Nurmurodov

0 ‘tga chidamli materiallar. 
Metallurgiya pechlari, yig‘gichlar, 
kovshlarning devorlari va tublari o ‘tga chidamli materiallardan 
tayyorlanadi. 
0
‘tga chidamli materiallar kimyoviy tarkibiga ko‘ra 
kislotali, asosli va neytral guruhlarga boiinadi.
0
‘tga chidamli materiallaming kimyoviy tarkibi, suyuqlanish 
harorati va ishlatilish sohalari 7.1-jadvalda keltirilgan.
0 ‘tga chidamli materiallar
7
.
1-jadval
0
‘tga chidamli 
material nomi
Kimyoviy tarkibi
Suyuqlanish I 
Ishlatilishi 
harorati, °C j
Kislotali
Dinas
92-96 % S i02,
1690-1730
Bessemer 
konvertorida, 
kislotali Marten va 
elektr pechlarida
Asosli
Magnezit
94 % MgO, CaO, 
S i02, AI
2
O
3
, РвгОз
2000-2400
Marten va elektr 
pechlari devorlari, 
tublarini terishda 
va ta’mirlashda
Dolomit
52-58 % CaO, 
35-38 % MgO va 
Si
0 2
, A l
2
,
0
3, 
Fe
2
0
3
1800-1950
Pech tublari, asosli 
konvertor devorlari
113

---

7
.
1-jadvalning davomi
Xrom-magnezitli
material
65-67 % MgO, 30 
% Cr203
2 0 0 0
Marten pechlari 
devorlari 
konvertorlarda
Neytral
Shamot
56-60 % S i0 2, 
42-46 % A1
2
0 3, 
1,5-3 % Fe
2
0
3
1630-1770
Domna pechlari 
havo qizdirgichlari, 
kovsh devorlari
7.1.1. Cho‘yan ishlab chiqarish
Cho‘yan quymalar xossalarining xilma-xil boMishi, asosan 
ulaming tarkibida doimiy bo‘ladigan qo‘shimcha elementlar (C, Si, 
Mn, P va S) miqdoriga bog‘liq.
Cho‘yanlar tarkibida uglerod qancha ko‘p bo‘lib, qolipda sekin 
sovitilsa, unda grafit ham ko‘p ajralib chiqadi. Shuning uchun yupqa 
devorli murakkab shaklli quymalar ko‘p uglerodli cho‘yanlardan 
olinadi. Odatda, uglerod miqdori sifatli quymalarda 3,2-3,5 % gacha, 
yuqori sifatli cho‘yanlarda 2, 8-3,0