlər əldə olunmuşdur. Müəssisənin qeydiyyata alınması üçün tələb olunan vaxt 2007-ci ilin Doing Business Hesabatında qeydə alınmış 51 gündən 2010-cu ilin Hesabatında qeyd olunduğu kimi, 8 gün müddətinə qədər azalmışdır. Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının birgə hazırladığı “Doing Business” hesabatı, bu sahədə ən nüfuzlu sənədlərdən hesab edilir. Əgər 2009-cu ili əhatə edən hesabatda reytinq 181 ölkə üzrə hazırlanmışdırsa, 2010 və 2011-ci illəri əhatə edən hesabatlarda bu qiymətləndirmə 183 ölkə üzrə aparılmış və metodologiyada dəyişikliklər edilmişdir. 100 “Doing Business 2011” hesabatı 100 Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan “Doing Business 2011” hesabatı. 90 dünyanın 183 ölkəsi üzrə reytinqə təsir edən 9 göstərici olmaqla aparılmış təhlili əhatə etmişdir. 101 183 ölkənin yer aldığı biznes mühitə dair “Doing Business 2011” hesabatında Azərbaycanın yeri son iki ildə olduğu mövqedən 1 pillə irəliləyərək 54-cü yerə yüksəlmişdir. Hesabatda 2006-cı ildən bəri 5 il ərzində Azərbaycanın biznes mühiti üzrə əhəmiyyətli islahatlar apardığı və biznes mühitinin təkmilləşdirilməsinə xüsusi diqqət ayırdığı qeyd edilir. 102 2007-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev “Doing Business” hesabatının müəlliflərindən biri cənab Simeon Djankovu qəbul etmiş və bu görüşdən sonra qeyd olunan hesabatda Azərbaycanın reytinqinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı aidiyyəti dövlət orqanlarına müvafiq göstərişlər vermişdir. Beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının Azərbaycanla son illərdə əməkdaşlıq istiqamətlərinə diqqət etsək, daha çox vəsait qeyri-neft sektoruna və daha dəqqiq desək, sosial və sahibkarlıq sahələrinin inkişafına yönəlmişdir. Çünki, iqtisadiyyatın əsas hissəsinin neft sektorundan asılı olması gələcək inkişafa təhlükə törədə bilər. Beynəlxalq təşkilatların araşdırmalarına görə Azərbaycanda indiyə qədər müxtəlif layihələr üzrə ən çox layihələr həyata keçirən Dünya Bankıdır. Keçirilən araşdırmalar göstərir ki, hökumət daha çox kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üzrə beynəlxalq maliyyə təşkilatları ilə əməkdaşlığı davam etdirməlidir. Araşdırma zamanı sorğuda iştirak edən mütəxəssislərin 50%-i sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi üçün daha çox sərmayələrin cəlb olunmasını düşünür. Əldə olunan daha bir maraqlı faktı da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf etməsinə baxmayaraq gələcəkdə də davamlı əməkdaşlığı vacibdir. Son illər Azərbaycan iqtisadiyyatının hərtərəfli və sürətli inkişafı ulu öndər Heydər Əliyevin uzaqgörənliklə müəyyən etdiyi sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasına əsaslanır, ölkəmiz bütün sahələrdə böyük nailiyyətlərə imza atır, 101 Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan “Doing Business 2011” hesabatı. 102 Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası tərəfindən hazırlanan “Doing Business 2011” hesabatı. 91 iqtisadi inkişaf tempinə görə dünyada lider dövlətlər sırasında durur. Bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatının, o cümlədən nəqliyyat sisteminin inkişaf konsepsiyası Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında daha da təkmilləşərək uğurla davam etdirilir və bu sahədə aparılan ardıcıl islahatlar ölkənin nəqliyyat sektorunu da ən perspektivli sahələrdən birinə çevirmişdir. Ötən il bütün növ nəqliyyat infrastrukturlarının etibarlılığının təmin olunması, nəqliyyatın işinin səmərəli təşkili üçün zəruri tədbirlər görülmüş, nəzərdə tutulan infrastruktur layihələrinin vaxtında və keyfiyyətlə icra edilməsinə dövlət başçısı İlham Əliyevin şəxsi dəstəyi sayəsində nail olunmuşdur. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|