N. M. Kayumova

В./ В. /В texnologiyasini qo'llash qoidalari
Mavzuga oid savollar
Bilaman
Bilib
Oldim
Bilishni
xohlaym an
1.
Xalq xo'jaligini rejalashtirish
tam ovillari
2. M aktabgacha ta'lim m u assasa­
sini reialashtirish tam ovillari
3. Byudiet hisobining mohivati
1
4. lam g'arm alar tu rlari
1
Rejalashtirishning asosiy bosqich va turlari
Rejalashtirishda istiqbolli va joriy turlar farqlanadi.
Istitsbolli 
re ja bu - Maktabgacha ta'lim vazirligi, viloyat 
boshqarmalari, tuman va shahar moliya-iqtisod bo'limlari 
tomonidan uzoq muddatga (5-10 yilga) mo'ljallab tuziladigan 
rejalar tushuniladi.
forty 
rejalashtirish 
- har yili amalga oshiriladigan moliya- 
viy-xo'jalik ishlari rejasidir. Ta'lim tizimi yuqori boshqaruv 
organlari qonunchilikda belgilangan huquq va vakolatlari 
doirasida maktabgacha ta'lim 
muassasalariga tegishli 
ko'rsatmalar beradi, muassasa o'z faoliyatida qonunchilikka 
qanchalik rioya qilayotgani, ijtimoiy mulkni qay darajada
493

---

tasarruf etayotgani ishlab chiqarish va moliyaviy xo'jalik 
faoliyatini nazorat etadi, zarur hollarda boshqa manfaatdor 
tashkilotlarni jalb qilib, bir yilda bir marta kompleks 
tekshiruvni amalga oshiradi.
Maktabgacha ta'lim muassasalarining xarajat smetalari 
ularning ijtimoiy-tarbiyaviy va moliyaviy xo'jalik faoliyatini 
amalga oshirish uchun ajratilgan mablag'larning qanday 
maqsadlarga sarflanishi va choraklar bo'yicha taqsimlanishini 
belgilab beradigan asosiy hujjat hisoblanadi. Ana shu smetaga 
asoslanib, byudjetda maktabgacha ta’lim muassasasining 
moliyaviy ehtiyojlari uchun mablag' ko'zda tutiladi va 
qonunchilikda belgilangan tartibda muassasa hisob raqamiga 
o'tkazib beriladi.
Maktabgacha ta'lim muassasalari vazirliklar, idoralar, xalq 
deputatlari mahalliy kengashlari qaroriga binoan, respublika, 
viloyat, shahar va tumanlar xalq xo'jaligi rejasida belgilab 
berilgan bolalar kontingenti doirasida tuziladi.
Ta'kidlash joizki, ta’lim sohasi va kadrlar tayyorlashni 
moliyalashtirish tizimi uzluksiz takomillashtirib boriladi, 
jumladan, uning ko'p variantlik (byudjet va byudjetdan tashqari 
manbalardan) tizimi joriy etilib, ta'lim muassasalarining 
o'zini o'zi mablag' bilan ta'minlash, xususiy hamda chet el 
investitsiyalarini ta'lim sohasiga jalb etish borasida sa’y- 
harakatlari rag'batlantiriladi.
Respublika fuqarolari uchun keyinchalik ularni to'lashning 
moslashuvchan tizimiga asoslangan ta'lim kreditlari berish 
mexanizmini shakllantirishga, uzluksiz ta'lim va kadrlar 
tayyorlash tizimini moddiy jihatdan qo'llab-quvvatlashda 
donorlik va homiylar mavqeyini kuchaytirishga alohida 
e'tibor qaratiladi. Shuningdek, ta'lim sohasida pullik xizmatlar 
ko'rsatish, tadbirkorlik, maslahatlar berish, ekspertiza 
ishlari, noshirlik, ishlab chiqarish hamda muassasa nizomida 
belgilab qo'yilgan vazifalarga muvofiq boshqa tarzdagi faoliyat 
yo'nalishlari rivojlantirilib, shu asosda ta’lim muassasalari da- 
romadlarini ko'paytirish ta'minlanadi.