sh axs o ‘zin in g ruhiy h olatini o ‘zgartirishga qaror qiladi, q on d irilish i lozim b o'lg a n ehtiyojlarni m uayyan tartibga keltiradi, uiarni birlam chi va ikkilamchi darajalarga ajratadi. S hu y o ‘sinda irodaviy harakatni am alga oshirishning tarqoq va y ig ‘iq tarkiblari m aqsadga y o ‘naltiriladi. U shbu jarayon in so n shaxsini undayotgan ham anglangan, ham anglan- m agan ruhiy tayyorgarlik m otividan iborat maqsadga intilish va u n ga erishish m ajburiyatini tushuntirishga xizm at qiladi. In sonn ing hayoti va faoliyati davom ida uning borliqdagi narsalarga o ‘zini tortadigan har xil xususiyatli maqsadlari vujudga kela boshlaydi. Lekin shuni ta’kidlash joizk i, shaxs o ld id a p aydo boMgan m aqsadlarni u tan lashi, m oh iyat jih a tid a n m a’qulligi (n om a'q u llig i) yuzasidan qaror qabul 138
q ilish i, ularning hozirgi davr u ch un ah a m iy a ti, istiq b ol im koniyatlari singari xususiyatlarini hisobga o lish i lo zim . Shaxs faolligining m exan izm i sifatida unda a n iq , y a q q o l, obyektga y o ‘nalgan m aqsadni am alga oshirish ezg u niyati ro'yobga chiqadi. M asalan, bular kundalik m o d d iy eh tiy o j- larni qondirish, sayohaíga ch iq ish , ish joy in i o'zgartirish , til markaziga o ‘qishga kirish, qarindoshlari h o lid a n xabar olish , televizor tom osh a q ilish istaklari tug‘ilish id a n iborat b o'lish i m um kin. Bu asn oda iroda aktining o ‘z ig a xosligi sh undaki, bunda nafaqat xoh ish -istak d agi m aq sad ni tan lay olish , balki uni am alga osh irish im koniyati an iq roq ek a n - ligini tushunish hamda anglashdir. Xuddi shu tariqa irodaviy h arakatning m u h im tarkib i, b in ob arin , ajratib o lin g a n
