baho berish qiyin.
Nerv tizimlari kuchli tiplar -
muvozanatlashgan
va
mwozanatlashmaganlarga
boM inadi. B ulardan b ir guruhida q o ‘z g ‘atish va to rm o zlan ish ja ra y o n la ri
muvozanatlashmagan, qo‘zg‘aIish torm ozlanishdan ustun turadi, bu tipdagilam ing
asosiy hossasi muvozanatlashmaganligidir. Muvozanatlashgan tipda q o ‘zg‘alish
va tormozlanish jarayonlari teng rivojlangan, bir-biridan ustunligi yo‘q, q o ‘zg‘alish
va tormozlanish jarayonlari bir-biri bilan tez almasha oladi.
oliy nerv faoliyati tiplarining chizm asi
kuchli
kuchsiz
muvozanatlashgan
muvozanatlashmagan
harakatchan
Inart
1
1
serharakat
kamharakat
o ta harakatchan
kuchsiz
(sangvinik)
(flegm atik)
(xoterik)
(m elanxolik)
M ana shu ko'rsatkich bo‘yicha O N F
harakatchan
va
inert
(kam harakat)
tiplariga bo‘linadi. O'tkazilgan tajribalarga ko‘ra I.P. Pavlov ONF ni quyidagi tiplarga
bo‘ladi:
1.
Kuchli,
muvozanatlashgan, harakatchan tip (sangvinik)dagilar quyidagi
xossalarga ega: q o ‘zg‘alish va to rm o zlan ish
jarayonlari kuchli rivojlangan,
muvozanat holatda va bu jarayonlar bir-biri bilan tez almasha oladi.
2
Kuchli, muvozanatlashmagan, o ‘ta harakatchan (xolerik) tipdagilarda
qo‘zg‘a!ish jarayoni tormozlanishdan
ustunlik qiladi, o ‘ta harakatchan, labilligi
yuqori.
3. Kuchli, muvozanatlashgan, kamharakat (flegmatik) tipdagilarda nerv jarayoni
m a’lum darajada kuchga ega, lekin q o ‘zg ‘alish va tormozlanish jarayonlari bir-biri
bilan sekin almasha oladi, ya'ni kam harakat, labilligi past.
4. Kuchsiz tip (melanxolik), qo‘zg‘alish va tormozlanish jarayonlari ju d a kuchsiz,
tezda charchab qoladi va ish qobiliyati pasayib ketadi.
Ikkinchi signal tizimi mavjudligi, fikrlash va ijodiy ishlar bilan shug‘ullanganligi
tufayli odam lar ONF tiplari farqlanadi. I.P. Pavlov shu holatga aham iyat bergan
holda odam lam i ikki tipga bo‘ldi: Badiiy va fikrlovchi.
Dostları ilə paylaş: