3. M otivlashtirish — bu inson axloqi va faoliyatini o'zi boshqaruvchi vosita sifatida n am oyon b o ‘!ishidir. Ushbu vositalar tarkibiga em otsiyalar, xoh ish lar, tilaklar, q iziqish - lar, mayl va boshqalar kiradi. M asalan, em o tsiy a d a insoniy fe'l-atvorn in g sh axsiy aks ettirish m o h iy a ti b ah ola n ad i, binobarin, u nin g tub maqsadi faoliyat tu zilish ig a m o s tush- m ay qolsa, unday holda h is-tu yg‘ular u n in g y o ‘nalishini o'zgartiradi. O qibatda fe'l-atvor harakatlari fikran qayta quriladi. Shunday q ilib, irodaviy harakatda uni m otivlash tirish ning uchta jab h asi, ya'ni faollik m anbayi ek an ligi, inson sh axsin ing y o 'n a lg a n lig i, o ‘zini o lzi b osh q a rish vositasi ekanligi aks etadi. Y uqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, irod an in g asosi m otivlashtirishga sabab boMuvchi ehtiyojlardan iborat ckan. E h tiyojlar b o r a -b o r a irod aviy h a ra k a tla r b a ja rilish in i ta'm inlaydigan yoki ularga to ‘sqinlik q ilad igan motivlarga aylana boradi. Irodaviy harakatlarning sabablari muayyan darajada anglangan xususiyat kasb etadi va shaxsni ularni amalga oshirishga y o ’naltirib turadi. Psixologiyada ehtiyojning an glanganlik darajasiga k o ‘ra intilish, istak kabilarni psixologik jihatdan farqlash m um kin. 10 P s ix o lo g iy a
1 4 5
A garda u la r n in g m oh iyatiga ch u q u rroq yon d ash ad igan b o'lsak , u h o ld a o 'zaro farqni tezd a aniqlab olish im koniga ega b o ’la m iz. Intilish—yetarli darajada anglanm agan, farq- la n ish , tab a q a la n ish im k oniyati su st eh tiyojd an tashkil topgan faoliyat m otividan iboratdir. M asalan, shaxs yozgan
