Musiqa to`garaklarini tashkil etish fan dasturi

Musiqa to`garaklarini tashkil etish fanlarida ijrochilik malakalarining ahamiyati

Mazkur fanlarni o’qitishda ijrochilik mahoratlarini shakllantirish muhim omillardan hisoblanadi.

Musiqa to’garaklarida an’anaviy mumtoz ashulachilik kuylash malakalarini shakllantirishda milliy bezaklar, nola va qochirimlar muhim ahamiyat kasb etadi. Talabalar kuylash chog’ida to’liq nafas olish, matnni to’g’ri talaffuz qilish, ijroni nola va bezaklar bilan kuylay olish, avj pardalarni kuylash chog’ida ashula ijrochiligiga ziyon yetkazmay asarlarni sifatli va mahorat bilan kuylashga o’rgatish asosiy vazifalardan biridir.


II Bo‘lim. Fanning xususiy metodikasi


Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni

Mustaqil ishlar talabalar tomonidan mustaqil ijro shakli sifatida tashkil etiladi. Musiqiy kontsert dasturlari, teatr va sahna asarlarini kuzatish shakllari orqali so`rganilayotgan asarlar ustida ish olib boriladi.

Talaba mustaqil ishni tayyorlashda fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
- mavzular bso`yicha qso`shiqlar tso`plamidan mazkur asarni nota bo`yicha so`rganish;
- qso`shimcha manbaalar - CD, DVD, M’3, audi, video materiallardan asarlar ijrosini tinglash va o`rganish;
- faol va muammoli o`qitish uslubida foydalaniladigan o`quv mashg`ulotlariga qatnashish;
- masofaviy (distantsion) tahlim tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
«Fig`onkim» - M.Mirzaev musiqasi, Furqat g`azali.
«Ey sarvi ravon» - S.Kalonom musiqasi, Nodira g`azali.
«Ulkun jonon» - xalq musiqasi, Muqimiy g`azali.
«Ko`cha bog`i - 2» - Navoiy g`azali.
«Bir kelib ketsun» - M.Mirzaev musiqasi, Nixoniy shehri.
«Dugoh» - xalq musiqasi, S.Abdulla shehri.
«Farg`ona tong otguncha» - M.Murtazaev musiqasi, Xaziniy shehri.
«Sso`lim» - I.Ikromov musiqasi, Soatiy shehri.
«Sharob - 1» - xalq musiqasi, Bobur g`azali.
«Qso`shchinor» - A.Abdurasulov musiqasi, Navoiy g`azali.
«Dugoh Xusayn - 4» - xalq musiqasi, Dilafgor shehri.
«Soqinomai Bayot» - xalq musiqasi, Munis g`azali.
«Guluzorim» - A.Abdurasulov musiqasi, A.Navoiy g`azali.
«Soqinomai savti kalon» - «Rost» maqomidan, Bobur g`azali.
«Qashqarchai mustahzodi navo» - «Navo» maqomidan, Furqat g`azali.
Mustaqil ishlar talabalar tomonidan mustaqil ijro shakli sifatida tashkil etiladi. Musiqiy kontsert dasturlari, teatr va sahna asarlarini kuzatish shakllari orqali o`rganilayotgan asarlar ustida ish olib boriladi.
Xor aranjirovka fanidan talabalar mustaqil ishlashda quyidagi shakllardan foydalanadilar:
- xor ijrochiligi va tarixi, ovozlar xususiyati, xor haqidagi nazariy bilimlardan foydalanish;
- tavsiya etilayotgan xor asarlarining nota yso`lini izlash, o`rganish va moslashtirish;
- asarlar yozilgan CD, DVD, audi lentalar ijrosini tinglash va o`rganish.
Mustaqil ishlashning mazmuni esa asosan berilgan asarlarni chalish, tinglash, tahlil qilish va xor ovozlari uchun moslashtirishdan iboratdir.
Xor asarlarini qayta ishlash va moslashtirish uchun quyidagi asarlar tavsiya etilgan:
«Chamanda gul» - o`zbek xalq qo`shig`i.
«Maysaraning ishi» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Guncha labi» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Duxtari sanam» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Illila yor» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Pg’yu za zdravie Meri» - Xorazm xalq qso`shig`i.
«Dorilomon» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Yallama yorim» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Pchela» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Ogodorom» - o`zbek xalq qso`shig`i.
«Voron k voronu letit» - Uyg`ur xalq qso`shig`i.
«Ayrqliq» - Qoraqalpoq xalq qso`shig`i.
«Istiklol xakida kushik» - Tojik xalq qso`shig`i.
«Xoral» - Qozoq xalq qso`shig`i.
«Tokay man az firoqat» - Tojik xalq qso`shig`i.