O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Uyumholidagi yuklarni ortish-tushirishmashinalari
Ekskavatorlar 
o‘zi 
yuradigan 
yer 
qazuvchi 
mashina 
hisoblanadi. 
Ekskavatorlardan konlarda qazish va qurilishda tuproq ishlarini bajarishda 
foydalaniladi. Ekskavatorlarda ishchi, harakatlanish va quvvat olish qurilmalari kuch 
uzatish mexanizmi va ishchi qurilmasi o‘rnatilganplatforma bo‘ladi.
Ishchi qurilmasining turiga qarab ekskavatorlar: to‘xtab ishlaydigan (bir 
cho‘michli) va to‘xtovsiz ishlaydigan (ko‘p cho‘michli) ekskavatorlarga ajratiladi. 
Harakatlanish quril- masiga qarab: pnevmatik g‘ildirakli,zanjirli, qadamlovchi; 
dvigatelining turiga qarab: elektr, dizel va dizel-elektr turida bo‘ladi. 
Bir cho‘michli ekskavatorlar ishlatiladigan joyi vakonstruktiv tuzilishiga qarab 
quyidagilarga bo‘linadi.
1.
Qurilish ekskavatorlari, cho‘michning hajmi 0,15–6 m³ gacha. 

---

649
2.
Karyer ekskavatorlari, cho‘michining hajmi 2–20 m³. 
3.
Ochiq tog‘ ishlarini bajaruvchi ekskavatorlari, cho‘michining hajmi4–
160 m³. 
4.
Qadamlovchi ekskavatorlar, cho‘michining hajmi 4– 25m³. 
33-34- rasm.
Bir cho‘muchli ekskavatorlar va avtoyuklagichlar.
 
Ko‘p cho‘michli ekskavatorlar ish qurilmasi to‘xtovsiz ishlaydigan mashinalar 
turiga kiradi. Ulardan transport vositalariga qum,shag‘al, ko‘mir va boshqa uyum 
yuklarni ortishda foydalaniladi. Ushbu ekskavatorlarning ish unumdorlikka
200 t/soatni tashkil qiladi. 
Ko‘p cho‘michli d-452 rusumli yuklagichi pnevmatik g‘ildirakli bo‘lib oldingi 
va orqa o‘qlariyetak 
Bir cho‘michli ekskavator lovchi shassidan iborat. D-452 yuk- 
Cho‘michli ekskavator. Lagichining ish qurilmasi yukni qabul 
Qilib oluvchi shnek, cho‘michli elevatordan tashkil topadi. Yuklagichga 
quvvati40 o. K bo‘lgandizel dvigatel o‘rnatilgan. Harakat tezligi oldingi 0,21 dan 
19,3 km/soat- gacha, orqaga0,29 dan 11,7 km/soatgacha; cho‘mich qadami 300 mm, 
yuk qabul qiluvchi shnekning eni 2500 mm.
Pga-25 
myuk 
tushirgich 
yordamida 
avtomobillardanyukni 
tushirishda 
foydalaniladi. Uning yuk ko‘tarish qobiliyati 26 tonnaga teng. Platformasining 
ko‘tarilish burchagi37º ni tashkil qiladi.