Оила психологияси

Nazorat topshiriqlari: 
1. Quyida berilgan sifatlardan qaysilari o’smirlik davrida shakllanadi va anglaniladi. 
Mexribonlik nuqtai nazar, Printsiplilik yo’nalish 
Dunyoqarash o’zligini anglash 
E’tikod tartibliylik 
Kat’iatlilik samimiylik, dilkashlik. 
2. O’smir shaxsini ragbatlantirish va jazolash usularini aniqlang. 
3. O’smir shaxsi xususiyatlarini tadqiq etgan ishlarini taxlil qiling. 
4. Kattalik xususiyatlarini tarkib topishi jihatlarini aniqlab, topish jihatlarini aniqlab, 
yozma bayon qiling. 
5. O’smirning aqliy kamoloti. 
Dars maqsadi: 
O’smir aqliy kamolatini xususiyatlarini ochib berish.
Akliy kamolot xususiyatlarini tarbiya jarayonida e’tiborga olish. 
5- savolga oid muammolar 
-
O’smir aqliy kamolati xususiyatlari qanday omillarga bog’liq deb o’ylaysiz? 
-
O’smir intelektini mukammallashtirish mumkinmi?
-
O’smir mavhum tarzda ijodiy fikrlash imkoniyatiga egami? Fikringizni asoslang.
Identiv o’quv maqsadlari: 
1. O’smir aqliy kamoloti xususiyatlarini aytib beradi.
2. O’smir aqliy kamolotini to’g’ri rivojlantirish uchun zarur bo’lgan imkoniyatni 
izohlaydi. 
3. O’smir aqliy kamoloti xususiyatlarini tekshirib ko’radi. 
4. O’smir tafakkuri xususiyatlarini o’zga yosh davri tafakkuri jihatlari bilan solishtiradi.
5-savol bayoni: 
O’smirnnig jismoniy o’sish va jinsiy etilishi ularning psixikasida keskin 
o’zgarishlarni vujudga keltiradi. Kichik maktabdagi bolalarda endigina rivojlanish 
bosqichiga kutarilgan intelekt o’smirlik davrida yanada takominlashadi. Tafakkurning 
rivojlanishi intelektni qo’shimcha ma’lumotlar bilan boitadi. 
Ma’lumki, arifmetikdan algebraga o’tish umumlashtirishning yukori bosqichiga 
ko’tarilganini bildiradi. Binobarin, mazkur holda mavxumlashgan sonlar qaytadan 
mavxumlashtiriladi. Umumlashtirilgan narsa, hodisalar qaytadan umumlashtiriladi, 
natijada "Mavxumni mavxumlash" "umumlashmani umumlashtirish" degan ilmiy 
tushunchalar vujudga keladi.
O’smir o’quvchilar o’rganayotgan fan asoslari, avvalo ularning mavxum 
tafakkurini o’stirishga qaratiladi. Uning aqliy faoliyati xususiyatlaridan biri -mavxum 
tafakkurining rivojlantirishidir.
Maktab ta’lim va mustaqil bilim olish faoliyati ta’siri ostida o’smirda analitik-sintetik 
faoliyat jadal sur’at bilan rivojlana boshlaydi. Shuning uchun unda sabab va natijani 

---

56 
izohlash o’quvi mustaxkamlanib boradi. O’quvchi materialining muxim belgilarini 
ajratishga, keng ma’noli umumlashtirishni malga oshirishga harakat qiladi. Ta’lim 
jarayonida anchagina mavxum tushunchalar, masalan, matematika-nuqta, chizik, 
tenglik.., fizikada-kuch, solishtirma ogirlik, tezlik, amper, volt..., geografiyada -ekvator, 
kutb, keng lik, uzunlik, zona, plato..., tarixda -qul, davr, shaxsiy mulk, boylik, 
eksplatatsiya va xokazolar vujudga keladi. 
O’smirlik davrida o’quvchilarga analitik -sintetik faoliyat etarlicha rivojlanmagani, 
fikr yuritish usullari to’liq emasligi uchrab turadi.