Naxçivan dialekt və ŞİVƏLƏRİNİn lüĞƏTİ

ÇƏRRİMƏX' (Milax) – atın xəstələnməsi. 
ÇƏRŞOV//ÇARŞOV//ÇARŞAB  (Naxçıvan)  –  çadra. 
–N
ənəm həməşə çərşov örtərdi başına.  
ÇƏT I (Boyəhməd, Dizə, Gal, Qazançı, Nursu) – qoz. –
Bizd
ə cəviz də diyəllər, çət də diyəllər. 
ÇƏT  II (Nursu) –  taxıl  yuyulub  təmizlənərkən  çıxan 
zibil. –Ç
ətdi, buğdadı bınnan qavırqa olmaz. 
Z
əngibasar  şivələrində  də  bu vahidə  eyni mənada rast 
g
əlirik (3, s.98). 
ÇƏTDANQUŞ  (Ordubad)  –  yabanı  ot.  –Bir  şələ 
ç
ətdanquş topla. 
ÇƏTƏN I (əksər şivələrdə) – xeyli. –Arvad xeylağı bir 
ç
ətən uşağnan qalıb ortalarda tək. 
ÇƏTƏN  II  (Alışar,  Bist)  –  saman  daşımaq  üçün 
arabanın yanına qoyulan qarğı toxuma. 
ÇƏTƏN III (Naxçıvan) - çöldə quzulаrı sахlаmаq üçün 
qаrğı ilə hörülmüş yеr. -Quzulаrı qаt çətənə.  
ÇƏTƏNƏ (Şahbuz) – cəviz növü. –Həyətdərində yaxşı 
68 
 

---

ç
ətənə cəviz var onnarın. 
ÇIХ  (Saltaq)  -  təndirə  çörək  yаpmаq  üçün  söyüd 
çubuqlаrındаn tохunmuş аlət. -Şiv yığmışаm, çıх tохuyаcаm. 
ÇIXACAX (Behrud, 
Naxçıvan, Nəsirvaz) – hadisə, bir 
h
ərəkətin pis bir hadisə ilə nəticələnməsi. –Çıxacağı varıydı, o 
da m
ənim başımda çatdadı. 
ÇIXDAŞ (Naxçıvan, Şahbuz, Şərur) – yararsız. –Sən bı 
qabların hammısın çıxdaş elədin ki. 
ÇIXIŞ//BİTİŞ  (əksər  şivələrdə)  –  toxumun ilk 
cüc
ərtisi. –Çıxışı görəndə nətər səvinirdix' ta diyəmmərəm. 
ÇIQQILI 
(Naxçıvan) – xırda, kiçik. –Bi çıqqılı üz 
ver
ən kimi başdıyır sırtılmağa. 
ÇIQQIŞ  (Nəsirvaz)  -  хırdа  оdun.  -Biz  хırdа  оdunа 
çıqqış dеyəriх. 
ÇILPAXLIX 
(Oğlanqala)  –  paltar.  –Səhər gedəcəm 
şəhərə, uşağa çılpaxlığ almağa. 
ÇINTIRQƏYİŞ  (Naxçıvan)  –  arıq,  cəld, dözümlü 
adam.  –S
ən  Əlanın  çıntırqəyişdiyinə  baxma  ki,  bı  əv-eşiyi 
hammısını özü təx' tikip.  
ÇINTIR 
(Bulqan, Qaraçuq, 
Naxçıvan)  -  ətin 
yeyilm
əyən,  lazımsız  hissəsi.  –Çıntırrarın  da  yığ  göndərəx' 
İramazanın itinə. 
ÇIPBA  (Tivi)  –  çör
ək növü. –Qəbaxlar cəməhət çıpba 
yapardı təndidə. 
ÇIPITMAX 
(Naxçıvan) - oğurlamaq. –Göz-gözə vırıp 
69 
 

---

tez çıpıtdı, heş kim başa tüşmədi. 
 
ÇIRA 
(Qarabağlar)  –  lampa,  çıraq.  –Çıra:n  işığında 
d
ərs oxuyurdux o vaxlar. 
ÇIRAXBA  (Kükü)  – 
çıraq  qoyulan  yer.  –Ləmpə 
yandıran vaxdı onu qoyduğumuz yerə diyərdix' çıraxba. 
ÇIRĞAB  (Sədərək)  –  qızıl  əşyalar  saxlanan  qab.  –
Əvvəllər anamın çırğabı doluydu, ta yavaş-yavaş boşalıp.  
ÇIRIХDIRMАХ (Nахçıvan) - kаrıхdırmаq, çаşdırmаq. 
-
Niyə çırıхdırırsаn, qоymursаn sözümü dеyim.