Odam anatomiyasi

Yonbosh suyagi 
Yonbosh suyagi, 
os ilii (ilium)
(ras. 165-169), 
- chanoq suyagini tashkil qiluvchi suyaklarning 
eng yirigi hisoblanadi. Suyakning pastki qismi 
yo’g’onlashgan bo’lib, tana deb ataladi. 
Yonbosh suyagining tanasi, 
corpus ossis ilii,
quymich kosasi, 
acetabulum,
ning yuqorigi 
qismini tashkil etadi. Yonbosh suyagini 
tanasining tashqi yuzasida, yuymich kosasidan 
yuqoriroqda quymich kosasi-usti egatchasi, 
sulcus supra-acetabularis, (
m. rectus femoris,
ning brikish joyi.) joylashgan. Tananing ichki 
yuzaidan yoysimon chiziq, linea arcuata, 
o’tgan. Bu chiziqdan yuqorida suyakning keng, 
yassi, yonbosh suyagining qanoti, 
ala ossis illi, 
deb ataluvchi qismi joylashadi. 
Qanotning pastki, tanaga yaqin qismi 
toraygan, uoqorigi qismi esa – keng. Yonbosh 
suyagi 
qanotining 
qirg’og’i 
birqancha 
yo’g’onlashgan bo’lib muskullar brikishi uchun 
xizmat qiladi va buning oqibatida qirg’oqda 
muskullarning brikishidan hosil bo’lgan uchta 
g’adir-budur chiziqlar: tashqi lab, 
labium 
externum,
ichki lab, 
labium internum, 
va oraliq 
chiziq, 
linea intermedia,
mavjud. Tashqi labda, 
yonbosh suyagi oldyuqorigi o’tkir o’sig’idan 5-
7 sm ichkarida, kichikroq yonbosh
164. Pastki tugashning suyaklari, ossa 
membri inferioris, o’ng; oldindan 
ko’rinishi. 

---

Страница | 90
165. Chanoq suyagi, os coxae, o’ng; 
ichkaridan ko’rinishi. 
166. Chanoq suyagini tashkil qiluvchi 
suyaklarning topografiyasi. 
A – ichkaridan ko’rinishi; Б – tashqaridan 
ko’rinishi.
do’mboqchasi, 
tuberculum iliacum
, joylashgan.
Qanotning butun periferik qirg’og’i – yonbosh 
qirrasi, 
crista iliaca
, deb ataladi. Bu qirra S – 
simon egilgan bo’lib oldinga teri ostidan yaxshi 
seziluvchi o’siq – oldingi yuqorigi yonbosh 
o’tkir o’sig’i, 
spina iliaca anterior superior,
orqadan – orqa yuqorigi yonbosh o’tkir o’sig’i, 
spina iliaca posterior superior,
hosil qilib 
tugaydi. 
Qanotning oldingi tomonida, oldingi yuqorigi 
yonbosh o’tkir o’sig’i va oldingi pastki 
yonbosh o’tkir o’sig’i, 
spina iliaca anterior 
inferior, 
larning orasiga yoysimon shakildagi 
o’yma joylashgan. Qanotning orqa tomonida 
orqa yuqorigi yonbosh o’tkir o’sig’idan pastda, 
orqa pastki yonbosh o’tkir o’siq, 
spina iliaca 
posterior inferior, 
bor bo’lib bu o’siqdan pastda 
esa katta o’tirg’ich o’ymasi
 
joylashgan. 

---

Страница | 91
Yonbosh suyagi qanorining tashqi yuzasi – 
dumba yuzasi, 
facies glutea,
deb atalib undan 
dumba muskullari boshlanadi. Unda uch dumba 
chizig’i: orqa, oldingi va pastki joylashgan. 
Orqa dumba chizig’i, 
linea glutea posterior, 
orqa yuqorigi yonbosh o’tkir o’sig’idan oldinda 
joylashgan bo’lib, yonbosh qirrasining tashqi 
labidan boshlanib orqa pastki yonbosh o’tkir 
o’sig’igacha davom etadi. 
Oldingi dumba chizig’i, 
linea glutea anterior,
oldingi yuqorigi yonbosh o’tkir o’sig’idan 
boshlanib orqa tomonga yo’naladi va pastka 
yoysimon egilib katta o’tirg’ich o’ymasining 
yuqorigi qismigach yetib boradi. 
Pastki dumba chizig’i, 
linea glutea inferior,
quymich kosasining yuqorigi qirg’og’idan 
teparoqda 
joylashgan. 
Yonbosh 
suyagi 
qanotining ichki yuzasi silliq, ozgina botiq