Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Tofiq Köçərli - 114 -
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər tutulmasını tanımalı oldular». «Erməni-sovet razılaşması Qafqazdakı müttəfiqlər düşərgəsində burulğana səbəb oldu». Həmin müəllif «burulğana» dair iki rəy gətirir: - Fransa nümayəndəsi deyib: «Daha Ermənistan heç bir vəchlə müttəfiq hesab edilə bilməz və hətta onun düşmən düşərgəsində olduğu nəzərə alınmalıdır». - Britaniya nümayəndəsi deyib: «Naxçıvanın bolşeviklər tərəfindən işğalına erməni hökumətinin razılığı Đranın şimal-qərbinə və Türkiyəyə rusların yolunu açmışdır, bu, xüsusilə ona görə dözülməzdir ki, Ermənistan lap bu günlərdə Britaniyadan geniş miqyaslı silah- sursat almışdır». RSFSR-Ermənistan sazişi barəsində mətbuatda xəbər verilən kimi, avqustun 12-də Azərbaycanın Moskvada fövqəladə nümayəndəsi B. Şahtaxtinski Leninə və Çiçerinə məktub göndərdi. «Naxçıvan ölkəsi əhalisi türklər getdikdən sonra Araz Cümhuriyyəti yaratdı. Naxçıvan ölkəsi əhalisi bir neçə il ərzində öz müstəqilliyini daşnaklardan qoruyub saxladı. Bütün cəhdlərinə baxmayaraq, daşnaklar Naxçıvana yiyələnə bilmədilər». B. Şahtaxtinski «qanlı müharibədən sonra əlində silah azad olan və Azərbaycana birləşməyə nail olan» Naxçıvan əməkçilərinin, Sovet Azərbaycanının hüquq və mənafelərinin pozulmasına etiraz bildirdi. Təklif etdi ki, yaranmış şəraitdə Azərbaycanla Ermənistan arasında ərazi mübahisələri qəti həll olunanadək Qızıl Ordu bütün Naxçıvan ölkəsini tutsun. Bununla yanaşı, Moskvaya göndərilmiş M.H.Hacınski və B.Şahtaxtinski o zaman Moskvada Sovet hökumətilə danışıqlar aparan Türkiyə nümayəndələrilə görüşdülər. Türkiyənin Moskvada səfiri Əli Fuad paşanın yazdığına görə, Hacınski və Şahtaxtinski Türkiyə nümayəndə heyətinə bildirdilər ki, «Moskvada bulunan erməni heyəti Naxçıvan və Zəngəzurun Ermənistana ilhaqı üçün əvvəlcə sovet hökumətinin razılığını» alıb. Ancaq « içlərində ermənilər də bulunan Azərbaycan kommunist firqəsi bu işğalın müvafiq olmadığı» qərarına gəlib və «Naxçıvanın ya |