Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 118 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
bəyannamədə Zəngəzurla yanaşı «Naxçıvan qəzası ərazisinin sovet Ermənistanının 
ayrılmaz hissəsi» olması bildirildi.  
Bu    xəbər  Naxçıvana  çatan  kimi  Naxçıvanı  etiraz  dalğası  bürüdü.  Həmin 
vaxta  qədər  Ermənistan  Respublikasının  ara  verməyən  təxribatlarına  və  hərbi  
təcavüzünə  qəhrəmancasına  sinə  gərən,  Ali  komissar  Haskelin  ultimatumları 
qarşısında  diz  çökməyən  naxçıvanlılar  diyarın  Ermənistana  verilməsi  haqqında 
fikri  birmənalı  rədd  etdilər  və  qəti  bildirdilər  ki,  nəyin  bahasına  olursa  olsun 
Azərbaycan tərkibində qalmaq əzmindədirlər.  
Naxçıvanlılar  məsələ  barəsində    fikirlərini  Azərbaycan,  habelə  Ermənistan 
hökumətlərinə çatdırdılar.  
Bəyannamənin  Naxçıvan  barəsində  müddəası  Nərimanovun  mövqeyinə, 
yeritdiyi  xəttə  tamamilə  zidd  idi.  Bəlkə  Nərimanovun  bəyanatı  qəzetdə  dərc 
olunanda (dekabrın 2-də) səhv buraxılıbmış? Həmin halda Nərimanov səhvi təkzib 
edərdi.  Bəlkə  Orconikiddze  və  başqaları  əlavə  bir  qərar  qəbul  edib  Nərimanovu 
həmin addımı atmağa vadar ediblərmiş? Sübut yoxdur. Bəlkə Moskvadan kim isə 
Nərimanova  deyibmiş  ki,  Azərbaycan  «beynəlmiləlçilik  naminə»  Naxçıvanı 
Ermənistanınkı elan etsin, sabah Ermənistan «beynəlmiləlçilik naminə» Naxçıvanı 
Azərbaycanınkı elan edər? 
Hər  halda  belə  bir  maraqlı  fakt  var.  Nərimanovun  həmin  bəyanatının  27-ci 
günü,  yəni  dekabrın  27-də  Ermənistan  Đnqilab  Komitəsi  dekret  verir  ki,  «Sovet  
Azərbaycanı  təntənəli  aktla  (  1  dekabr  tarixli  bəyanatla  –  T.K.)  Azərbaycan  və 
Ermənistan arasında mübahisələrə son qoymuş və Naxçıvanı Sovet Ermənistanının 
ayrılmaz  hissəsi  elan  etmişdir.  Lakin  Ermənistanın  sovet  hakimiyyəti  öz  gücünü 
yalnız  xalqın,  o  cümlədən  Naxçıvan  əhalisi  zəhmətkeşlərinin  açıq  ifadə  olunmuş 
iradəsində  görür».  Ermənistan  Đnqilab  Komitəsi  Naxçıvan  əhalisinə  təklif  etdi  ki, 
«özü  öz  yolunu  seçsin,  bütün  əməkçi  Sovet  Ermənistanı  ilə  Naxçıvan 
zəhmətkeşləri  üçün  arzu  olunan  qarşılıqlı  əlaqələr  haqqında  özünün  aydın  ifadə 
olunmuş mütəşəkkil rəyini bildirsin». 

---