Navoiy innovatsiyalar instituti «tasdiqlayman»

dastlabki bosqichida 
(1992-yil) keng doiradagi 
ishlab chiqarish-texnik vositasi bo‘lgan mahsulotlar, ayrim turdagi xalq 
iste’mol mollari, bajarilgan ishlar va xizmatlarning kelishilgan narxlari 
va tariflarga o‘tildi. Aholini himoyalash maqsadida cheklangan 
doiradagi oziq-ovqat va sanoat tovarlari narxlarining chegarasi belgilab 
qo‘yildi. Narxlar islohotining 
ikkinchi bosqichida 
(1993-yil) 
kelishilgan ulgurji narxlarni davlat tomonidan tartibga solish umuman 
to‘xtatildi. Narxlarni erkinlashtirishning 
uchinchi bosqichida 
(1994- yil 
oktabr-noyabr) xalq iste’mol mollari asosiy turlarining narxi erkin 
qo‘yib yuborildi. Shunday qilib, iqtisodiyotni isloh qilishning birinchi 
bosqichi narxlarni to‘liq erkinlashtirish bilan tugadi. 
Iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish boshqarishning tegishli 
tizimini yaratishni talab qiladi. Shunga asosan respublikada butun 
iqtisodiyotni, tarmoqlar va hududlarni boshqarishning eng maqbul va 
hozirgi davrga mos bo‘lgan tuzilmalari ishlab chiqildi. Ko‘plab 
markaziy iqtisodiy organlar va vazirliklar tugatildi (Davlat reja 
qo‘mitasi, Davlat ta’minot qo‘mitasi, Davlat narxlar qo‘mitasi, Davlat 
agrosanoat qo‘mitasi va boshqa qo‘mita hamda vazirliklar) yoki ularning 
faoliyati tubdan qayta qurildi. Faoliyati tugatilgan ma’muriy apparatlar 
o‘rniga bozor iqtisodiyotiga xos yangi boshqarish bo‘g‘inlari tuzildi. 
Boshqarishning mahalliy darajasida (viloyat, tuman, shahar) ijroiya-
boshqaruv vazifalarini bajarish uchun hokimliklar joriy qilindi. 
Quyi 
bo‘g‘in boshqaruvida korxona va tashkilotlarga iqtisodiy erkinlik 
berilib, ular yangicha ish uslubiga o‘tdi. 
Isloh qilish natijasida tarkib topgan boshqaruv tizimi bozor 
iqtisodiyotiga o‘tib borish bilan yanada takomillashib va rivojlanib 
boradi. 
Bozor islohotlari bozor infratuzilmasini yaratish chora- 
tadbirlarini ham qamrab oladi. Bunda moliya, bank-kredit tizimi 

---

452 
muassasalari, sug‘urta, auditorlik, yuridik va konsalting firmalari 
hamda kompaniyalarini, birja tizimini yaratish taqozo qilinadi. 
Respublikada bozor infratuzilmasini yaratish bir qator yo‘nalishlar 
bo‘yicha bordi. Birinchi yo‘nalish bo‘yicha tovar-xomashyo birjasi 
tizimi rivojlandi. Bu, o‘z navbatida, brokerlik va dilerlik idoralari, 
savdo uylari, vositachi firmalar paydo bo‘lishiga olib keldi. Ikkinchi 
yo‘nalishda kapital bozorining ishini ta’minlaydigan tuzilmalar 
vujudga keltirildi. Kredit resurslari bozori va valuta bozori vujudga 
keltirildi hamda davlatga qarashli bo‘lmagan sug‘urta kompaniyalari 
tuzildi. Uchinchi yo‘nalish ishchi kuchi bozorini shakllantirishdan 
iborat bo‘lib, bu sohada 240 dan ortiq mehnat birjasini o‘z ichiga 
oluvchi katta tarmoq tuzildi. 
Bozor islohotlari tashqi iqtisodiy aloqalarga ham tegishlidir. Bu 
sohada islohotlarni amalga oshirish borasida respublikaning 
zamonaviy 
tashqi 
iqtisodiy 
kompleksi 
mutlaqo 
yangidan 
shakllantirildi, tashqi iqtisodiy faoliyatni boshqarishning mohiyat 
e’tibori bilan yangi mexanizmi vujudga keltirildi. Tashqi iqtisodiy 
faoliyat bilan shug‘ullanishi zarur bo‘lgan muassasalar (Tashqi 
iqtisodiy faoliyat milliy banki, bojxonalar xizmati) barpo etildi. 
Respublikaning barcha vazirliklari va idoralari, korxonalarida tashqi 
iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi maxsus bo‘limlar, tashkilotlar 
va firmalar tuzildi. 
Amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning asl maqsadi 
insonga munosib yashash va faoliyat ko‘rsatish sharoitlarini vujudga 
keltirishdan iborat. Shu sababli iqtisodiy islohotlarni amalga 
oshirishning butun davri davomida aholini ijtimoiy himoyalash 
bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rish obyektiv zaruratdir. 
Respublikada aholini ijtimoiy himoyalash chora-tadbirlari 
quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha amalga oshirildi: