«Hozirgi paytda
m am lakatim izda a h olisin in g siyosiy-huquqiy m adaniyati va ijtim oiy
ong darajasining o4sib borishi, jam iyatni dem okratlashtirish va
liberallashtirish
jarayonlarining
jadal
rivojlanishi,
yurtim izda
ko4ppartiyaviylik
tizim in in g
tobora
m ustahkam lanishi
davlat
h ok im iyatin ing uchta subyekti, ya’ni davlat bosh lig‘i bo4lgan
Prezident, qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokim iyatlar o4rtasidagi
vak olatlarn in g yanada m utanosib taqsim lanishini ta’m inlash uchun
zarur shart-sharoitlarni yuzaga keltirm oqda»1,
- deb qayd qildi va
Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritish haqida aniq ko‘rsatm alar berdi.
Ushbu konsepsiya asosida 2011-yil 18-aprelda Konstitutsiyamizga kiritilgan
o‘zgartirish va qo‘shimchalar Prezidentning maqomiga ham taalluqli bo‘ldi. Ularga
asosan, saylovlarda parlamentda eng ko‘p o‘rin olgan yoki bir xil o‘rin olgan
siyosiy partiyalar Bosh vazir lavozimiga nomzodni tavsiya etadi. 0 ‘zbekiston
Respublikasi Prezidenti taqdim etilgan Bosh vazir lavozimiga nomzodni ko‘rib
chiqqanidan keyin o‘n kun muddat ichida uni 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi palatalarining ko‘rib chiqishi va tasdiqlashi uchun taklif etadi.
1 Karimov I.A. M amlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini
rivojlantirish konsepsiyasi. - Т.: « 0 ‘zbekiston*, 2010. 10-bet.
240
Bosh vazir nomzodi uning uchun tegishincha 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining Qonunchilik palatasi deputatlari va Senati a’zolari umumiy sonining
yarmidan ko‘pi tomonidan ovoz berilgan taqdirda tasdiqlangan hisoblanadi.
Konstitutsiyaga kiritilgan o‘zgartirishga asosan, Bosh vazirga nisbatan
ishonchsizlik bildirilib, u iste’foga chiqqan taqdirda, Prezident Bosh vazir
nomzodini Qonunchilik palatasidagi partiya fraksiyalari va deputatlar guruhi
bilan maslahatlar o‘tkazgandan so‘ng, ko‘rib chiqish va tasdiqlash uchun Oliy
Majlisga taqdim qiladi. Oliy Majlis tomonidan Bosh vazir lavozimiga nomzod
ikki m arta rad etilgan taqdirda 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Bosh vazir
vazifasini bajaruvchini tayinlaydi va 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini
tarqatib yuboradi.
Konstitutsiyaga
kiritilgan
o‘zgartirishlar
asosida,
Prezident
Vazirlar
M ahkam asi vakolatiga kiritilgan har qanday masala yuzasidan qaror qabul
qilishi mumkin, degan qoida ham endi barham topdi.
Bu qilingan ishlar natijasida Prezident Oliy Majlis, Vazirlar M ahkamasi
vakolatlarining taqsimlanishida yanada mutanosiblik vujudga keldi.
2011-yil 12-dekabrdagi Konstitutsiyaga o‘zgartirish kiritish to‘g ‘risidagi
qonunga asosan Prezidentning vakolat muddati yetti yildan besh yilga
ozgartirildi. Bu demokratik talablar, jahon tajribasiga mos bo‘ldi.
Prezident
lavozimi
vujudga
kelgandan
boshlab
to
hozirgacha:
P rezid e n tn in g Vazirlar M ahkam asi Raisi, ijro hokimiyati boshlig‘i ek anligining
bekor qilinishi, Prezidentning ayrim vakolatlari S en atg a o‘tkazilishi, aslo
0 ‘zbekistonda Prezident hokim iyatining susaytirilishini nazard a tutmaydi.
Aksincha, islohotlar natijasida P rezidentning barcha hokimiyat tarm oqlari
faoliyatini yo‘naltirish, ularning hamkorligini ta ’minlash bo‘yicha vakolatlari
kuchaydi. Vazirlar M ahkam asi, Bosh vazir m a s’uliyatining oshishiga olib
keldi. H okimiyat bo‘linishi prinsipining amaliy ifodasi kuchaydi. P rezid en tn in g
barcha hokimiyat tarm oqlarida xoliligi (avval u ijro hokim iyatining boshlig‘i
sifatida hokimiyat bo‘linishida ishtirok etar edi) barcha hokimiyat tarm oqlari
m avqeining ten g bo‘lishini t a ’minladi.
0 ‘zbekistonda Prezident lavozimi o‘rnatilishi va uning faoliyati tufayli
mamlakatimizda amalga oshirilgan quyidagi ishlarni alohida ko‘rsatish mumkin.
1. M am lakat mustaqilligiga erishildi, uni himoyalash mexanizmlari yaratildi.
2. M amlakat Konstitutsiyasi va u asosida milliy qonunchilik tizimi yaratildi.
3. M amlakat iqtisodiyotiga bozor munosabatlari tamoyillari kiritildi, iqtisodiy
negiz yaratildi.
4. Demokratik prinsiplar asosida hokimiyat organlari tizimi yaratildi. Turli
hokimiyat tarmoqlarining hamkorlikda ishlashi ta ’minlandi.
5. Milliy, tarixiy an ’anamiz, qadriyatlar tiklandi. Ular turm ush tarzining
hayotiy omillariga aylantirildi.
6. Ijtimoiy himoya tizimi vujudga keldi.
7. 0 ‘zbekiston jahon hamjamiyatida o‘z o‘rniga ega bo‘ldi.
241
Bularning real voqea ekanligini mamlakatimizda 28 yildan buyon osoyishtalik,
barqarorlik, milliy totuvlik hukm surayotganligidan ham ko‘rishimiz mumkin.
Dostları ilə paylaş: |