Namangan davlat pedagogika instituti kamolov baxtiyor xasanboyevich ekologiya va tabiatni muhofaza qilish

3.
 
HAYVONLARNING ETOLOGIK TUZILMASI 
 
Etologiya (yunoncha “ethos” – xarakter) hayvonlar xatti-harakati (hulqi)ning 
biologik asosi haqidagi fandir. Hayvonlarning xulqi ularning hayot kechirish tarzi 
bilan bog’liq. Odatda hayvonlar yolg’iz va birgalikda hayot kechiradi. 
Individlarning jinsiy moyilligi va ota-onalar bilan yangi avlod o’rtasidagi 
bog’lanishlar, hududiy umumiylik, nasl uchun qayg’urish natijasida oila deb 
atalgan hayvonlarning birgalikda yashash shakli kelib chiqadi. 
Hayvonlarning ancha yirik birlashmalari podalar, galalar va koloniyalar 
hisoblanib, ularning shakllanishida populyatsiyalardagi xulqiy munosabatlar 
yanada murakkablashadi. 
Koloniyalar o’troq hayot kechiruvchi hayvonlarning birgalikdagi yashashidir. 
Galalar bir turga kiruvchi ba’zi guruh hayvonlarning biron-bir biologik 
jihatdan foydali harakatni amalga oshirish uchun vaqtinchalik birlashishi 
hisoblanadi. 
Podalar galalarga nisbatan hayvonlardagi ancha uzoq muddat davomida 
doimiy birlashish shaklidir. Podalar odatda tur uchun xos bo’lgan barcha 
funktsiyalarni, ya’ni ozuqa topish, yirtqichdan saqlanish, migratsiya, ko’payish va 
bolalarni tarbiyalash kabilarni amalga oshiradi. Podalardagi hayvonlarning guruhli 
xulqiy xatti-harakatlari “hukmdor” va “itoatkor” asosidagi o’zaro munosabatlardan 
tashkil topadi. 
1-ilova 
Hayotchanlikning har xil egri chiziqlari. 
И
нд
и
видла
р 
ҳа
ётч
ан
л
иг
и
 %
 
Авлодлар ҳаётининг давомийлиги 
Устрица 
Гидра
Одам 
Мева пашшаси 

---

56 
Jadval o’rniga grafik usuldan ham foydalanish mumkin. Hayotchanlik egri 
chizig’i 4 turga ajratiladi: 
1. Kuchli qabariq hayotchanlik egri chizig’i. 
2. Oraliq hayotchanlik egri chizig’i. 
3. Botiq hayotchanlik egri chizig’i. 
4. Pog’onali hayotchanlik egri chizig’i.