(Muqimiy)
Murabba’ qofiyasining bu tartibi asosan mumtoz adabiyotimizga xos. She'r tuzilishining murabba' usuli hozirgi o‘zbek poeziyasida ham keng qo‘llanilmoqda. Ammo klassikadagi qofiyalanish qonuniyati o‘zgargan. Natijada to‘rtlik bandlarda qofiyalanishning rang-barang ko‘rinishlari paydo bo‘lgan. Qofiyalanish tartibi xilma-xil bo‘lgan to‘rtlik band usulida G‘afur G‘ulom, Oybek, Hamid Olimjon, Mirtemir, Amin Umariy, Usmon Nosir va boshqa shoirlarimiz barakali ijod qilishgan.
Bog ‘imda anorim bor, - a
Chertganda dutorim bor, - a
Shirmonyuz nigorim bor, - a
Yillarim. faslim ко ‘rkam. - a
(Amir Umariy)
Hamdu sanolar, aytay xudoga,
Yorga yetar кип bormu, yoronlar?
Etgaymu dodim nozuk adog'a,
Yorga yetar кип bormu, yoronlar?
(Mashrab)
М!и>ха«мпн«' - Mumtoz adabiyotimizda o‘ziga xos qofiyalanish tartibiga ega bo‘lgan beshlik band usulida yozilgan she'r. Qofiyalanish tartibi' birinchi band misralari o‘zaro bir xilda qofiyalanadi (sxemasi: a + a + a + a + a), keyingi bandlardagi dastlabki to‘rt- misra o‘zaro qofiyalanib, so‘nggi beshinchi misralar birinchi bandning beshinchi misrasi bilan ohangdosh bo‘ladi.
(sxemasi: b + b + b + b + a). Soyaidurmankiboqmas oftobim kim desun? Bora- bora ketdi qadrim, intixobim kim desun? Bir о ‘qitmaydur bitib bergan kitobim kim desun? Ul tag'ofulpeshaga holixarobim kim desun? Hajrida mundog ‘ meni ко ‘rgan azobim kim desun? Oshnosidin kechib, begonalarga yor-yor,
Bu alamlarga chidolmay, ко ‘z yoshimdir shashqator,
Hech dushman bo ‘Imasun qo 'yida mendek xoru zor
Kunduzi bir yerda bir dam olmay oromu qaror,
Lahzaeyo ‘q kechalar ко ‘zlarda xobim kim desun?
Dostları ilə paylaş: |
