Noorganik moddalar

Karbamid ishlab chiqarish usullari. 
K a r b a m i d n i n g s i n t e z qilish 
j a r a y o n i d a e r i t m a hosil b o ‘lib, t a r k i b i da suv, k a r b a m i d , k a r b o m a t ,
k ar bona t a m m o n i y va a m m i a k bo' ladi . Bu e r i t m a t e r m i k p ar cha l ani sh 
nat ij asi da dist illatsiya qilinib k a r b a m i d e r i t m a s i ol in ad i.
K a r b a m i d ishlab c hi qa r i s h usullari c h i q i n d i l a r n i u s h l ab olish va 
ularni q ay t a ishlash usullariga b o g ' l i q b o' ladi . Ki chi k k a r b a m i d ishlab 
c hi qa r i s h k o r x o n a l a r i a m m i a k n i a m m o n i y selitrasiga q a y t a ishlashga 
mo s l a s ht i r il ga n. Bu usul b o ' y i c h a ajralgan g a z a r a l a s h m a s i ishlab 
c h i q a r i s h g a q a y t a r i l m a y az ot kislotasi b i lan a m m o n i y selitrasi ishlab 
c h i qa r i l a d i . Hoz ir gi z a m o n k a r b a m i d ishlab c h i q a r i s h k o r xo n al ar i
esa y o p i q sikl usuli b o ' y i c h a ajr a l gan ga z la r q a y t a k a r b a m i d ishlab 
c h i q a r i s h g a qayt ar i la di.
G a z c h i q i n d i l a r i n i k a r b a m i d i shlab c h i q a r i s h g a q a yt a r i sh usuli 
o ' z n a v b a t i d a ikki xil b o ' l i s h i m u m k i n . 1) G a z h o l a t d a ishlab c h i q a ­
rishga qayt ar i sh, y a ’ni distillatsiya qilish; 
2
) q i s m a n yoki t o ' l i q suyuq 
ho la t d a , a m m i a k va k a r b o m a t a m m o n i y bi r i kma l ar i n i e r i t m a h o l a t d a
qayt ar i sh.
S x e m a 1-usul b o ' y i c h a ishlasa g a z h o l at d ag i N H
3
va C O , yuqor i
t e m p e r a t u r a d a b o s h l a n g ' i c h b o s i m g a c h a si qili shi k e r a k . B u n d a n
t as hq a r i g a z l a r ( N H
3
C O , ) b i r - b i r l a r i d a n ajratili shi kerak. M a s a l a n
C 0
2
m o n o e t a n o l a m i n bilan yutilib qol gan N H
3
suyultirilib yana siklga 
q o ' s h i b y u b or i s h m u m k i n .
358

---