Noorganik moddalar

4 .6 - ja d v a l
M E T A N N I S U V B U G ‘IL I K O N V E R S IY A S IG A T E M P E R A T U R A
T = 1 0 0 0 K, B O S I M P = 0 ,1 M P A VA S U V B U G ‘IN I O R T IQ C H A L IG I
[C I I 4] : [ H 20 ] = ( 1 : 2 ) D A N (1 : 4 ) G A C H A 0 ‘Z G A R G A N D A B U
O R T IQ C H A L IK N I H I S O B L A N G A N TA ’ S IR I
[C H
4
M H
2
O] = l : n
1:2
1:3
1:4
M etanni o ‘zgarish darajasi, (h ) %
95 ,0
97,1
99 ,0
141

---

J a d v a l d a n k o ‘ri ni b t ur i b d i ki , suv b u g ‘i ni ng ort i q c h al i g i ort ishi 
b il an m e t a n n i o ‘zgarish dar ajasi h a m k o ‘p a y m o q d a , a m m o bu k o ‘- 
p ayi sh u n c h a l i k yu qo ri d a r a j a d a b o ‘lmaganl igi u c h u n iqt isodiy k o ‘r- 
s a t g i c h l a r n uq ta y i n a z a r i d a n a m a l i y o t d a k o ‘p i n c h a suv b u g ‘ini ste- 
x i o m e t r i y a g a n i s b a t a n ikki m a r o t a b a ort i qc h a li g i q o ‘l l an ad i, c h u n k i
hozi rgi d a v r d a yu q or i t e m p e r a t u r a l a r d a g i suv b u g ‘i a n c h a g i n a q i m -
m a t d i r . L e k i n a m a l i y o t d a suv b u g ‘i ni ng b u n d a y o r t i q ch a li g i n i k o n ­
versiya j a r a y o n i t em pe r at u r a s i ni k o ‘tarish bilan kamayti riladi; b u n d a y
h o l at ( 4 . 1 1) reaksiya m u v o z a n a t i n i kerakli t o m o n g a , y a ’ni o ‘ng t o ­
m o n g a b u r i s h g a va k o nv e r s i ya j a r a y o n i tezligini o sh i r i s h ga x i zm a t
qiladi.
K o n ve r s i ya j a r a y o n i g a t a ’sir e t u vc h i t e x n o l o g i k o m i l l a r d a n biri, 
bu bos i md i r. Bos imni h a r q a n d a y ortishi m e t a n konver siyasiga salbiy 
t a ’sir k o ‘rsa ta di; b u n g a asosiy s a b ab (4. 11) r e ak si ya s i da n k o ‘rinib 
t u r i l g a n i d ek , m e t a n konver siyasi j a r a y o n i m o l e k u l a l a r s o n i n i orti shi 
b i l a n b o r a d i , y a ’ni s t e x i o m e t r i y a s h a r o i t i d a d a s t l a b k i 2 m o l d a n
reaksi ya n a t ij as ida 4 m ol m a h s u l o t ol inishi k o ‘ri ni b t ur i b d i, y a ’ni 
j a r a y o n h a j m kenga yishi b il an b o rya pti . Y u q o r i d a k o ‘rsatib o ‘tilga- 
n i d e k , m e t a n n i suv b u g ' i l i k o n ve r s i ya s i a m a l i y q a y t a r va h a j m
k e n g a y i s h i b i l a n b o r g a n i u c h u n L e - S h a t e l y e p r i n s i p i g a b i n o a n
b o s i m n i o s hi r i sh j a r a y o n g a salbiy t a ’sir k o ‘r s ata di , y a ’ni reaksiya 
m u v o z a n a t i n i c h a p t o m o n g a b u r i b y u b or a d i . B uni q uy ida gi 4. 7 . - 
j a d v a l d a n h a m k o ‘rish m u m k i n .