aso slan ib , m iyaning te k sh irila y o tg an tarkibiy qism idagi intim ja rayonlam i aniq
ta sav v u r qilib bo ‘lm aydi.
30-yillardan boshlab, E. E drian ¡shlaridan keyin, retseptorlaryoki afferent nervlar
t a ’s irla n g a n d a r o ‘y b e r u v c h i a ffe re n t im p u lsla rg a ja v o b a n
m a rk a ziy nerv
sistem asining m uayyan q ism i - o rq a m iya, miyacha, k o ‘ruv do'm b o q lari, katta
y arim sharlar p o ‘stlo g ‘in in g tu rli qism larida kelib chiqqan
ele k tr reaksiyasi keng
ta d q iq etilm oqda. Bu ele k tr reaksiyasi
yuzaga chiqarilgan potensial
deb ataladi.
Y u za g a chiqarilgan p o te n sia lla m i qayd qilib, m iyaning
tu rli tarkibiy qism lariga
ax borot o ‘tadigan yoMlami v a ta ’sim i qabul qiluvchi sensor sistem alarjoylashishini
y etarlic h a aniq tekshirish m um kin.
R e ts e p t o r l a m i n n g m u a y y a n g u r u h id a n a f f e r e n t im p u ls la r o la d ig a n n e rv
m a rk a z la rid a y u z a g a c h iq a r ilg a n p o te n s ia lla r am p litu d asi k a tta ro q , latent d av ri e sa
k a lta ro q b o ‘ladi.
Shu nerv m arkazlarida y u z a g a chiqarilgan p o tensiallar birlam chi jav o b lar deb
ataladi. A fferent nervga y a k k a elek tr Stimuli berilganda turli nerv markazlarida ro ‘y
bergan birlamchi ja v o b la m in g e g ri chiziqlari ko‘rsatilgan. X arakterli birlamchi javob
q o id a o ‘laroq 4 0 0 -6 0 0
mkv
am plitudali ikki davrli potensialdan iborat. A w a! 10-12
msek
uzunlikdagi m u sb at te b ra n ish qayd beradi. B irlam chi patensiallar muayyan
m intaqaga
tarqaladi, m u a y y an se n so r signallari k eladigan m intaqani shu tufayli
aniq bilish m um kin. 0 ‘sha m intaqadan
(Maksimalfaollikfokusidcm)
uzoqlashgan
sayin ajratib olinadigan p o te n sia lla r xarakteri o 'z g a ra d i: ja v o b n in g latent davri
uzayadi, ayrim fa z a la m in g
am plitudasi kam ayadi, uzunligi oshadi, qo'shim cha
tebranishlar kelib chiqadi.
Afferent nerv turli vaqt o ralig‘ida ketma-ket ikki elektr Stimuli bilan ta’sirlanganda
birlam chi javobiam i qayd qilib, birlam chi javob ajratiladigan neyronlardagi refrakter
d a v r uzunligini o ‘lchash m um kin. T urli nervlar yoki retsep to rlar turli izchillik bilan
ta ’sirlansa, n eyronlam ing b ir g u ruhiga h ar xil im p u h la r kelishini aniqlash, ya ni
afferen t y o ‘llar k o n v erg e n siy asi bor-yo‘qligini bilish m um kin.
H ar xil afferent
signallam i qabul q ilu v ch i n ey ro n la m in g o ‘zaro ta ’sirini harn shu usulda o ‘rgansa
b o ‘ladi.
Kaltaroq latent d a v rb ila n ro ‘y beruvchi javoblardan tashqari, nerv markazlarida,
jum ladan katta yarim sh a rla r p o ‘stlo g ‘ining turli sohalarida
Dostları ilə paylaş: