Musiqa ta’lim kafedrasi jabborova Sitorabonu Fattox qizining

 

 

 

 

 

 

 

---

27 

 

2.BOB. Bolalar muassasalarida  musiqa mashg‘ulotlarida  

ijrochilik turli musiqiy tadbirlarni o‘tkazish uslublari. 

 

Musiqa  madaniyati  darslarida  bu  faoliyat  turi  eng  qiziqarli  mashg‘ulotdir. 

Bolalar  cholg‘u  asboblari  jonli  tovushli  o‘yinchoqlar  sifatida  har  bir 

tarbiyalanuvchini  qiziqtiradi.  CHapak  va  bolalar  cholg‘u  Musiqa  tinglash  Musiqa 

jarayonini  mustahkamlash  Musiqiy  histuyg‘  ularni  rivojlantirish  Musiqa  orqali 

bog‘lash  Musiqa  orqali  kayfiyat  oshirish  asboblarida  ritmik  jo‘r  bo‘lish, 

musiqaning  xarakteri  va  obrazlarni  chuqurroq  his  etishda,  ularga  xos  emosional 

tuyg‘ular  hosil  etish,  ayniqsa  bolalarning  ijodiy  qobilyatlarini  rivojlnatirishda 

muhim ahamiyat kasb etadi.  

Musiqa  madaniyati  darslarida  bolalar  cholg‘u  asboblaridan  foydalanishi 

ijobiy  natijalar  berish  bilan  birga,  tarbiyalanuvchilarning  darsga  intiluvchanligini, 

qiziqishi  va  musiqiy  uquvini  o‘stiradi.  Bolalar  cholg‘u  asboblarida  jo‘r  bo‘lishda, 

avval  tarbiyalanuvchilar  chapak  chalib,  ritmik  jo‘r  bo‘ladilar,  o‘qituvchi 

tarbiyalanuvchilar  kuy  ritmini  to‘g‘ri  his  etib,  ijro  etishlari  uchun,  bolalarga  stol 

ustida terib qo‘yilgan cholg‘u asboblarida chalib, musiqaga jo‘r bo‘lishlarini aytib 

qo‘yish  lozim.  So‘ngra  biror  cholg‘uda  kuyni  o‘zi  ijro  etib,  chapak  bilan  jo‘r 

bo‘lishini  ko‘rsatadi.  Keyin  barchani  kuyga  chapak  chalib,  jo‘r  bo‘lishini  taklif 

etadi va ijro jarayonini diqqat bilan kuzatib , bolalar cholg‘u asboblarini tarqatish 

uchun ilg‘or tarbiyalanuvchilarni tanlaydi. CHolg‘ularda chalishga hamma intiladi, 

albatta.  SHuning  uchun  berilgan  asarni  bolalar  xato  qilmay,  musiqani  tog‘ri  his 

etishga  va  xotirada  saqlashga  harakat  qiladilar.  Keyinchalik  ijro  turlari 

murakkablashtiriladi. Ayni holda sinfni ikki guruhga bo‘lib I guruh chapak chalib, 

II guruh ovozda usul berish bilan ham jo‘r bo‘lishi mumkin. 

Musiqa  darsida  qo‘llaniladigan  bolalar  cholg‘u  asboblari  ikki  turga  bo‘linadi: 

kuychan  va  kuychan  bo‘lmagan  cholg‘u  asboblar.  Kuychan  cholg‘u  asboblarga: 

metallafon  va  ksilafon;  kuychan  bo‘lmagan  cholg‘u  asboblarga  :  doirachalar, 

---

28 

 

rumbalar, 

marakasalar, 

uchburchaklar, 

qo‘g‘irchoqchalar, 

shaqildoqlar, 

barabanchalar, yog‘och qoshiqlar kiradi. Mana shu musiqa asboblardan tuzilgan: 

1. Orkestr – turli cholg‘ularda chaluvchi ko‘p sozandalardan 

tuziladi. 

2. Dirijor – orkestrga rahbarlik qiladi 

3. Ansambl – turli cholg‘ularda chaluvchi sozandalardan tuziladi 

4. Solist – yakkaxon sozanda yoki yakkaxon xonanda bo‘lishi 

mumkin.