Müxt r kinci n r b dilind n t rcüm ed n lixan Musayev

76.

sma bint  bu B kr

 r vay t edir ki, (gün  tutuldu u vaxt) m n Ai nin

yan na g ldim, (o vaxt) o namaz q rd . M n: “ nsanlara n  olub?”– dey  so-

ru dum. O, (gün in tutuldu unu bildirm k üçün  li il ) göy  i ar  etdi. (M n

scid  t f boylan b gördüm ki,) camaat namaz q r. (Ai ): “Allah pak v

müq dd sdir!”– dedi. M n: “(Bu,)  lam tdirmi?”– dey  soru dum. O, ba  il

ar  edib (m nim sözümü) t sdiql di. Bu s

bd n m n d  namaza durdum.

hay t, hals zla b  ld n dü düm v  ba ma su tökm

 ba lad m. (Namaz-

dan sonra) Pey mb r  qüdr tli v

tli Allaha h md edib Onun  nin

rifl r dedi, sonra da bel  buyurdu: “Bu yerd  m n,  vv ll r m

 göst rilmi

r bir  eyi, h tta, C nn t v  C

nn mi gördüm. M

 v hy olundu ki, siz

birl rinizd  m sihi-d ccal n imtahan na b nz r (v  ya buna yax n

2

) bir imta-

hana ç kil

ksiniz. (Dünyas  d yi mi  kims

n): “Bu adam

3

 haqq nda n

bilirs n?”– dey  soru acaqlar. Mömin (yaxud y qinlikl  inanan

4

) b nd : “Bu,

Allah n elçisi Muh mm ddir. O, biz  d lill r v  do ru yol göst ricisi g tirdi.

Biz d  (onun d

tini) q bul edib (onun) ard nca getdik. Bu, Muh mm ddir!”–

dey

k. O bunu üç d  t krar ed

k. Bundan sonra (m kl r) ona: “Rahat

yat! Biz art q s nin ona q tiyy tl  iman g tirdiyini bildik”– dey

kl r. Müna-

1

 “H rc” sözünün h rfi t rcüm si,  min-amanl q v  qayda-qanunun olmad  v ziyy t, qar ql q, nizam-

zl q, çaxna ma, araqar ma, v lv , m

, h rc-m rclik dem kdir.

2

 Bu, h disi r vay t ed n ravil rd n birinin  kkidir.

3

 Burada "bu adam" deyildikd , Muh mm d Pey mb r  q sd edilir.

4

 Bu, h disi r vay t ed n ravil rd n birinin  kkidir.

hih  l-Buxari

Elm kitab .

32

fiq (v  ya q lbind übh  olan) adam is : “Bilmir m, m n sad

 insanlar n b -

zi  eyl r dan

qlar  e idir v  h min  eyi m n d  deyirdim”– dey

k. ( l-

Buxari, 86)

17-ci f sil.

Ortaya ç xm  bir m

nin

llini tapmaq m qs dil  s

xmaq v  ail

 d  öyr tm k

–

:

-

 .

 .

»

«

 .

.

]

 :

[

77. Abdullah ibn  bu Müleyk

 r vay t edir ki, Uqb  ibn  l-Haris

bu  hab

ibn  zizin q  il  evl ndikd n sonra onun yan na bir qad n g lib: “Uqb ni d ,

onun evl ndiyi qad  da m n  mizdirmi m”– dedi. Uqb

 ona: “M ni  miz-

dirdiyind n x

rim yoxdur v  s n (heç vaxt bunu) m

 bildirm mis n”– de-

dikd n sonra heyvan na minib M din

 – Pey mb rin  yan na getdi v  (bu

ni) ondan soru du. Pey mb r  dedi: “( bu  hab n q  s nin süd ba-

nd r) deyildiyi halda, o, nec  (s nin arvad n) ola bil r?” Bel likl , Uqb

 onu

bo ad  v  o, ba qas na   getdi. ( l-Buxari, 88)

18-ci f sil.

Növb  il  elm öyr nm k

–

 :

-

 .

 .

 .

:

»

«

 .

.

