Нахчыван Мухтар Республикасы Бястякарлар

Naxçıvan Respublikasının 75-ci ildönümü ərəfəsində keçirilən 
konsertdən sonra Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər 
Əliyevin Naxçıvan incəsənət ustaları ilə görüşü. 1999-cu il 
 
 

---

 
18 
Heydər Əliyev Naxçıvan MR-nin 75 illiyinə həsr olunmuş 
konsertdən  
sonra Naxçıvan Musiqi Texnikumununda iştirak etdiyi musiqi  
kollektivlərini təbrik edir. 1999-cu il 
Bildiyimiz  kimi,  ümummilli  liderimiz  Heydər  Əliyevin 
Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrdə başqa sənət sahələri ilə  yanaşı 
Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin və musiqişünaslığının inkişafına 
böyük  diqqət  və  qayğı  ilə  yanaşmışdır.  İncə  və  həssas  musiqi 
duyumuna,  musiqi  zövqünə  malik  olan,  Azərbaycan  və  dünya 
musiqisinin  bədii  nümunələrini  həvəslə  dinləyən,  musiqişünaslığın 
elmi  fikir  və  ideyalar  dairəsini  zənginləşdirən,  daim  musiqiçilərlə 
dostluq edən  bu  insanın həyat  və fəaliyyətini  musiqi  incəsənətindən 
ayrı təsəvvür etmək qeyri mümkündür. Onu musiqi mədəniyyətinin 
bütün  çağdaş  və  aktual  məsələləri,  bəstəkarların  və  ifaçıların 
problemləri,  fikir  və  təklifləri,  uğurları  daim  maraqlandırmışdır. 
Ümumiyyətlə, Heydər Əliyevin Azərbaycan musiqi mədəniyyəti və 
incəsənətinin  inkişafı,  təbliği,  yüksəlişi,  sağlam  ənənələr  üzərində 
yeniləşməsi, ənənəvi musiqi sərvətimizin qorunması və yaşadılması, 
yeni  və  müasir  konsert  salonlarının  tikilməsi,  peşəkar  musiqi 
kollektivlərinin  səmərəli  fəaliyyəti,  xalqlarla  və  ölkələrlə    musiqi-
mədəni əməkdaşlığın genişlənməsi, peşəkar musiqiçilərə yaradıcılıq 
şəraiti və imkanlarının yaradılması, musiqinin müxtəlif sahələri üzrə 
peşəkar  kadrların  yetişdirilməsi,  musiqi  əsərlərinin  ifa  olunması  və 
nəşri,  gənclərin  musiqi-estetik  tərbiyəsinin  fəal  və  düzgün  şəkildə 
qurulması və sairə bu kimi aktual, mühüm məsələlər və onların həlli 
yolları  ilə  maraqlanması,  musiqi  mədəniyyətinin  inkişafına  dövlət 
siyasəti  səviyyəsində  yanaşması  onun  siyasi  və  dövlətçilik 
fəaliyyətinin  bütün  dövrlərini  əhatə  edir.  Beləliklə,  Heydər  Əliyev 
çoxillik  zəngin  siyasi  və  dövlətçilik  fəaliyyəti  ərzində  Azərbaycan 
musiqi  mədəniyyətinə  dair  özünün  çox  dəyərli,  maraqlı  irsini 

---

 
19 
yaratmışdır. Bu irs XX-XXI əsr Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin 
demək  olar  ki,  yarım  əsrlik  dövrünü  əhatə  edərək,  bu  dövr  ərzində 
Azərbaycan  musiqisinin  bütün  sahələrini,  məsələlərini,  yeniliklərini 
və nailiyyətlərini özündə cəmləşdirir. 
1969-cu  ilin  iyul  ayından  etibarən  respublikada  siyasi 
rəhbərliyə başlamaqla Azərbaycan tarixində keyfiyyətcə yeni dövrün 
təməlini  qoyan  Ulu  Öndər  siyasi  hakimiyyətinin  ilk  illərindən 
respublikada  elmin,  təhsilin,  mədəniyyət  və  incəsənətin  də  müasir 
zamana və tələblərə, milli maraqlara və ənənələrə, gələcək tərəqqiyə 
uyğun  hərtərəfli  inkişafı  üçün  uğurlu  dövlət  siyasəti  həyata 
keçirməyə başladı. 
Heydər  Əliyev  1969-cu  ildə  respublikaya  siyasi  rəhbərlik 
edənə  qədər  Azərbaycanda  professional  musiqi  incəsənəti  və 
bəstəkarlıq  məktəbi  artıq  SSRİ  miqyasında  tanınırdı.  Üzeyir 
Hacıbəyli SSRİ miqyasında ilk Milli klassik - professional musiqinin 
banisi  kimi  hörmətlə  anılır,  klassiklərimizə  və  çağdaş  bəstə-
karlarımıza  yubileylər  təşkil  olunurdu.  Azərbaycan  bəstəkarlarının 
əsərləri  SSRİ-nin  müxtəlif  respublikalarında,  şəhərlərində  tez-tez 
səslənir,  dirijor,  ifaçı  və  peşəkar  musiqi  kollektivlərimizin  ifaları 
maraqla  qarşılanırdı.  Hətta  SSRİ  Mədəniyyət  Nazirliyi,  SSRİ 
Bəstəkarlar  İttifaqı  tərəfindən  xaricdə  yaradıcılıq  səfərləri, 
festivallar,  görüşlər,  qastrol  konsertləri  təşkil  edilərkən  Azərbaycan 
Bəstəkarlar  İttifaqının üzvlərindən, respublikamızın ifaçılarından da 
kimlərsə  siyahıya  daxil  edilirdi.  İkinci  məsələ,  Azərbaycanın,  Orta 
Asiya  respublikalarının,  SSRİ-nin  müsəlman  və  türk  mənşəli 
xalqlarının  yaşadıqları  digər  respublika  və  muxtar  respublikaların 
milli – mədəni ucqarlar hesab olunması idi. 
Azərbaycanın  mədəniyyət  və  incəsənət  sahəsində  milli  ucqar 
kimi  qəbul  edilməsi  onun  təmsilçilərinə  də  hiss  etdirilirdi.  Peşəkar 
musiqiçilərimizə fəxri adların, mükafatların verilməsi, yeni əsərlərin 

