O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Kanatlar yuklarni ko‘tarishda, ularni kryuklarga boglash hamda 
mustaxkamlash ishlarida qo‘llaniladilar.
 Kranlar
 
Kranlar ish qurilmasi to‘xtab, ya’ni sikl bo‘yicha ishlaydigan yuk ko‘taruvchi 
mashinalarga kiradi. Ular turli jihozlarni, ogir mashinalarni, yig‘ma temir-beton 
konstruksiyalarva shunga o‘xshash boshqa yuklarni yuk ortishtushirishga 
mo‘ljallanadi.
Kranlar greyfer va cho‘mich yuk ilgich qurilmalari bilan jihozlanganda uyum 
holdagi va sochiluvchan yuklarni (shag‘al, tosh, ko‘mir, qum, tuproq), elektromagnit 
bilan jihozlanganda esa metall parchalarini ortish va tushirishda foydalaniladi. 
Statsionar kranlarga ko‘priksimon kranlar, kran-shtobellar, minoralikranlar va portal 
kranlar kiradi. Harakatlanuvchi kranlar ichki yonuv dvigatellari bilan jihozlangan 
bo‘lib, mustaqil harakatlanadi. Bularga avtomobil kranlari; pnevmag‘ildirakli, zanjirli 
va temir yo‘ldayuruvchi kranlar kiradi.
Ularningishchiqurilmasiuzunligi 
o‘zgaruvchanqilib 
ishlab 
chiqariladi. 
Dvigatelining turiga qarab kranlar: elektr, karbyuratorli, dizelli, dizel elektr 
kranlariga bo‘linadi.

---

647
Avtokranlar
 
Avtokranlar keng tarqalgan yuk ortish-tushirish mashinalaridir. Ular avtomobil 
transportida konteyner, qurilmalar, jihozlar, metallarni va qurilish jihozlarini ortib-
tushirish uchun mo‘ljallangan.
29-rasm.
Avtokran. 
Avtomobil 
kranlari 
avtomobil 
shassiga 
o‘rnatiladi. Ularning yuk 
ko‘taruvchanligi 4 t dan 16 t gacha bo‘ladi. Avtomobil kranlarining 
harakatlantiruvchi qismi mexanik, elektr, gidravlikva aralash turda bo‘ladi. Ish 
rejimigaqarab avtomobilkranlariikki turgabo‘linadi:
–
Yengil ish rejimli (qisqa muddatda jadal ishlashuchun mo‘ljallangan), 
yukniko‘tarish tezligi katta bo‘lmagan avtokranlar; 
–
O‘rtacha ish rejimli avtokranlar.
Barcha avtokranlar greyfer bilan ishlashga ham mo‘ljallangan, shuning uchun 
ular sochiluvchi yuklarni ortib-tushirishda ham foydalaniladi.
Ks-2571 rusumli avtokran dragobichskiy va bayu- shenskiy avtokran 
zavodlarida ishlab chiqariladi.