Obidjon karimov

(Alisher Navoiy)
18

---

Qofiyalanishi: Birinchi baytning to ‘la misrasi shu baytning to ‘la 
misrasi bilan, birinchi to ‘la misraning nim misrasi, ikkinchi to ‘la 
misraning nim 
misrasi 
bilan qofiyalanadi. 
Qolgan barcha 
baytlarining toq - to ‘la misrasi va toq nim misrasi ochiq qoladi, juft 
misralari birinchi misra bilan qofiyalanadi.
-----a 
------ v 
----- d
~b------------------- ~ g
—e 
1-bayt 
2 - bayt 
3 - bayt
— a----------------- — a 
— a 
b 
— b 
—b
Mustazod hajazi axrabi makfufi mahfuz vaznida yozilgan 
g‘azalga qo‘shimcha ikki rukn (axrab va mahfuz) ortirilgan she'r 
hisoblanadi. 0 ‘zbek adabiyotida Ogahiyga nisbatan “mukammal 
mustazod kashfiyotchisi” degan ta'rif qoMlashadi. Chunki u 
mustazoddagi yarimta misrani juflashtirgan.
Eyyor, sanga ushbu jahon b o g ‘i aro gul
Bir oshiqi hayron,
Diydoringa shaydo.
Bir sheftadur kokuli mulkingga sunbul,
Ham holi parishon,
Ham boshida savdo.
(Ogahiy)
Ко ‘rdim ко ‘chada tuno кип bir mahliqorti
Hayron bo 'la qoldim,
Husnidin ani ко ‘nglim uyi topti ziyoni
Rahshon bo ‘la qoldim.
Aydim “ey pari qayga borursan ja d a l aylob? ”
achig'lanib aytur;
“Sho ‘xim, na so ‘rarsan, na ishing bor bu zamoni? ”
yoyo fazm on bo ‘la qoldim.
(Huvaydo)
19

---

ЙШЙМЙИМАТ - bandli she'rlar bo ‘lib, arabcha “ ipga tizilgan 
marvarid” degan ma'noni bildiradi. M usammat deganda, 
murabba',
musaUm, muxammas, musaddas, musabba', musamman, muashshar
shakllari anglashiladi.
M « sallas - uch misrali band usulida yozilgan she'r. G ‘arbda 
tetrina deb ataladi. Qofiyalanish: a-b-, v-g-g, yoki a-b-a, v-g-v yoki 
a-a-a, b-b-b, yoki a-a-b, v -a -b ...
Bizning Turkiston eli dardiga darmon istamas,
Zulm at ichra kechsa umri, m ohi tabon istamas,
Uxlama k o ‘p о ‘zb ek eli, asli taraqqiy vaqtida.
Ко ‘nglidur oshuftai lavhi tarab nafsu havo,
Tilsa zillat hanjari bag ‘rini Luqmon istamas,
Uxlama k o 'p о ‘zb e k eli, asli taraqiy vaqtida.
(Hamza)
Oq bulutlar qo ‘zg ‘aldi
Tog ‘dan nari yo ‘I oldi
Ochildi ко ‘m- ко ‘к osmon
U zoqdayulduz ко ‘rdim,
Sohilda bir ко ‘z ко ‘rdim,
Boqqan bilan to ‘ymasman.