Mustaqil 0 ‘zbekistonimizda bugungi kunda olib borilayot-gan izchil islohotlar xalqimizning hayot farovonligini ta’min-lashga xizmat qilmoqda

(Cercis canadensis L.), Ipak akatsiya (Albizzia julibrissin Durr.), Kashtan bargli eman (Quercus castaneifolia C.A.M.), Mayda bargli jo‘ka (Tilia cordata Mill.), Xitoy teraklari (Populus simonii Carriere), 0 ‘tkir bargli zarang - (Acer platanoides L.), Oq tut (Moms alba L.), Yapon tuxumagi (Sophora japonica L.), Grab bargli zelkva (Jelkova carpinifolia (Pall) K.Koch), Go‘zal katalpa (Catalpa spesiosa Ward.), Metasekvoyya (Metasequoia glyptostroboides Hu & W.C.Cheng);

• 
  doimo yashil bo‘lgan igna barglilardan - Qrim yoki Pallas qarag‘ayi (Pinus Pallasiana Lamb.), Virgin archasi (Juniperus virginiana L.), Kazak archa yoki yer bag‘irlab o‘suvchi archa (Juniperus sabina L.), Atlas kedri (Cedrus atlantica Moene.), Sharq biotasi yoki saur (Biota orientalis Endl.), Tikonli (moviy formali) qoraqarag‘ay (Picea pungens Engelm.)
  

• 
  manzarali va gullovchi buta turlaridan - erta gullovchi veygela (Weigela praecox L.H.BAILEY), Qizil pirakanta (Pyracantha coccinea roem), yapon behisi, karlik (Chaenomeles japonica, maulei), Yevropa forzitsiyasi (Forsythia europaea V.Ahl), dalachoybargli tobulg‘a (Spiraea hypericifolia L.), Oddiy siren-nastarin (Syringa vulgaris L.), G‘adir-budur,
  

182

yulduzgulli deysiya (Deutzia scabra Thunb.), oddiy chingiz, bodrczak (Viburnum opulus L.) turlari kabi manzaraliligi yuqori darajali o‘simliklardan foydalanish maqsadga muvofiq.

Ko‘kalamzorlashtirishda qo‘llaniladigan o‘simliklar turlari yushil qurilishda manzarabop bo‘lishi va ulardan kompozitsiya-Inr tuzishda, awalambor, asosiy uslublar bilan tanishgan holda, nholi turar joylarini ko‘kalamzorlashtirishni loyihalashtirish hinnda shahar sharoitlarida lozim bo‘lgan hududlarda olib boriladigan asosiy ishlar ko‘lamini to‘g‘ri bajarish zarur.

183

XIII bob. Manzarali ko‘chatlarni tashish, saqlash va ekish usullari

Bog-parklar barpo etishning eng muhim omillaridan bin ko‘kalamzor hududlar barpo etishdir. Bu ishlar bog-parklar barpo qilishda qat’iy nazorat etilgan holda, maxsus tuzilgan Bosh va dendroreja asosida olib boriladi.

Daraxt va buta ko‘chatlarini ekishning eng asosiy vaqti ba-hor va kuz fasllaridir. Bu vaqtda daraxt ko‘chatlari fiziologik o‘sish davridan anchagina to‘xtagan bo‘ladi. Erta bahorda ko‘chatlami ekish ba’zi daraxt turlari uchun yaxshi natija beradi. Chunki bu vaqtda ko‘chatlar biologik jihatdan o‘sishga tayyor turadi, tezda ildiz oladi. Shuning uchun ham ekilgandan so‘ng tez kurtak otib o‘sib boradi. Nina bargli daraxtlar uchun ekish muddati kech kuz va erta bahorda.

Yaproq bargli daraxtlami, asosan, erta bahorda ekkan ma’qul. Bular: terak, qayin, siren, jo‘ka, do£lana va boshqalar. Ko‘pchilik manzarali daraxtlami, iloji boricha, ildiz komi bilan ekish yaxshi natija beradi.

Ekish ishlari navbatma-navbat olib boriladi:

• 
  yorug‘likni sevuvchi manzarali daraxtlar orasidagi masofa
  
• 
  3-6m;
  
  • 
    soyasevar manzarali daraxt turlari uchun - 2.5-5m;
    

• 
  balandligi lm gacha bo‘lgan butasimonlar uchun - 0.4-
  

0.6m;

• 
  balandligi 2m gacha bo‘lgan butasimonlar uchun - 0.6-
  

lm;

• 
  balandligi 2m dan yuqori bo‘lgan butasimonlar 1-1.5m masofada j oylashtiriladi.