---

 
20 
təsdiqi  və  nəşri,  yeni  tədbirlərin  keçirilməsi,  xaricdə  yaradıcılıq 
səfərləri  bilavasitə  mərkəzdə  –  SSRİ  Bəstəkarlar  İttifaqında  və 
Mədəniyyət Nazirliyində həll olunurdu, çox hallarda isə bu məsələlər 
qəsdən  biganəliklə  yubadılırdı.  Dövrün  yazılmamış  «qanunlarına»  
görə, mərkəzi bəstəkarlar ittifaqının hər hansı tədbirində kimlərin və 
neçə nəfərin iştirak etməsi də «yuxarının» razılığı və siyahını təsdiq 
etməsi  ilə  baş  tuta  bilirdi  və  i.a.  Azərbaycan  Bəstəkarlar  İttifaqının 
əldə etdiyi yaradıcılıq və təşkilatçılıq nailiyyətlərinə baxmayaraq, bu 
qurum 
yuxarı 
instansiyalarda 
daim 
tənqid  edilir,  musiqi 
mədəniyyətimiz  və  onun  təmsilçiləri  haqqında  «durğunçuluq», 
«ətalət»,  «yeniliklərə  və  novatorluğa  meyldən  uzaq»,  «sovet 
incəsənətinin  tələblərinə  tam  cavab  verməyən»  təəssüratları 
formalaşdırırdılar.  Yalnız  bəzi  dirijor,  bəstəkar,  musiqişünas  və 
ifaçılarımızın  fərdi  təşəbbüsləri  və  fəaliyyətləri  Azərbaycan  musiqi 
incəsənətini  «Milli  ucqar»  kimi  baxımsızlıqdan,  saymazlıqdan  və 
sairədən  müəyyən  qədər  xilas  edirdi.  Bu  siyasi,  tarixi,  mədəni 
missiyanı, Milli musiqi incəsənətinin tərəqqi yollarının genişlənməsi 
kimi  həllivacib  problemi  məhz  Heydər  Əliyev  bir  siyasi  rəhbər,  bir 
mədəniyyət  hamisi,  vətənini  və  millətini  sonsuz  məhəbbətlə  sevən 
böyük bir vətəndaş olaraq birdəfəlik aradan qaldırdı.
1
 
  Respublikada  hər  bir  sahədə  yeniliklərin,  islahatların, 
aparılmasına,  ətrafda  baş  verən  bütün  demokratik  və  tərəqqi 
proseslərinin  respublikanın  inkişafında  əks  olunmasına,  respub-
likanın  yeni  iqtisadi  və  sənaye  potensialının  tam  gücü  ilə  qurul-
masına,  hərtərəfli  iqtisadi  inkişafın  və  yüksəlişin  hər  bir  sahəyə,  o 
cümlədən  mədəniyyət  və  incəsənətin  yüksəlişinə  müsbət  təsir 
                                      
