N. B. Adizova, R. X. Jumayev, R. A. Qo‘ldoshev, S. R. Ismatov ona tili o‘qitish metodikasi

be
, ﺕ - ikkitagina 
te
, ﺙ - uchtagina s
e
kabi). 
2-bosqich. Bo‘g‘in hosil qilish.
Harflar nomi yodlab bo‘lingach, bo‘g‘in 
hosil qilishga, ya’ni 
“zeru-zabar”
ni o‘rgatishga o‘tilgan. Eski maktabda 
“zeru-
zabar”
(zabar, zer, pesh) har xil o‘rgatilgan. Masalan, ba’zi domlalar ﺏ
(be, 
zabar-ba), be-zer-bi, be-pesh-bu, te-zabar-ta 
va hok. kabi o‘rgatsalar, 
boshqalari 
be zabar ba, te zabar ta
kabi, yana birovlari 
be-zabar-a; zer-i, pesh-
u; te-zabar-a, zer-i, pesh-u
va hok. deb o‘rgatganlar. 
Maktabxonada 
“zeru zabar”
quruq yodlatilgan, nimaga xizmat qilishi 
aytilmagan. Aslida esa bu belgilarning ma’lum xizmati bor: 
zabar (fatha)
-
undosh harf ustidagi urg‘u belgisiga o‘xshash chiziqcha bo‘lib, undoshga 
a
unli 
tovushini qo‘shib aytish zarurligini ko‘rsatadi; 
zer (kasra)
undosh harf ostidagi 
chiziqcha bo‘lib, shu undoshga 
i
unli tovushini qo‘shib aytish kerakligini 

---

26 
bildiradi; 
pesh (zamma)
esa undosh harf ustiga qo‘yiladigan belgi bo‘lib, shu 
undosh tovushga 
u
unlisini qo‘shib aytish zarurligini ko‘rsatadi. Demak, arabcha 
matnlarni o‘qish uchun “zeru zabar”ni bilish juda zarur bo‘lgan, ammo o‘qishga 
o‘rgatish anglab o‘qishga asoslanmagani uchun bolalar 
mim zabar ma
, 
mim zer 
mi,
mim pesh mu
deb yodlaganlar, “zeru zabar”ning mohiyatini anglamaganlar.