]

 :

[

78. Öm r  r vay t edir ki, “M n v nsardan olan bir qon um B ni Ümeyy  ibn

Zeyd tayfas nda – M din nin yax nl nda yerl

n bir k ndd  qal rd q. Biz

növb  il  Pey mb rin  yan na ged rdik. Bir gün o gedir, bir gün d  m n ge-

dirdim. M n Pey mb rin  yan na getdikd  h min gün nazil olan v hyl ri v

dig r x

rl ri (qon uma) çatd rar, h mçinin o da bel  ed rdi. Bir gün  nsarl

yolda m öz növb sind  R sulallah n  yan na getdi v  geri döndükd  qap

rk-b rk döyüb: “O, buradad rm

1

?”– dey  soru du. M n h

canland m v

rhal onun yan na ç xd m. O: “D

tli bir hadis  ba  verib!”– dedi.

1

 Y ni, Öm r  evd dirmi.

33

n H fs nin yan na daxil olub onun a lad

 gördükd  (ondan): “Alla-

n elçisi  sizi bo ay bm ?”– dey  soru dum. (H fs ): “Bilmir m”– dedi. Son-

ra m n Pey mb rin  yan na girdim v  ayaq üst  dayan b: “Zövc rini bo a-

nm ?”– dey  soru dum. O: “Xeyr!”– dey  cavab verdi. M n d : “Allah Bö-

yükdür!”– dedim. ( l-Buxari, 89)

19-cu f sil.

Öyüd-n sih t verdikd  v  elm

öyr tdikd  xo ag lm z bir  ey

görüb q

bl nm k

–

 :

-

 :

:

»

«

.

]

 :

[

79.

bu M sud  l- nsari  r vay t edir ki, bir n r: “Ya R sulallah! Filank s biz

ld rd  namaz  uzatd na gör  m n çox vaxt namaza vaxt nda g lmir m”–

dedi. ( bu M sud ) dedi: “M n Pey mb rin  moiz snas nda, o günkü

r b rk q

bl ndiyini görm mi dim. El  buna gör  d  o, bel  buyurdu:

“Ey insanlar! Siz, h qiq n d , nifr t oyadanlars z. Qoy camaata namaza q l-

ran k s (bunu) x fif etsin. Çünki onlar n aras nda x st r, z ifl r v  (t cili)

i ç xm  kims r ola bil r.” ( l-Buxari, 90)

-

:

»

–

–

«

 .

–

–

:

»

«

 .

:

»

«.

]

 :

[

80. Zeyd ibn Xalid  l-Cüh ni  r vay t edir ki, bir adam Pey mb rd n  tap l-

ya bar sind  soru du. Pey mb r  dedi: “( vv lc ) o  yaya ba lan l-

 ipin v  (yaxud  yan n saxlan ld ) qab n (kim  m xsus oldu unu) öyr n-

li, sonra da bir il  rzind  bu tap lm

ya bar

 (insanlara) bildirm lis n.

Bundan sonra s n ondan istifad  ed  bil rs n. H rgah o  yan n sahibi g lib ç -

xarsa, onda onu sahibin  qaytarmal san.” Adam: “B s itmi  d

 nec ?”– dey

soru du. Pey mb r  o q

r q

bl ndi ki, yanaqlar  (v  ya üzü) q zard .

Dedi: “Ondan s

 n ? Onun tulu u v  p nc si yan nda ik n bulaq ba na g -

lir, a aclardan yarpaq yeyir. El  is  sahibi onu tap ncaya q

r ona toxunma!”

Adam: “B s itmi  qoyun nec ?”– dey  soru du. Pey mb r  dedi: “O ya s

,

ya s nin qarda na, ya da canavara çatacaq.” ( l-Buxari, 91)

-

 :

»

«

 .

:

»

«

 .

:

»

«

 .

.

]

 :

[

hih  l-Buxari

Elm kitab .

34

81.

bu Musa  r vay t edir ki, (insanlar) Pey mb rd n  onun xo una g lm -

diyi b zi  eyl r bar sind  soru dular. (Pey mb

) veril n suallar çoxald q-

da o q

bl ndi v  camaata: “N  haqda (soru maq) ist yirsinizs , soru un?”–

dedi. Birisi: “M nim atam kimdir?”– dey  soru du. (Pey mb r ): “Atan Hü-

zaf dir”– dedi. Ba qa birisi aya a qalx b: “M nim atam kimdir?”– dey  soru -

du. (Pey mb r ): “Atan  eyb nin (köl likd n) azad etdiyi Salimdir”– dedi.

Öm r (Pey mb rin ) üzünd ki q

bi gördükd  dedi: “Ya R sulullah! H qi-

n, biz qüdr tli v

tli Allaha tövb  edirik.” ( l-Buxari, 92)

20-ci f sil. Ba a dü ülsün dey ,

disi üç k

 t krar etm k

–

 :

-

.

]

 :

[

82.

s  r vay t edir ki, Pey mb r  bir söz söyl diyi zaman (söyl dikl rini)

ba a dü sünl r dey  onu üç d  t krar ed rdi, bir qövmün yan na g lib onlar

salamlad qda üç k  salam ver rdi. ( l-Buxari, 94)

21-ci f sil. Ki inin öz k nizin  v

zövc sin  elm öyr tm si

–

 :

-

 :

»

}

 {

«

.

]

 :

[

83.

bu Musa  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Üç qisim insan vard r ki,

onlar ikiqat savab qazan r: Kitab  hlind n olub öz pey mb rin  iman g tir-

mi , sonra da Muh mm

 iman g tir n adam; h m Allah n, h m d  öz a a-

lar n haqq  öd

n köl ; v  bir d  o kims  ki, yax nl q etdiyi k nizin  yax

rbiy   vermi ,  ona  göz l  t rzd   elm  öyr tmi ,  sonra  da  (o  k nizi)  azad  edib

onunla evl nmi dir. Bel sin  d  ikiqat savab vard r.” ( l-Buxari, 97)

22-ci f sil.

mam n qad nlara öyüd-n sih t

verm si v  onlara elm öyr tm si

–

:

-

 :

.

]

 :

[

84. bn Abbas

 r vay t edir ki, bir d  Pey mb r  (m scidd  verdiyi xütb -

ni) qad nlara e itdir  bilm diyini z nn edib Bilal il  birlikd  (onlar n yan na)

35

ldi. O, qad nlara n sih t ed

k onlara s

 verm yi buyurdu. Qad nlar

alar  v  üzükl rini ç xar b atma a ba lad lar. Bilal da onlar  paltar n

yin  y rd . ( l-Buxari, 98)

23-cü f sil. H dis öyr nm

ris olmaq

–

 :

-

 :

»

«.

]

 :

[

85.

bu Hureyra  r vay t edir ki, m n (Pey mb rd n ): “Ya R sulullah! Qiya-

t günü s nin  fa tin say sind n böyük s ad  çatan adam kim olacaq?”–

dey  soru dum. R sulallah  dedi: “Ey  bu Hureyra! M n s nin h dis öyr n-

 olan h risliyini görüb dü ünürdüm ki, s nd n  vv l heç k s bu h dis ba-

sind  m nd n soru mayacaq. Qiyam t günü m nim  fa tim say sind

n

böyük s ad  çatanlar, s mimi-q lbl  (yaxud cani-dild n) “La ilah  ill llah”–

dey n kims r olacaq. ( l-Buxari, 99)

24-cü f sil. Elm nec  aradan

qald lacaq?

–

 :

-

 :

»

«.

]

 :

[

86. Abdullah ibn Amr ibn As

 r vay t edir ki, m n Pey mb rin  bel  dediyi-

ni e itdim: “Allah, elmi (Öz) qullar n (q lbind n) silib götürm kl  onu aradan

qald rmaz. Lakin O, aliml ri aradan götürm kl  elmi aradan qald rar. N hay t,

bir alim bel  saxlamaz. Onda insanlar özl rin  cahil ba lar seç r. Sonra o ba -

lara suallar veril r v  onlar da elmsiz olaraq cavab ver rl r. Bel likl  d , h m

özl ri az nl a dü r, h m d  insanlar  az nl a salarlar.” ( l-Buxari, 100)

25-ci f sil. Elm öyr tm k

qs dil  qad nlar üçün ayr ca

bir gün t yin edil  bil rmi?

–

:

-

 :

 .

»

«

 .

:

»

«

.

 :

»

«.

]

 :

[

hih  l-Buxari

Elm kitab .

