N. A. Egamberdieva

Tarixiy va arxeologik davrlashtirish
Eng qadimgi davr
Paleolit, mezolit, neolit,
eneolit, bronza, ilk temir
davri
------- 
»
Qadimgi davr
Mil.aw. VI - milodiy IV
asrlar
0 ‘rta asrlar davri
Milodiy V-XVIII asrlar
Ibtidoiy
to*da
Ilk
paleolit,
o'rta
paleolit
Urug'chilik
jamoasi
So'nggi
paleolit -
mil.aw. VI
asrgacha
Arxaik
Antik
davr
davr
mil.aw. VI
m il.aw .IV
'
asr-
asr -
mil.aw.
милодий
I V
asr
I V
asr
Ilk
o‘rta
asrlar
Мил.
V-IX
asrlar
Rivojlan
So'nggi
gan
o'rta
o‘rta
asrlar
asrlar
X V I-
IX -X V I
X V III
asrlar
asrlar
2§ O ‘zbekiston arxeologiyasining o‘rganilish bosqichlari
0 ‘zbekistonda arxeologiyaning fan sifatida shakllanishi uzoq 
tarixiy jarayonni o ‘zida qamraydi. 0 ‘zbekistonning arxeologik jihatdan 
o ‘rganilish tarixini 3 davrga bo‘lish mumkin:
Birinchi davri 
XIX 
asrning ikkinchi yarmidan 1917 yilgacha 
davom etgan. Bunda Rossiya Turkiston sharoitlarini o‘rganish uchun 
dastlab turli ekspeditsiyalar yuborgan. Ular 0 ‘zbekistonning tarixiy 
yodgorliklari to ‘g ‘risida ham ma’lumotlarni to‘plaganlar. Bu to‘plangan 
ma’lumotlar fransuz va nemis tillariga tarjima qilingan va ularda 
0 ‘zbekiston tarixi va me’moriy obidalari haqida fikrlar bildiriigan.
XIX 
asrning ikkinchi yarmida 0 ‘rta Osiyo Rossiyaning mustam- 
lakasiga aylangach, moddiy 
yodgorliklarni 
o'rganishga kirishdi. 
V.V.Bartold, 
V.A.Jukovskiy, 
N.I.Veselovskiy 
kabi 
sharqshunos 
olimlar 
hamda 
A.L.Kun, 
P.I.Lerx, V.L.Vyatkin, 
I.T.Poslovskiy, 
N.P.Ostroumov va boshqa havaskorlar 0 ‘rta Osiyo arxeologiyasi va 
tarixini o ‘rgandilar.
0 ‘zbekiston hududida ibtidoiy odamlar yashaganliklarini 1870 yilda 
Toshkentdan va Afrosiyob yonidan topilgan nukleus (tosh o‘zagi), tosh 
qirgich, tosh bolg‘aga o‘xshash buyumlar orqali isbotlangan.
1895 
yilda V.V. Bartold rahbarligida Turkiston havaskor-arxeo- 
Ioglar to‘g a ra g i tashkil etildi, u 1917 yilgacha faoliyat ko‘rsatdi. 
To‘garak dastlab Ashxabodda tashkil qilinib, keyinchalik Samarqandga

---

ko‘chirilgan. To'garakga turli kasb egalari a’zo bo‘lgan. Ular oMkadagi 
arxeologik 
yodgorliklami 
o‘rganish 
ishiga 
e’tibor 
berganlar.
1896 yilda Toshkentda to‘garak muzeyi tashkil qilindi. Uning rahbari 
N.P.Ostroumov boMgan. To‘garakda mahalliy havaskorlardan Akrom 
Polvon Asqarov, Mirza Buharov, Mirza Abdulin, Xafiz, I.Mirmuha- 
medovlar faol ishtirok qilganlar. To‘garak a’zolari turli hududlardan 
arxeologik materiallar to‘plaganlar.