Namangan davlat pedagogika instituti kamolov baxtiyor xasanboyevich ekologiya va tabiatni muhofaza qilish



Yüklə 3,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə71/90
tarix04.10.2023
ölçüsü3,54 Mb.
#152039
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   90
Ekologiya va TMQ fanidan (ma\'ruza matn)

 
Nazorat savollari: 
1.
Chо‘llanishga olib keladigan asosiy sabablar qaysilar? 
2.
CHо‘llanishni keltirib chiqaradigan omillarni ayting. 
3.
Tuproq eroziyasi nima? 
4.
Tuproq degumidlanishi nima? 
5.
О‘simliklar degradatsiyasini tushuntiring. 
6.
Yaroqsiz yerlar sifatini qanday yaxshilash mumkin? 
12-MAVZU: MUHOFAZAGA OLINGAN HUDUDLAR 
 
 
Reja 
1. Alohida muhofaza qilinadigan hududlar to’g’risida tushuncha 
2. O’zbekiston Respublikasining alohida muhofaza qilinadigan hududlari 
 
 
Tayanch so’zlar:
Qo’riqxonalar, Milliyva tabiat bog’lari, Tabiat 
yodgorliklari, buyurtmaxonalar. 


126 
Turlar qonun tomonidan saqlansada, toki ularning tabiiy muhiti 
saqlanmaguncha ular hayot kechira olishmaydi. Atrof muhitni muhofaza qilish 
ko’pincha, tabiiy muhitni yoki butun ekotizimni saqlashga asoslangan bo’ladi. 
Buni bajarishning usullaridan biri bu tabiat muhofazasini yaratish bo’lib, u xuddi, 
xalqaro bog’lar va yovvoyi hayot hududlarini saqlash kabi bo’ladi .
1872-yilda birinchi Xalqaro bog’ Yellow Stone National Park hisoblanib
AQSH da tashkil qilingan. O’sha davrda Kulrang ayiq, loss va bug’ular Shimoliy 
Amerika hududi tomonga ko`chirilib, joyi o’zgartirilgan edi. Bu hayvonlar ozuqa 
to’plash uchun yerning ko’plab hududlarini darbadar kezardilar. Agar ularning 
tabiiy muhiti kichik bo’lsa ular yashay olmaydilar. Misol uchun, kulrang ayiq 
kuniga katta miqdorda ozuqaga muhtoj bo’ladi. Kulrang ayiqga o’z qornini
to`ydirishi uchun bir necha yuz km hududlar kerak bo’ladi. Milliy bog’lar va 
yovvoyi hayot hududlarisiz ba’zi hayvonlar hozir mavjud bo’lgandan ancha kam 
bo’lishlari mumkin edi.
Tabiiy muhitni tiklash 
 
Tabiiy muhitga insoniyat faoliyati orqali ziyon yetkaziladi yoki 
o’zgartiriladi. Tabiiy muhitni tiklash bu zarar yetkazilgan tabiiy muhitni oldingi 
sog’lom holiga qaytarishdan iborat bo’lgan jarayonni o’z ichiga oladigan holatidir.
Rode orolining Naragansent ko’rfazi baliq ovida muhim hudud sanaladi. Bu 
yapoloq baliq, tanga baliq, ko’k qisqichbaqa va boshqa muhim ozuqa turlarini 
saqlashga xizmat qiladi. Suv o’tlari ko’rfazning sayoz joylarida o’sadi va shu 
o’tlarning yosh turlarini tabiiy muhitini rivojlantiradi. Rode orolida aholining 
o’sishi ko’rfaz suv o’tlarining yo’qotilishiga sabab bo’ldi. Baliq ovlash esa 
qisqartirildi
21


Yüklə 3,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   90




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin