Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти мухандислик қурилиш инфраструктураси факультети

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

46 
Loyihalash uchun vazifa. 
Qavat bandligi H=5 m.kalonnalar joylashish to‘ri 6 x 6 m.Poydevorning ustki 
qismipol sathidan 0,6 m pastda joylashgan.Bino qorning qoplanishi bo‘yicha III 
iqlimiy rayonda tiklanadi. Qavatlar aro tom yopmasiga tushadigan foydali 
(vaqtinchalik) yuk 7kH/m
2
ni tashkil etaqdi,shu jumladan,uzoq muddatli yuk 5 
kH/m
2
.konstruktiv binoning yuk ko‘taruvchi konstruksiyalari tashqi devorlardan 
iborat bo‘lib, gorizantal (shamol ta‘siri) kuch ko‘ndalang devorlar va zina poya 
(kletkasi) devorlari orqali qabul qilinadi.Kalonnaning siqilishdagi mustahkamligi 
bo‘yicha betonning klassi (sinfi) B20 dan oshib ketmasligi lozim,bo‘ylama 
armaturani klassi (sinfi) A-III bo‘lishi lozim.Bajaradigan vazifasiga ko‘ra bino 
ikkinchi klassga (sinf) tegishlidir γ
n
=0.95 deb qabul qilamiz. 
Xisoblash.Yuk va zo’riqish kuchlarini aniqlash. 
Kalonnalar joylashish torining o‘lchamlari 6 x 6 bo‘lganda oraliq tom 
yopmalari va tom yopmlarining yuklanishi yuzasi 36 m
2
ga teng bo‘ladi. 
Yuklarning hisoblanishi 4- jadvalda keltirilgan. Kalonna ko‘ndalang kesimi 
oldindan belgilaymiz b
c 
x h
c
=30 x 30 sm. Kalonna balandligi uning poydevorga 
kiritib mustahkamlanishi hisobiga olingan holda l
0
=0.7H
1
=0.7(5+0.6)=3.92 m ga 
teng bo‘ladi. 
Kalonnaning hisobiy hususiy vazni (og‘irligi): 
G
c1
=0.4*0.4(5+0.6)*25*1.1=24.64 kN 
Tom va qavatlar aro tom yopmasidan kalonnaga tushadigan yuklar,ularning 
hisobi 4-jadvada keltirilgan qiymatlarini yuklanish yuzasi A
c
=36 m
2
ko‘paytirish 
orqali bajariladi. 

---

47 
Normativ (meyyoriy) va hisobiy yuklar. 
Jadval №-3.1 
Yuk turi 
Normativ 
(meyyoriy) 
Yuklar 
N/m
2
γ
f
yuk bo‘yicha 
ishonchlilik 
koeffitsenti 
Hisobiy yuk 
N/m
2 
Tomdan tushadigan yuklar: 
Doimiy: 
Uch qavat rulonli to‘shamadan 
tushadigan yuk; 
Qalinligi t=20 mm;zichligi ρ= 2000 
kg/m
3
bo‘lgan 
sementli 
tekislovchi 
qatlamdan tushadigan yuk b=120mm;ρ=400 
bo‘lgan isitgich – ko‘pik beton plitalaridan 
tushadigan yuk; 
Bir qatlamli bug‘ izolyatsiyasidan 
tushadigan yuk hred=100 mm bo‘lgan 
yig‘ma qovurg‘ali panellardan tushadigan 
yuk 
Rigellardan 
(oldindan 
hisoblash 
bo‘yicha) tushadigan yuk ventilyatsiya 
karobkalari va quvur o‘tkazgichlardan 
tushadigan yuk; 
120 
400 
480 
40 
2500 
625 
500 
1.2 
1.3 
1.2 
1.2 
1.1 
1.1 
1.1 
150 
520 
580 
50 
2750 
690 
550 
Jami: 
Vaqtinchalik ta‘sir ko‘rsatadigan 
yuklar(qorning og‘irligi): 
Shu jumladan qisqa muddatli ta‘sir 
ko‘rsatuvchi yuklar 
Uzoq muddatli ta‘sir ko‘rsatuvchi 
yuklar (30 %) 
4665 
1000 
700 
300 
- 
1.4 
1.4 
1.4 
5290 
1400 
980 
420 
Jami tom yopmadan tushdigan yuklar 
Orayopmadan tushadigan yuklar 
(3-misol,3-jadval muvofiq): 
Doimiy: 
Qalinligi t=15 mm; ρ=2000 bolgan 
plitkali poldan tushadigan yuk
Qalinligi t=20 mm; zichligi ρ=2000 
bolgan sementli qorishmadan tushadigan 
yuk; 
t=60 mm; ρ=1500 bo‘lgan shlako 
betondan tushadigan yuk; 
qalinligi 
hred=100 
mm 
bo‘lgan
qovurg‘ali panelardan tushadigan yuk 
Rigellardan (oldindan hisoblash 
bo‘yicha) tushadigan yuk; 
5665 
300 
400 
900 
2500 
625 
- 
1.1 
1.3 
1.3 
1.1 
1.1 
6690 
330 
520 
1200 
2750 
690 
Jami: 
Vaqtinchalik ta‘sir ko‘rsatadigan yuklar: 
Uzoq muddatli 
Qisqa muddatli 
4725 
5000 
2000 
- 
1.2 
1.2 
5500 
6000 
2400 
Jami tom yopmasidan tushadgan yuk; 
11725 
- 
13900 

---

48