36

87.

bu S id  l-Xudri  r vay t edir ki, (bir gün) qad nlar Pey mb

 dedil r:

“Ki il r biz  (s nd n söz soru ma a) imkan vermirl r. Odur ki, özün bizim

üçün bir gün ay r.” El  bu s

bd n d  Pey mb r  qad nlar üçün bir gün

ay rd

 h min gün onlar  q bul edib onlara öyüd-n sih t verdi v  onlara (bir

çox  eyl ri)  mr etdi. Qad nlara dediyi sözl r aras nda (bu sözl r d ) var idi:

“Sizl rd n üç övlad  itirmi  el  bir qad n yoxdur ki, (bu övladlar) onu oddan

qorumaq üçün sip r olmas nlar.” Bir Qad n soru du: “B s ikisi (olsa) nec ?”

(Pey mb r ) dedi: “ kisi olsa da.”

bu Hureyran n  r vay tind  (Pey mb r ): “...h ddi-bulu a çatmam

üç övlad ...”– demi dir. ( l-Buxari, 101)

26-c  f sil.

Bir  ey e idib (onu ba a dü

-

n), sonra da öyr nm k m q-

dil  t krar sual ver n kims

–

:

-

:

»

«

 .

:

 :

[

P

Q

R

S

Z

:

»

«

]

 :

[

88. Ai

 r vay t edir ki, Pey mb r : “Kim haqq-hesaba ç kil rs ,  zaba düçar

olar”– dey  buyurdu. M n dedim: “M

r Uca Allah: “Onunla yüngül haqq-he-

sab ç kil k”

1

 – dey  buyurmay rm ?” Pey mb r  dedi: “S n dediyin  rz et-

kdir

2

. (

ll ri) müzakir  olunacaq kims  is  h lak olacaq.” ( l-Buxari, 103)

27-ci f sil. Qoy burada olanlar

(e itdikl rini) aram zda olma-

yanlara t bli  etsinl r.

–

:

-

 :

:

»

 .

«

]

 :

[

89.

bu  ureyh  r vay t edir ki, m n M kk nin f thinin ert si günü R sululla-

n  dediyi sözl ri e itdim. O sözl ri m nim bu qulaqlar m e itdi, q lbim

duydu v  o, bu sözl ri söyl

rk n gözl rim onu gördü. (Pey mb r ) Allaha

md edib Onun  nin  t rifl r dedikd n sonra bel  buyurdu: “M kk nin to-

xunulmaz oldu unu insanlar deyil, m hz Allah buyurmu dur. Odur ki, Allaha

 Axir t günün  iman g tir n adama orada n  qan tökm k, n  d  bir a ac bal-

talamaq halal olmaz. 

r kims  Allah n elçisinin  orada döyü düyünü  lin-

1

 “ l-

iqaq” sur si, 8.

2

 Y ni h r k sin etdiyi 

ll r özün rz olunacaqd r.

37

sas tutaraq buna rüsx t vers , (ona): “Allah Öz elçisin  izn vermi dir, siz

is  izn verm mi dir”– deyin. O, m

 yaln z bu günün bir saat nda bel  etm

izn verdi v  bu gün (M kk ), yen  d  dün nki kimi toxunulmaz oldu. Qoy bu-

rada olanlar (e itdikl rini) aram zda olmayanlara t bli  etsinl r.” ( l-Buxari, 104)

28-ci f sil.

Pey mb rin  ad ndan yalan

dan an kims nin günah

–

:

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

90.

li  r vay t edir ki, m n Pey mb rin  bel  dediyini e itdim: “M nim ad m-

dan yalan dan may n. Kim m nim ad mdan yalan dan arsa, qoy C

nn m-

ki yerini tutsun.” ( l-Buxari, 106)

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

91.

 ibn  kva  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Kim m nim de-

diyimi m

 isnad ets , qoy C

nn md ki yerini tutsun.” ( l-Buxari, 109)

-

:

»

«.

]

 :

[

92.

bu Hureyra  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “M nim ad

 (bir-

biriniz ) qoya bil rsiniz, lakin m nim kunyam

1

 (özünüz ) qoymay n. (Onu da

bilin ki,) kim m ni yuxuda gör rs , (h qiq n d ,) m ni görmü  olar. Çünki

eytan m nim qiyaf

 gir  bilm z. V  kim m nim ad mdan bil kd n yalan

dan arsa, qoy C

nn md ki yerini tutsun.” ( l-Buxari, 110)

29-cu f sil. Elmi yazmaq

–

 :

-

:

»

–

–

«

 .

