N. M. AĞABƏyli

Hidrofob portlandsement. Adi portlandsement klinkeri ilə 
səthi-aktiv hidrofob əlavələrin birgə üyüdülməsindən alınan sementə 
hidrofob portlandsement deyilir. Hidrofob əlavə olaraq asidol, asidol-
mılonaft, mılonaft və silisiumlu üzvi maddələr götürülür. 
Mılonaft 

suda həll olmayan üzvi turşuların natrium duz-
larından ibarət mayeyə oxşar maddədir. Bu üzvi turşular neft dis-
tilyatlarının (ağ neft, solyar yağı və s.) qələvilərlə təmizlənməsi 
zamanı alınan tullantılardan çıxarılır.
Asidol 

neft turşuları qarışığından ibarət qatı mayedir. Bu 
turşular yağ və solyar neft distilyatlarının təmizlənməsi zamanı qələvi 
tullantılardan çıxarılır. 
Asidol-mılonaft 

suda həll olmayan naften turşuları və onların 
natrium duzlarının qarışığından ibarət mayeyə oxşar maddədir. 

---

130 
130 
Silisiumlu üzvi birləşmələrdən hidrofob əlavələr olaraq natrium 
metilsilikonat və natrium etilqlükonatdan istifadə edilir. Bu maddələr 
digər silisiumlu üzvi birləşmələrin tullantılarından alınır.
Hidrofob əlavələr sementin kütləsinin 0,06

0,30 %-i miqda-
rında götürülür. 
Hidrofob əlavələrin ən xırda hissəcikləri sementin dənələri 
üzərində adsorbsiya xassəli pərdə əmələ gətirir. Həmin pərdə sementin 
su ilə islanma qabiliyyətini azaldır və bununla onu nəm şəraitdə 
daşıdıqda və ya uzun müddət saxladıqda xarab olmaqdan qoruyur. 
Hidrofob portlandsementdən hidrotexniki tikintilərdə, yol və 
aerodrom örtüklərində və digər tikintilərdə istifadə etmək daha 
məqsədəuyğundur. 

Ağ və əlvan portlandsementlər. Bu yapışdırıcılar dekorativ 
sementlərə aiddir. 
Ağ portlandsement tərkibində minimal miqdarda rəngləyici 
oksidlər (dəmir, maqnezium, xrom oksidləri) olan xammal material-
larından alınır. Xammal materialı olaraq, ―təmiz‖ əhəngdaşından və ağ 
kaolin gilindən istifadə edilir. Xammal həm quru, həm də yaş üsulla 
hazırlana bilər. Xammal materialları elə rejimdə yandırılır ki, onun 
tərkibində olan dəmirin rəngləyici təsiri aradan qalxsın.
Ağ portlandsementin əsas xassəsi onun ağlığıdır. Ağlıq, par-
laqlıq əmsalı ilə xarakterizə edilir. Barium-sulfatın parlaqlığı vahid 
qəbul edilərək, ağ portlandsementin parlaqlıq əmsalı ona nisbətən 
faizlə ifadə edilir. Ağlıq dərəcəsindən asılı olaraq ağ portlandsement 
üç növə bölünür: Əla, I növ və II növ. Əla növ üçün parlaqlıq əmsalı 
80, I növ üçün 76 və II növ 72 %-dən az olmamalıdır (adi 
portlandsementin parlaqlıq əmsalı 20

40 %-dir). 
Əlvan portlandsementlər. Ağ portlandsement klinkerini aktiv 
mineral əlavə (ağ dolomit), rəngləyici əlavə (piqment) və gipslə 
birlikdə narın üyütməklə əlvan portlandsementlər alırlar.
Əlvan portlandsementdə klinkerin miqdarı 80 %-dən az, aktiv 
mineral əlavəninki 6 %-dən, mineral süni yaxud təbii piqmentinki isə 
15 %-dən çox olmamalıdır. Üzvi piqmentin miqdarı sementin 
kütləsinin 0,3 %-dən artıq olmamalıdır. 
Rəngləyici olaraq oxra, dəmir sülügəni (açıq sarı və qırmızı 
rəngə çalan), təmiz manqan filizi (qəhvəyi rəng), xrom oksidi (yaşıl 

---

131 
131 
rəng), ultramarin (göy rəng) və s. götürülür. Rəngləyici maddələr işıq 
və qələvilərin təsirinə davamlı olmalıdır. 
Əlvan portlandsementlərin rənginə görə aşağıdakı növləri 
vardır: sarı, çəhrayı, qırmızı, qəhvəyi, göy, yaşıl və qara. 
Ağ və əlvan portlandsementlərin markaları 300, 400 və 500-dür. 
Bu sementlərə verilən tələblər adi portlandsementə verilən tələblərlə 
eynidir. Onlardan memarlıq, bəzək və heykəltaraşlıq işlərində, 
müxtəlif üzlük materialların istehsalında, dekorativ məhlul və 
betonların hazırlanmasında istifadə edilir.. 
