N. M. AĞABƏyli

Üçüncü növ korroziya. Sement daşına dəniz, qrunt və digər 
mineral sular təsir etdikdə bu növ korroziya yaranır. Həmin suların 
təsirindən məsamələrdə suda az həll olan birləşmələr toplanır ki, 
bunlar da sonradan həcmini genişləndirərək sement daşının 
dağılmasına səbəb olur. 
Mineral sulardakı kalsium-sulfat sement daşındakı üçkalsiumlu 
hidroalüminata təsir edərək kalsium hidrosulfoalüminat əmələ gətirir.
3CaO

Al
2
O
3

6H
2
O + 3(CaSO
4

2H
2
O) 
+ 19H
2
O = 
= 3CaO

Al
2
O
3

3CaSO
4

31H
2
O. 
Bu vaxt üçkalsiumlu hidrosulfoalüminat həcmcə təxminən 4,76 
dəfə genişlənərək daxili gərginlik yaradır və sement daşını sıxlaşdırır. 
Sonra isə kristalların artması ilə əlaqədar olaraq məsamə və 
kapilyarların divarcıqlarında dartıcı gərginliklərin əmələ gəlməsi 
nəticəsində çatlar alınır və sement daşının möhkəmliyi kəskin surətdə 
azalır. 
 
Portlandsementin xüsusi növləri 

Tezbərkiyən portlandsement. Xüsusi portlandsement klin-
keri ilə gipsin birgə üyüdülməsindən alınan və birinci 3 gün ərzində 

---

128 
128 
möhkəmliyini intensiv artıran sementə tezbərkiyən portlandsement 
deyilir.
Tezbərkiyən portlandsement almaq üçün tərkibində 60

65 % 
üçkalsiumlu silikat və üçkalsiumlu alüminat olan klinker götürərək 3 
%-ə qədər gipslə birlikdə üyüdürlər. Üyüdülmə zamanı qarışığa 10 %-
ə qədər aktiv mineral əlavələr və 15 %-ə qədər tezsoyudulmuş domna 
posası əlavə edilməsinə yol verilir. 
Bərkimənin ilk günlərində tezbərkiyən portlandsementin möh-
kəmliyinin yüksək olması təkcə klinkerin mineral tərkibi ilə deyil, 
həm də sementin üyüdülmə narınlığı ilə əlaqədardır. Bu sementi 
xüsusi səthi 3500

4000 sm
2
/q olana qədər üyüdürlər (adi port-
landsementin xüsusi səthi 2800

3000 sm
2
/q-dır).
Tezbərkiyən portlandsementdən hazırlanan azplastiklikli tir-
ciklərin 3 gündən sonra əyilmədə möhkəmlik həddi 4

4,5, sıxılmada 
möhkəmlik həddi isə 400 və 500 markalı sement üçün müvafiq olaraq 
25 və 28 MPa-dan az olmamalıdır. 
