2. O‘quvchining o‘quv faoliyati monitoringini olib borish mezonlari. Informatika va axborot texnologiyalari fanidan ta’lim samaradorligi va sifatini baholash bo‘yicha yo‘riqlar. O‘quvchilarning
Blum taksonomiyasi bo‘yicha bilish o‘quv maqsadiga
erishganligini nazorat qilishda ular tomonidan muayyan mavzu bo‘yicha
ma’lumot va axborotlarni o‘zlashtirganlik darajasini aniqlash maqsadga muvofiq.
Buning uchun o‘quvchi mavzu bo‘yicha ob’ektlarni aniqlashi, ularga ta’rif berishi,
ma’lumotlarni qayta ishlashi, o‘z fikrini bayon etishi, muayyan jarayon, ob’ekt
yoki voqeaning mohiyatini tushuntirishi, mazkur jarayon, ob’ekt yoki voqeaning
o‘ziga xos xususiyatlarini ajratib ko‘rsatishi kerak bo‘ladi.
Ushbu fikrlarni standart o‘quv va test topshirig‘i bilan amalga oshirib
bo‘lmaydi, bilish o‘quv maqsadiga erishilganlik darajasini aniqlashda quyidagi
rasmli va ko‘p javobli nostandart test lardan foydalanish tavsiya etiladi.
Mazkur test topshiriqlari tahsil oluvchilarning nafaqat o‘zlashtirgan
bilimlarini balki ob’ekt va uning qismlarini tanish, o‘ziga xos xususiyatlarini
aniqlash ko‘nikmalarini nazorat qilish va baholash jarayonini haqqoniy va odilona
amalga oshirish imkonini beradi.
O‘quvchilarning Blum taksonomiyasi bo‘yicha bilishga oid o‘quv maqsadiga
erishilganlik darajasini nazorat qilish va baholashda foydalaniladigan nostandart
test topshiriqlarini qo‘llash muhim ahamiyatli natijalarni beradi.
O‘quv maqsadlari taksonomiyasi Benjamin Blum — tomonidan ishlab
chiqilgan bo‘lib, u o‘z ichiga bilish, tushunish, amaliyotga qo‘llash, tahlil qilish,
sintezlash, baholash kabilarni o‘z ichiga oladi
4
.
Blum taksonomiyasini quyidagicha izohlash mumkin:
Ushbu jadvalda o‘quv maqsadlari, ularning izohi, ya’ni bilimlarni maqsadga
aylantirishda foydalaniladigan fe’llar, seminar, amaliy va labaratoriya
mashg‘ulotlari davomida baholash turlari, hamda Reyting tizimi nazorat turlarida
foydalaniladigan topshiriqlar o‘z aksini topgan.
Mazkur bilimlarni talabalar tomonidan o‘zlashtirilganligini ob’ektiv va
haqqoniy aniqlash va baholash maqsadida test topshiriqlaridan foydalanish muhim
ahamiyat kasb etadi.
Test topshiriqlarini tuzish, pedagogik amaliyotda qo‘llash va olingan
natijalarni tahlil qilish va umumlashtirish testologiya fanining ob’ekti sanaladi.
Har bir o‘quv kursining ta’lim mazmunini tahlil qilish uchun quyidagi
nazariy asosga tayanish lozim.
I.YA. Lerner tomonidan ta’lim mazmunining tarkibiy qismlariga:
1.
Bilimlar (ilmiy tushunchalar, g‘oyalar, qonunlar, ilmiy nazariyalar);
2.
Faoliyat usullari (ko‘nikma va malakalar);
3.
Ijodiy faoliyat tajribalari;
4.
Qadriyatlar tizimi kiritilgan.