Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti norposhshaxon voxidova
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishni tashxis etish
Yüklə 373,4 Kb.
|
|
Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishni tashxis etish. Tarbiyaviy ishlarni
rejalashtirishni tashxis etish bir necha yo’nalishlarda amalga oshiriladi. Ta’lim muassasadagi tarbiyaviy ishlarning maqsadga yo’nalganligi va uyushqoqligini ta’minlaydigan sub’ektlarning faoliyati o’rgana oladi; rejalashtirish, tashkillashtirish, rahbarlik qilish va nazorat qilish ahvoli tashxislariadi; tarbiyaviy ishlarni rejalashtirishda ular maqsadga yo’naltirilganlik, tizimlilik, prognostiklik, davriylik xususiyatlariga ega bo’lsa, samara berishi mumkinligi qayd etiladi. Tarbiyaviy ishlarni oqilona rejalashtirilganligini tashxislashda: a) tarbiyaviy ish mexanizmi ob’ektning murakkabligiga va sub’ekt imkoniyatlariga mos kelsa; b) yetarli zahira (vaqt, boshqaruvdagi yechimlar va b.) mavjud bo’lsa; v) mezonlar to’g’ri tanlangan bo’lsa; g) yaxshi rivojlangan teskari aloqa tizimi mavjud bo’lsa; d) inson omili hisobga olingan bo’lsa samarali natija berishi inobatga olinadi. Tarbiyaviy ishlarning samarasini tashxislash natijasida tarbiyachining muvofiqlashtirish funktsiyasini rejalashtirish, tartibga solish, nazorat qilish va baholash vazifalari bilan uyg’unlikda bajarilishi umumiy o’rta ta’lim maktab o’quvchilarining intellektual jihatdan voyaga yetishiga, ma’naviy barkamol shaxs bo’lib shakllanishiga va pedagog xodimlarning ilmiy-ma’naviy jihatdan o’sishiga, siyosiy va fuqarolik pozitsiyasining mustahkamlanishiga olib keladi. Ta’lim muassasasida tarbiyaviy ishlarni boshqaruvchi faoliyati tarbiyaviy jarayonni tashkil etishda ijobiy natijalarga erishish uchun jamoada zaruriy sharoitlarni yaratish, intellektual yoshlarni tayyorlash va yaxlit ta’lim tizimini rivojlantirishdan iborat hisoblanadi va o’z navbatida tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish samaradorligini ta’minlay olish qobiliyatiga bog’liqdir. Tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish samaradorligini ta’minlay olish- bu ta’lim muassasasi jamoasini uyushtira bilish, ya’ni jamoada ahillik, birdamlik va hamkorlikni vujudga keltirish jamoa a’zolarini jipslashtira olish va ikkinchidan, tarbiyachining shaxsiy ishini to’g’ri tashkillashtira olish qobiliyatidir. Tarbiyaviy ishlar sifatini oshirish o’qituvchidan o’z ishini tashkil qila bilishi, boshqaruv faoliyatini to’gri rejalashtirishi, topshiriq ijrosini tekshirish, o’quvchilar faoliyatini baholash hamda turli xil qarorlar qabul qilishi va uni nazorat qila olishi; tarbiyaviy tadbirlarni jamoa bilan birgalikda tashkil qila olish qobiliyati; tarbiyaviy tadbirlar stsenariylarini tuzish, tarbiyaviy masalalarga oid me’yoriy-xuquqiy hujjatlardan xabardor bo’lish; turli manbalardan ish uchun zarur axborotlarni olish madaniyati; ota-onalar bilan ishlash ko’nikmasiga ega bo’lishi, mavjud pedagogik qiyinchiliklarni kompetentli baholay olishi, yechimini topa olishi, ish haqida qisqa va aniq gapirish, nutq qobiliyati, tinglay bilish madaniyati; asoslangan qarorlarni mustaqil va tez qabul qila bilish, maqsadlarga erishishda o’quvchilarning ma’naviy manfaatdorligini ta’minlash qobiliyatlari va boshqalar nazarda tutiladi. Pedagogik diagnostika asosida uzluksiz ta’limda tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish ta’lim mazmunida, o’qitish metodlarida, dars shaklida, o’qitish turlarida, o’qitish vositalarida namoyon bo’ladi. Ta’lim muassasalarida tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish innovatsion yondashuv asosida olib borilsa maqsadga muvofiq. Bunda tarbiyaviy ishlarning vaqtga bog’liqlik xususiyatlariga ko’ra kunlik - eng zarur, haftalik - zarur, oylik - ulgurilishi zarur bo’lgan va yillik - bosqichma-bosqich amalga oshiriladigan ishlar kabi toifalarga ajratishlari hamda shunga ko’ra rejalashtirish, tashkil etish, muvofiqlashtirish, rag’batlantirish, nazorat va tahlil ishlarini qamrab oladi. Mazkur toifalar bo’yicha bajariladigan ishlari rejalashtirish va tashkil yetishda tashxis qilinuvchining rejalarni muvofiqlashtirishi tarbiyaviy maqsadlarga erishishda samarali hisoblanadi. Diagnostika jarayonida inobatga olinadigan bir qancha omillar bor-ki, bular bevosita maktab faoliyati boshqaruv tizimida tashxis qilinuvchi shaxsining innovatsion faoliyati bilan bog’liq bo’lib, yuqorida izohlarigan toifalar asosida bosqichma-bosqich amalga oshirilishi maqsadga muvofiq. Bunda quyidagi tashxis qilish parametrlari bo’yicha erishilgan yutuqlar asos qilib olinadi. 1. o’quvchilarning umumta’lim fanlari bo’yicha bilimlar bellashuvidagi ishtiroki va ularing natijalari. 2. Ta’lim-tarbiya sifati monitoringi natijalari. 3. Fan olimpiadasining viloyat bosqichi natijalari. 4. “Ingliz tili bilimdonlari” ko’rik tanlovi natijalari. 5. “Yilning eng yaxshi fan o’qituvchisi” ko’rik tanlovi natijalari. 6. “Yilning eng yaxshi maktab direktori” ko’rik tanlovi natijalari. 7. “Yil metodisti” ko’rik-tanlovi natijalari. 8. “Eng yaxshi maktab veb-sayti” ko’rik tanlovi natijalari. 9. “Eng yaxshi o’qituvchi veb-sayti” ko’rik tanlovi natijalari. 10. “Eng yaxshi o’quvchi veb-sayti” ko’rik tanlovi natijalari. 11. “Eng yaxshi elektron axborot resurslari” ko’rik tanlovi natijalari. 12. Ilg’or ish tajribalarning respublika miqyosida ommalashtirilishi. 13. Vazirlik tomonidan tavsiya etilgan pedagogik innovatsiyalarning amaliyotga samarali joriy etilganligi. 14. “Eng obod ta’lim muassasasi” ko’rik tanlovi natijalari. Tarbiyaviy ishlarning samarasini tashxislashda ilmiy asoslangan ma’lumotlarga tayanish zarur hisoblanadi. Har tomonlama yetuk, komil insonni shakllantirish masalasining ko’p qirrali va murakkabligi bugungi ta’lim tizimida pedagogik kompetentlik muammosining hozirgi zamon tarbiya nazariyasi va amaliyoti uchun muhimligini ko’rsatib bermoqda. CHunki bu vazifani o’qituvchi mahorati, uning
oshirib bo’lmaydi. Bu borada ta’lim muassasalarida faoliyat ko’rsatayotgan pedagog kadrlarning kasbiy kompetentligini oshirish muhim ahamiyat kasb etadi. Xususan, ta’lim-tarbiya sifatining yo’nalishlarini belgilashda eng maqbul yo’llarni topishga urinishlar bilan strategik rejalashtirishning uyg’unlashuvi alohida o’rin egallaydi. Ta’lim tizimida tarbiyaviy ishlalarii rejalashtirishning ham ustunliklarini, ham uning zaif tomonlari va kamchiliklarini siinchkovlik bilan hisobga olish, tahlil va tashxis qilish uana bir muhim omillardan hisoblanadi. Yüklə 373,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|