qurilm a h isobiga vaziyat b aholan adi va harakatni k uchay- tirish, pasaytirish to'g'risidagi k om a n d a beriladi. V .K . Kalin bazal tizim iga kirm agan irodaviy sifatlarni ikkilam chi deb biladi. Chunki, ularda bilim lar, ko'nikm alar, em otsiya va intcllektning paydo b o lis h i m ujassam lashadi. M u allif q at’iyatlilikni ikkilam chilar qatoriga kiritadi, v a h o - lanki, u nin g fikricha, u o'ziga m ah liyo qiladigan h is-tu yg'u - larni yen gish d an , shuningdek, rad ctilgan variantlardan, ishon ch sizlikn i to'sishdan tashkil to p a d i. U tirishqoqlikni ham ikk ilam ch i sifatlar tarkibiga kiritadi. Chunki ularda obyektning to^planganligi ifodasi o Lz ak- sini topgan, hayotiy ravshan q adr-q im at mujassamlashgan. C h id am lilik tavsifida „ q o 'sh im c h a im pulslar“ , „ q o ‘- sh im ch a irodaviy z o ‘r berish“ , „ iroda k u ch i“ , „sabr-toqat“ jabhalari o ‘z ifodasini top gan . C h id a m lilik k a u n d o v ch i xususiyatlarning tirishqoqlik irodaviy sifatga m os tushish hollari uchraydi. E.P. dinning rangjadvalida tirishqoqlik sifati ch idam lilik dan keyin joylashgan b o l i b , quyidagi ta'rifga ega: „Tirishqoqlik—qiyinchilikka va muvaffaqiyatsizlikka qa- ram asdan, m aqsadga erish ish y o 'lid a u zlu k siz ravishda intilishning paydo boMishidir“ . T a d q iq o tch i D .N . U sh ak ov- n in g m u lo h a z a s ic h a , „ c h id a m “ tu s h u n c h a s i q u y id a g i m a'nolarni anglatib keladi: 1) aksil harakat qilm ay, sh ik o y a tsiz, hasratsiz h a lo - katli, m u sh ku l, noxush holatlarni d ild an kechiradi; 2) aksil harakat qilm ay, o'zgarish la rn i kutib, taqdir haziliga rozi bo'ladi; 3) biror holatga m ubtalo b o ‘ladi;
