Neft va gaz kimyosi

Noorganik birikmalar. Deyarli barcha yog’lar oz miqdorda noorganik birikmalarni o’z ichiga oladi, ular yog’lar yoqilgandan keyin kul bo’lib qoladi. Kul tarkibida kremniy, alyuminiy, ohak, temir va marganets oksidlari mavjud. Erituvchi ekstraktsiyasi kabi usullardan foydalangan holda, ba’zan furgonning yonishi natijasida hosil bo’lgan kuyishdan vanadiy birikmalarini olish foydalidir.
Xaydash
Davriy xaydash. Neft-kimyo sanoati rivojlanishining dastlabki bosqichlarida neft xom - ashyosi vertikal silindrsimon xaydash apparatida davriy xaydash deb ataladigan narsaga duchor bo’lgan. Xaydash jarayonlari samarasiz edi, chunki xaydash ustunlari yo’q edi va distillatlarning toza ajralishi olinmadi.
Quvurli xaydash apparatlari. Partiyali xaydash jarayonining rivojlanishi umumiy xaydash ustunidan foydalanishga olib keldi, undan turli darajadagi qaynash nuqtalari bo’lgan distillatlar olindi. Ushbu tizim bugungi kunda ham qo’llaniladi. Kiruvchi yog ‘taxminan 320 ° S gacha bo’lgan lasanda isitiladi va isitiladigan mahsulotlar xaydash ustunida oraliq darajaga beriladi. Bunday ustunda 30 dan 60 gacha intervalgacha bo’lgan tovoqlar va oluklar bo’lishi mumkin, ularning har biri suyuqlik hammomiga ega. Ko’tarilgan bug’lar bu suyuqlik orqali o’tadi, ular pastga oqayotgan kondensat bilan yuviladi. Oqim tezligini to’g’ri nazorat qilish bilan (ya’ni, sinishi ustuniga qaytariladigan distillatlar miqdori) ketma-ket pasaygan holda, aniq belgilangan qaynash diapazoniga ega bo’lgan ustunli benzin, kerosin va engil yonuvchi distillatlarni ishlab chiqarish mumkin. darajalari. Odatda, keyingi ajratishni yaxshilash uchun xaydash ustunidan xaydash qoldig’i vakuumli xaydashdan o’tkaziladi.
Neftni qayta ishlash sanoatida xaydash ustunlarining dizayni san’at asariga aylanadi, unda hech qanday tafsilot e’tiborsiz qolmaydi. Harorat, bosim va suyuqliklar va bug’lar oqimini juda aniq nazorat qilish orqali ultra nozik fraksiyalash usullari ishlab chiqilgan. Bu ustunlar 60 m va undan ortiq balandlikka etadi va kimyoviy birikmalarni ajratish imkonini beradi, b.p. 6 S dan kam farq qiladi. Ular tashqi atmosfera ta’siridan ajratilgan va xaydashning barcha bosqichlari avtomatik ravishda boshqariladi. Ushbu ustunlarning ba’zilarida jarayonlar yuqori bosimlarda, boshqalarida - atmosferaga yaqin bosimlarda sodir bo’ladi; xuddi shunday, harorat juda yuqoridan -18 ° C dan pastgacha o’zgaradi.
Termik kreking.
Ma’lum bir haroratdan yuqori qizdirilganda neft xom - ashyosining og’irroq fraksiyalarini keyingi parchalanishga moyilligi kreking jarayonini qo’llashda juda muhim muvaffaqiyatga olib keldi. Yuqori qaynaydigan neft fraksiyalari parchalanganda, uglerod - uglerod aloqalari buziladi, vodorod uglevodorod molekulalaridan tozalanadi va shu bilan dastlabki neft xom - ashyosi tarkibiga nisbatan kengroq mahsulot assortimenti olinadi. Masalan, 290-400 °C harorat oralig’ida qaynayotgan distillatlar kreking natijasida gazlar, benzin va og’ir smolaga o’xshash qoldiq mahsulotlarni chiqaradi. Kreking jarayoni og’irroq distillatlarni va birlamchi xaydash qoldiqlarini parchalash orqali neft xom - ashyosidan benzinning chiqishini yaxshilaydi.
Kokslash hali ham asosan katalitik kreking uchun xom - ashyoni tayyorlash jarayoni sifatida mashhurdir. Koksning chiqishi qayta ishlangan xom - ashyoning tabiati va eng og’ir fraksiyalarni qayta ishlash darajasi bilan belgilanadi.
Odatda, kreking gazlari va koks bilan birga dastlabki kreking hajmidan taxminan 15-25% nafta va 35-50% gaz moyi (ya’ni yengil dizel moyi) hosil bo’ladi. Ikkinchisi asosan yoqilg’i sifatida ishlatiladi, natijada paydo bo’ladigan koksning maxsus turlari bundan mustasno (ulardan biri qovurilgan mahsulotdir va uglerod elektrodlarini ishlab chiqarishda qo’llaniladi).