Proektiv testlar: assotsiativ va ekspressiv testlarga bo’linadi. Assotsiativ testlar. Bunda testlar tugallanmagan gap yoki hikoyalar tariqasida
berilib, uni davom ettirish orqali shaxsning o’ziga xos his-tuyg’ulari (emotsiyalari)
va boshqa hislatlari tekshiriladi.
Ekspressiv testlar. Masalan, erkin mavzuda rasm solish, o’yinlar va h.k. orqali
shaxs xususiyatlari tadqiq etiladi.
Bundan tashqari psixosemantik usullar ham borki, ular ongning
xarakteristikalarini ya’ni shaxsning ob’ektiv tomonlarini o’rganish uchun
mo’ljallangan bo’lsa, yuqoridagilar shaxsning sub’ektiv tomonlarini aniqlashga
yo’naltirilgan tadqiqot usullaridir. Uning ob’ektiv tomonlarini tadqiq etishda shaxs
xususiyatlari nazariyasi tadqiqotlari usullari maxsus so’rovnomalar shu bilan birga
shaxsning aqliy qobiliyatini o’rganishning genetik metodlari hamda shaxsning
intellektini o’rganishning ko’rsatmalilik(ustanovka), dispozitsiya metodlari
qo’llaniladi.
SHunday qilib, jamiyatimizdagi yoshlarni har tomonlama tashxislash va
xulqidagi nuqsonlarni korrektsiyalash Yangi O’zbekistonni qurish sharoitida o’ta
dolzarb muammolardan biridir. Respublikamizda ma’naviy-ma’rifiy ishlaring
bugungi holatidan kelib chiqib, ta’lim-tarbiyaviy bosqichlariaro uning uzviylik va
uzluksizligini ta’minlaydigan metodikani yaratish, muammoning pedagogik va
metodik jihatlarini asoslash lozimligini ko’rsatadi.
Mavzu yuzasidan savol va topshriqlar: 1 . Intellektual rivojlanish nazariyasi deb nimaga aytiladi?
2 . Prokiktiv testlarni turlari va misollar keltiring.
MAVZU: O’quvchilarning axloqiy tarbiyalanganlik darajasini tashxis qilish. REJA: 1.O’quvchilarning axloqiy tarbiyalanganligini bilish.