1
 Ariz Abduləliyev  «Heydər Əliyev və Azərbayjan musiqi mədəniyyəti». Musiqi 
dünyası curnalı, №1-2, 2008, s.6 
 

---

 
21 
göstərməsinə nail olan Heydər Əliyev məhz həyata keçirdiyi inkişaf 
siyasətinin  uğurlu  nəticələri  kimi  tezliklə  bütün  respublikanı  böyük 
bir  tikinti,  abadlaşdırma  meydanına  çevirdi,  iqtisadiyyatın  və 
sənayenin  bir  çox  aparıcı  sahələrinin  qurulmasına  və  inkişafına 
imkanlar  yaratdı.  Bunun  nəticəsində  respublikamızda  çoxlu  sayda 
yeni  mədəniyyət  evləri,  mədəniyyət  sarayları,  konsert  salonları 
tikildi,  opera  və  balet  incəsənətinin  inkişafına  xidmət  edən  təhsil, 
mədəniyyət  qurumları,  binaları  tikilib  istifadəyə  verildi.  Məsələn, 
hazırda  Ulu  Öndərin  adını  daşıyan  Heydər  Əliyev  Sarayı,  Bakı 
Xoreoqrafiya  Məktəbi,  Ş.Məmmədova  adına  Opera  Studiyası, 
Dövlət Mahnı Teatrı, Yaşıl Teatr, Məktəblilər Sarayı, Bakıətrafı və 
respublikanın rayonlarında yeni mədəniyyət evləri, yeni uşaq musiqi 
və  incəsənət  məktəbləri,  musiqi  texnikumları,  Naxçıvan  Muxtar 
Respublikasının  və  Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vilayətinin  Filar-
moniyaları,  Naxçıvanda  Musiqi  Texnikumu,  Konservatoriyanın 
yaradılması və i.a. fikirlərimizə konkret nümunə ola bilər. 
Qeyd  etdiyimiz  kimi,  Bəstəkarlar  İttifaqının  fəaliyyətinin 
tənzimlənməsində,  musiqi  sənətimizin  inkişaf  etdirilib  dünya 
miqyasında  tanıdılmasında  Heydər  Əliyevin  misilsiz  xidmətləri 
olmuşdur.  Dahi  şəxsiyyətin  yaradıcı  ziyalıların,  o  cümlədən  Azər-
baycan Bəstəkarlar İttifaqının görkəmli üzvlərinin, xüsusi xidmətləri 
olan  bəstəkarların,  musiqişünasların  əməyini  yüksək  qiymət-
ləndirməsi,  onların  yaradıcılıqlarını  yüksək  fəxri  adlar  və  mü-
kafatlarla  dəyərləndirməsi  bilavasitə  Bəstəkarlar  İttifaqının  fəaliy-
yətinə verdiyi qiymətin bariz nümunəsidir. 
1
 
                                      
1
  Azərbayjan  Respublikasının  ədəbiyyat  və  injəsənət  xadimlərinə  dövlət 
qayğısının  artırılması  haqqında  Azərbayjan  Respublikası  Prezidentinin  fərmanı. 
«Azərbayjan» qəzeti, 1997, 11 noyabr 

---

 
22 
Azərbaycanın  xarici  ölkələrlə  mədəni  əlaqələrinin  yaranması 
və inkişafını daim diqqət mərkəztndə saxlayan, görkəmli sənətkarları 
respublikamıza dəvət edən bu dahi şəxsiyyət bununla da Bəstəkarlar 
İttifaqının  beynəlxalq  əlaqələrinin  daha  da  genişlənməsinə  şərait 
yaradırdı. Xalqımızın böyük oğlu Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının 
müxtəlif 
tədbirlərində, 
müəllif 
və 
yubiley 
gecələrində, 
bəstəkarlarımızın  yeni səhnə və konsert əsərlərinin premyeralarında 
iştirak  edərək,  dəyərli  fikir  və  mülahizələrini  söyləmiş, 
bəstəkarlarımıza dəstək vermişdir. Bu faktlar bir daha sübut edir ki, 
Heydər  Əliyev  Azərbaycana  rəhbərliyi  dövründə  Bəstəkarlar 
İttifaqının  və  onun  üzvlərinin  yaradıcılıq  fəaliyyəti  ilə  daim 
maraqlanmış,  onların  uğurlarına  və  nailiyyətlərinə  yüksək  qiymət 
vermişdir.  Bəstəkarlar  İttifaqının  inkişafını,  yerlərdə  onun 
təşkilatlarının yaradılmasına böyük qayğı göstərmişdir. 
Naxçıvan  Muxtar  Respublikası  Bəstəkarlar  Təşkilatı  da  ulu 
öndərimiz  Heydər  Əliyevin  təşəbbüsü  və  qayğısı  ilə  yaradılan 
yaradıcılıq təşkilatlarındandır. 
Naxçıvan Muxtar Respublikasında musiqi sənətinin inkişafının 
son  35  ili  Heydər  Əliyevin  adı  ilə  bağlıdır.  Məhz  onun  sayəsində 
1978-ci  ildə  Azərbaycan  Bəstəkarlar  İttifaqının  Naxçıvan  Təşkilatı 
yaradılmışdır.  Hələ  1976-cı  ildə  ulu  öndərimizin  tapşırığı  ilə 
Naxçıvanda  Bəstəkarlar  Təşkilatının  yaranması  ilə  əlaqədar  SSRİ 
xalq  artisti, Azərbaycan  Bəstəkarlar  İttifaqının  katibi,  bəstəkar  Rauf 
Hacıyev  Naxçıvanda  olmuş  və  burada  Naxçıvan  bəstəkarlarının 
əsərlərindən  ibarət  konsertdə  iştirak  etmişdir.  Konsertdə  hər  bir 
bəstəkarın  yaradıcılığı  haqqında  söhbət  getmiş  və  əsərləri 
səslənmişdir. 
 

---

 
23