O. T. Husanov konstitutsiyaviy
‘zb ek iston R esp ub lik asin in g «Jism oniy va yuridik sh a x sla rn in g m urojaatlari t o ‘g'risid a»gi Q on u ni
Yüklə 10,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1 0 ‘zb ek iston R esp ub lik asin in g «Jism oniy va yuridik sh a x sla rn in g m urojaatlari t o ‘g'risid a»gi Q on u ni
2 01 7 -y il 11-sentabrda yangi tahrirda qabul qilingan. 126 M avzuni mustahkamlash uchun savollar 1. Siyosiy huquq va erkinliklar orqali fuqarolar nimaga erishadi? 2. Kimlar siyosiy huquqlarga ega? 3. Konstitutsiyada qanday siyosiy huquq va erkinliklar belgilangan? 4. Davlat va jamiyat ishlarini boshqarishda fuqarolar qanday ishtirok etadi? 5. Fuqarolar o‘z ijtimoiy faolliklarini qanday shakllarda amalga oshiradi? 6. Qanday hollarda miting, namoyish va yig‘ilishlar o'tkazish to‘xtatilishi yoki taqiqlanishi mumkin? 7. 0 ‘zbekistonda jamoat birlashmalari qanday maqsadda tashkil qilinadi? 8. Jam oat birlashmalarining qanday turlari bor? 9. Fuqarolarning murojaat qilish huquqi qanday huquq va u qanday ta ’minlanadi? 10. M urojaatning qanday turlari mavjud? 127 XI bob. IQTISODIY VA IJTIMOIY HUQUQLAR l-§ . «Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar» tushunchasi Fuqarolarning normal hayot kechirishi, tabiiy va m a’naviy boyliklardan foydalanishi, bilim olishi, mehnat qilishi, sog ‘lig‘ini saqlashi uchun tegishli imkoniyatlar bo‘lishi shart. Bu imkoniyatlar davlat tomonidan yaratiladi va ulardan foydalanish uchun qonun doirasida huquqlar o‘rnatiladi. Bunday huquqlarning asosiylari Konstitutsiyada belgilanadi. Fuqarolarning mulkka egalik qilish, mehnat qilish, dam olish, nafaqa olish, tibbiy xizm atdan foydalanish, bilim olish, ilmiy va texnikaviy yutuqlardan foydalanish kabilarga bo‘lgan huquqlari «Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar» deb belgilangan. Bu huquqlar davlat tomonidan o‘rnatilib, davlatning iqtisodiy qudrati oshib borishi, imkoniyatlarining kengayishi natijasida kengayib boradi. Bu huquqlardan foydalanish orqali fuqarolar o‘z yashash sharoitini o‘zi t a ’minlaydi. Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar iqtisodiy va ijtimoiy m unosabatlarni tartib g a soladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining IX bobi «Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar» deb atalib, uning alohida moddalarida belgilangan qoidalar fuqarolarning tu rm u sh tarzi normal bo‘lishini ko‘zda tutadi. 0 ‘zbekiston Konstitutsiyasida belgilangan iqtisodiy-ijtimoiy huquqlar doirasi, qo‘llanish tarzi hech qanday demokratik davlatlardan kam emas va belgilangan qoidalar xalqaro hujjat normalariga va ularda belgilangan talablarga mos. 0 ‘zbekiston fuqarolari uchun belgilangan ayrim iqtisodiy huquqlar, 0 ‘zb ekiston n in g dem okratik yo‘ldan borayotganligi, jahon tajribasiga tayanish, bozor m un o sab atlarig a aso slan gan jam iyat qurish m a q sad in in g haqiqiy isbotini ko‘rsatadi. M asalan , «Mulkdor bo‘lish huquqi». Ayrim iqtisodiy huquqlar esa, yuqoridagi holatlarga aso san yangicha m azm unda, sh aro itga m os ravishda talqin qilindi. M asalan , «M ehnat qilish huquqi». Sobiq tu z u m davrida ham «M ehnat qilish huquqi» bo‘lsa-da, albatta, m ehnat qilish burch sifatida ham belgilab qo‘yilgan edi. Bu erkin m ehnat qilish tam oyiliga zid edi. Mustaqiliik davrida Konstitutsiyada belgilangan iqtisodiy-ijtimoiy huquqlardan foydalanish natijasida fuqarolar o‘z hayotini o‘zi xohlagancha qurish, moddiy ne’matlardan foydalanish imkoniyatlari kengayib bormoqda. Yüklə 10,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|