 .

:

»

«

 .

 .

»

«.

]

 :

[

1

 Kunya – ismin  vv lin  “ bu (ata)”, yaxud “ummu (ana)”, yaxud “ibn (o ul)”, yaxud da “bint (q z)”

sözl ri il  ba lanan l

bdir. Bu h disd  Pey mb rin

bül-Qas m kunyas  n

rd  tutulur.

hih  l-Buxari

Elm kitab .

38

93.

bu Hureyra  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Allah M kk

 q tl

tör tm

 izn verm mi  (v  ya fill ri oraya buraxmam

r

1

), üst lik M kk

halisi üz rind  hökmranl  Pey mb

 v  möminl  h val  etmi dir.

Agah olun ki, M kk

2

 m nd n  vv l heç bir k

 halal olmad  kimi, m nd n

sonra da heç bir k

 halal olmayacaqd r. Bilin ki, o, ancaq bir günün bir saat n-

da t kc  m nim üçün halal buyrulmu dur. Bilin ki, bu saat o m nim üçün bel

haramd r. (El  buna gör  d ) M kk

 tikan k silm

li, a aca balta d ym -

li v  itmi

ya götürülm

lidir. ( yan n sahibini) axtar b tapmaq ist -

n (kims nin götürdüyü) is  istisnad r. (Onu da bilin ki,) q tl  yetirilmi  kim-

nin (varisi) iki  eyd n birini seç  bil r: ya ona qanbahas  verilm li, ya da qa-

tild n qisas almal r.” Bu d md  Y

nd n olan birisi yax nla b: “(Bu söyl -

dikl rini) m nim üçün yaz, ya R sulullah!”– dedi. (Pey mb r  d ): “(Bunu)

bu Filank s üçün yaz n!”– dey  buyurdu. Sonra Qurey

n olan birisi: “ tir-

li qam dan ba qa, ya R sulullah! Ax  biz onu evl rimizd  v  q birl rimizd

istifad  edirik”– dedi. Pey mb r  d : “ tirli qam dan ba qa,  tirli qam -

dan ba qa”– dey  buyurdu. ( l-Buxari, 112)

-

 :

:

»

«

 .

 .

:

»

«.

]

 :

[

94. bn Abbas

 r vay t edir ki, Pey mb r  (ölüm aya nda) a lar idd tl -

rk n: “M

 (üstünd ) yaz  yazmaq

3

 üçün bir  ey g tirin, siz  el  bir yaz  ya-

m ki, ondan sonra z lal  dü

siniz”– dey  buyurdu. Öm r : “Pey-

mb rin  a lar idd tl nmi dir, bizim  limizd  Allah n Kitab  var, o biz

kifay t ed r”– dedi. Bu vaxt ( shab r) aras na ixtilaf dü dü, s s-küy qalxd  v

Pey mb r  (onlara): “Qalx n yan mdan! M nim hüzurumda mübahis  et-

k olmaz”– dey  buyurdu. ( l-Buxari, 114)

30-cu f sil. Gec  vaxt  elm

öyr tm k v  moiz  verm k

–

 :

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

95. Ummu S

 r vay t edir ki, bir gec  Pey mb r  yuxudan oyan b bel

buyurdu: “Subhan llah! Bu gec  nec  b lalar nazil oldu, nec  x zin r aç ld !

Hücr rin sahibl rini (möminl rin analar ) oyad n. Bu dünyada  ynind  paltar

olan neç -neç  qad nlar vard r ki, axir td  lüt-üryan olacaqlar.” ( l-Buxari, 115)

1

bu Abdullah  l-Buxari bu ifad rd n hans  birininin daha düzgün oldu una  kk etmi dir. Bel

ki,  bc  “q tl –

” v  “fil –

” k lm rinin f rqini yaln z nöqt

 gör  bilm k olar. El  bu s

bd n

 h disi n ql etmi  ravi  kk etmi dir.

Burada fill r deyildikd  miladi tarixl  570-ci ild , K

nin yax nl nda h

istanl br

l-

m

 onun ordusunun ba na g lmi  m hur hadis  q sd edilir.

2

 Y ni Allah n qada an etdiyi i ri M kk

 etm k.

3

 Y ni yazd rmaq üçün.

39

31-ci f sil.

Elm almaq xatirin  gec  oyaq

qal b söhb t etm k

–

:

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

96. Abdullah ibn Öm r

 r vay t edir ki, Pey mb r  h yat n sonunda biz

a namaz  q ld rd . Salam verib (namaz  bitirdikd n) sonra aya a qalx b dedi:

“Bu gec nizi görürsünüzmü?! H qiq n, bu gec

n etibar n yüz ilin tamam n-

da (indi) yer üzünd  olanlardan heç bir k s qalmayacaqd r.” ( l-Buxari, 116)

-

:

»

«

 .

–

–

.

]

 :

[

97. bn Abbas

 r vay t edir ki, m n Pey mb rin  zövc si – xalam Meymun

bint Harisin evind  gec dim. O gec  Pey mb r  d  onun yan nda idi. Pey-

mb r  i a namaz  (m scidd ) q ld qdan sonra m nzilin  qay td  v  dörd

rük t namaz q ld . Sonra da uzan b yatd . (Bir müdd t keçdikd n) sonra o oya-

b: “U aq yatd

?”– dey  soru du (v  ya buna b nz r bir söz dedi). Sonra o,

namaz q lma a durdu, m n d  g lib onun sol t

find  durdum. O, m ni sa

fin  keçirtdi v  be  rük t namaz q ld . Bunun ard ndan iki rük t d  q ld .

Sonra da uzan b yatd . N hay t, m n onun xorultusunu e itdim. (Bir müdd t

keçdikd n) sonra is  qalx b namaza getdi. ( l-Buxari, 117)

32-ci f sil.

Elmi qorumaq

–

 :

-

[

p

q

r

s

t

u

v

Z

[

³

Z

.

]

 :

[

98.

bu Hureyra  bel  demi dir: “ nsanlar: “ bu Hureyra çox h dis dan r”–

deyirl r. Halbuki Allah n Kitab ndak  bu iki ay  olmasayd , bir h dis bel

vay t etm zdim.”

Sonra  bu Hureyra  (bu ay ri) oxudu: “Kitabda insanlara b yan etdi-

yimiz  aç q-ayd n  d lill ri  v   do ru  yol  göst

n  ay ri  nazil  etdikd n  sonra

onlar  gizli saxlayanlara h m Allah l

t edir, h m d  l

t ed  bil nl r l

t

oxuyurlar! Yaln z tövb  ed nl r,

ll rini islah ed nl r v haqq  b yan ed nl r

istisnad r. M n onlar n tövb sini q bul ed

m. M n tövb ri q bul ed

m,

hih  l-Buxari

Elm kitab .

40

hmliy m!”

1

 (Bunun ard nca da bel  dedi:) “Mühacir

2

 qarda lar

z bazar-

larda al -veri ,  nsar qarda lar

z is  mal-dövl tl rini yerb yer etm kl

ul idil r, o vaxt  bu Hureyra bir qar n yem kl  kifay tl

k Pey m-

rd n  ayr lmaz, onlar n i tirak etm dikl ri m clisl rd  i tirak ed r v  yad-

da saxlamad qlar  (sözl ri) yad nda saxlayard .” ( l-Buxari, 118)

-

 :

 .

:

»

«

 .

:

»

«

.

]

 :

[

99.

bu Hureyra  r vay t edir ki, m n (Pey mb

) dedim: “Ya R sulullah!

n s nd n çoxlu h disl r e idir m, lakin (onlar ) unuduram.” Pey mb r :

“Paltar n  yini aç!”– dedi. M n paltar

n  yini açd qda Pey mb r

l-

ri il  (sanki n

) ovuclay b (paltar

n  yin ) atd  v : “

yini ört”– dedi.

n onu örtdüm v  bundan sonra he  bir  ey unutmad m. ( l-Buxari, 119)

-

.

]

 :

[

100.

bu Hureyra  bel  demi dir: “M n Pey mb rd n  iki cür elm öyr ndim.

Bunlardan birini (insanlar aras nda) yayd m. Dig rin  g linc , 

r m n onu

yaysayd m, (m nim) bu bo az

 üz rdil r.” ( l-Buxari, 120)