O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


Toqat qilolmayman boshlasa g'iybat.3



Yüklə 3,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə141/318
tarix28.11.2023
ölçüsü3,66 Mb.
#169347
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   318
Inson falsafasi. Choriyev A

Toqat qilolmayman boshlasa g'iybat.3
Chunki g‘iybatchi inson qalbiga pinhona tig' sanchadi, kishi 
dilini siyoh qiladi, dard ustiga dard qo‘shadi. Shunday bo‘lishiga 
qaramasdan, shoirning fikriga ko‘ra, uch kishi haqida g‘iybat 
qilish mumkin: biri elga, yurtga ozor beruvchi, odamlar bezor 
bo‘lgan podshohni, ikkinchisi sharm-hayosi yo‘q kishini, uchin- 
chisi qo‘li egri muttaham tarozibonni4.
1 Qarang: Sa’diy Sheroziy sh e’riyatidan. Shois/om Shomuhammedov tarjimasi.
Toshkent, 1976, 66-bet.
2 Qarang: 0 ‘sha asar, 63, 97-betlar.
3 Qarang: 0 ‘sha asar, 68-bet.
4 Qarang: 0 ‘sha asar, 70—71-betlar.
191


Sa’diy Sheroziyning e’tirof etishicha, insondagi sabr-qanoat- 
ni, toqatni yemiruvchi illat — ta’madir. Ta’ma bilan shug‘uUangan 
kishining! bo‘yni doimo xam boMadi. Bunday kishi hech qachon 
boshqalarning ko‘ziga tik boqa olmaydi.
Qanoat birladur sarafroz odam,
Та ’mali kishining bo ‘yn i doim xam.
Ta’magirlik qilmaydigan kishi hech qachon sharmanda-yu 
sharmisor bo‘lmaydi. Ta’magirlikdan yiroq turgan kishi hech 
qachon birovga tobe yoki nafsning quli bo‘lib qolmaydi.
Kim t a ’madan kechar, b o ‘lmas sharmanda,
Na birovga tobe, na nafsga banda.1
Sa’diy Sheroziy insonning ta’lim-tarbiya ko‘rganlik holatini 
bilimga, ilmga bo‘lgan chanqoqlik bilan o‘lchaydi. Shuning uchun 
ham, do‘st-u birodarlariga qarata: agar sen o‘zingdan yaxshi 
nom qoldirishni istasang, farzandlaringga, ayniqsa, o‘g‘lingga 
aql ber, hunar o‘rgat. Mabodo farzandlaringning aql-u odobida 
nuqson bo‘lsa, d ish in g bilan sendan nom-nishon qolmaydi. 
Ayniqsa, o‘g‘ilni erkalatib o‘stirmaslik zarur. 0 ‘g‘ilni erkalatgan 
ota-ona hayotda ko‘p jafo ko‘radi, deydi2. Alqissa, Sa’diy Sheroziy 
inson axloqiy yetukligini ifodalovchi belgilar, alomatlar tizi- 
mini yaratish bilan musulmon falsafasini yangi dalillar bilan 
boyitdi.
Musulmon Sharqining buyuk donishmandlaridan biri, o‘zidan, 
ayniqsa, nodir m a’naviy meros qoldirgan Jaloliddin Rumiy3 
Mansur Xalloj va Farididdin Attorning inson borlig‘i to‘g‘risidagi 
qarashlarini yanada rivojlantirdi. Uni mutlaqo yangi bosqichga 
ko'tardi. Uning fikriga ko‘ra, inson badani mukammal tarkibdan

Yüklə 3,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   318




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin