Birinchidan,
bola oldin egallagan bilim va ko’nikmalarga ega
bo’lishi muhimdir.
Ikkinchidan,
matematik tushunchalaming
mazmuni ketma-ketlikda
bo’lishi shartdir.
U chinchidan,
bola
matematik
tushunchalami
o ’zlashtirish
jarayonini o ’rganib, kelib chiqadigan xulosalami bilishi shart.
Ushbu vazifalaming bajarilishi bolaning bilim hajmi va aqlining
rivojlanganlik darajasiga bog’liq. Shuning uchun birinchi bosqichda
pedagog (tarbiyachi)ga aqliy kuch va tirishqoqlikni ko’p talab
qilmaydigan masalalami taklif etish kerak.
Bunda bola sodda matematik tushunchani o ’zlashtirishi, keyin esa
bora-bora bolaning o ’zi mustaqil ishlash ko’nikmasini
hosil qilgunicha
matematik tushunchalami rivojl antirib, murakkablashtirish kerak.
Matematik tushunchani o ’zlashtirish jarayonidan foydalanishning
maqsadga muvofiqligi shu tushunchaning mazmuniga ham bog’liq. Har
bir tushunchadagi m a’lumotlar matematik tushunchalar va g ’oyalaming
mantiqiy tugallangan doirasidir,bu esa tarbiyachi tomonidan faol
o ’zlashtirilgan, qaytadan ishlab chiqilib oxirigacha oylangan b o ’lishi
kerak.
Bolalarda matematik tushunchalami shakllantirishda ta ’limning
didaktik tamoyillarini hisobga olish kerak.Matematik tushunchalami
rivojlantirish
va
uni
murakkablashtirish
dialektikaning
asosiy
qonunlaridan biri b o ’lgan inkomiinkor qonuni asosida qurilgan bo’lishi
kerak. Bu qonunga k o ’ra, bir muammoni
boshqa bir muammoga
almashtirish ular orasidagi aniq bog’lanishga asoslangan bo’lishi kerak.
Keyingi va oldingi masalalar orasidagi qonuniy bog’lanish ulaming
ichki sifati birligidan kelib chiqadi. Bu sifatiy birlik har bir to ’plam
masalalaming qanday maqsad uchun tuzilish strukturasidan kelib
chiqadi.
M asalalar yechishda uddaburonlik bilan xulosalar chiqara olishi,
pay do bo ’lgan muammolami yechishning y o ’llarini topa bilishi ham
zamr. M asalalar yechishda pedagog (tarbiyachi)larda
shakllangan
bilimdan to ’liq foydalanishga imkoniyat beradigan eng qulay va sodda
masalalami yechishdan ishni boshlash kutilgan natijalarga olib kelishi
mumkin.
Shuningdek, bunday ishlami amalga oshirish tanlangan masa
lalaming mazmuniga, ulaming turli-tumanligiga,
yechish usullariga,
qolaversa, faoliyatning tashkil qilinishiga ham bog’liq b o ’ladi.
92
Maktabgacha ta ’limda har bir faoliyat tugallanadigan maqsadni
o ’zida mujassamlashtirgan bo’lishi kerak. Faoliyat yetarli darajada
qoniqarli va muvaffaqiyatli o ’tishligi uchun tarbiyachi faoliyatning
umumiy ta ’lim, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsad hamda vazifasini,
uni amalga oshirish usullarini aniq tushungan va egallagan bo’lishi
kerak. Faoliyatda masalalar yechish jarayonida
har bir bola uning
mustaqil fikrlashini rivojlantirishga imkon beradigan matematik bilimlar
tizimiga, maxsus va umumiy o ’quv k o ’nikma hamda malakalariga,
rivojlanganlik va tarbiyalanganlik darajasiga erishgan b o ’lishi kerak.
Faoliyatning har bir maqsadi aniq bo’lib, bilimda aniq bir sifat
o ’zgarishni ko’zda tutgan bo ’lishi kerak. Bolada masalalar yechish
uchun tegishli ko’nikma
va malakalari, mantiqiy hamda ijodiy fikrlash
faoliyati, qolaversa, unda axloqiy tarbiyasi ham to ’la shakllangan
bo’lishi kerak.
Tarbiyachi
savol
yordami
bilan
bolani
rag’batlantirishi,
faoliyatlarda uni, muammoli jarayonlar
ль
лк
лк
yaratish, erkin
ijodiy faoliyatlar tashkil
qilishi
kerak.
Bu
ishlami
amalga
oshirishda quyidagi qator shartlarga
rioya qilishi kerak va zarur:
a S t l
ifrir-
-
tasodifiy
“bo’shliqqa”
yo ’l
qoymaydigan
faoliyatning
borish
tezligini
saqlab
turmoq;—
ishning
boshlanishiga qadar barcha tushuntirishlar, buyruq va ko’rsatmalar aniq
qilingan bo ’lishi zarur;
- pedagog (tarbiyachi) o ’z tushuntirishlarida, bolalaming individual
javoblari vaqtida bolalaming fikrlash faoliyatini doimiy ravishda
faollashtirib borishi kerak;
- bolalaming barchasi ishlayotgan paytda
ulami ortiqcha gaplar
bilan chalg’itmaslik, xonada aylanib yurmaslik va ayrim guruh
bolalariga
beriladigan
tanbehlar yuqori
Dostları ilə paylaş: