Ona tili-11 sinf indd

85-mashq.
Parchani o‘qing, undagi 
xursand bo‘lmoq
so‘zi va 
boshi 
osmonga yetmoq
iborasi o‘rtasidagi ifodalilik darajasi farqi
-
ni tushuntiring.
– Xatni o‘qidingizmi? 
– Ha... o‘qidim... 
– Achchig‘ingiz kelmadimi? 
– Nega, nega... xursand bo‘ldim... 
– Xursand bo‘ldingizmi? Rostdan-a? 
– Boshim osmonga yetdi. (Cho‘lpon)
86-mashq.
Matndagi iboralarning ma’nolarini izohlang, ulardagi to‘g‘ri 
ma’ nolar asosida yaratilgan kulgining mohiyatini tushuntiring.
Majlisda unga:
– Sen bola, chuchvarani xom sanab yuribsan. Shoshma hali, jo‘jani 
kuzda sanaymiz. Bu qanaqasi, sirkang suv ko‘tarmaydigan bo‘lib qopti, – 
deyishdi...
– Endi menga navbat! Mening sha’nimga juda ko‘p nojo‘ya gaplarni 
aytding 
lar. Hammasiga javob tayyor: chunonchi, 
sirkasi
 
suv
 
ko‘tarmaydi
, 
dedinglar. Nimaga shama qilyapganlaringni bilaman. Uzumchilik zvenosida 

---

78
ishlaganimda sirka solganman. U suv ko‘taradimi, yo‘qmi, o‘zim bilaman. 
Ikkinchi masalga o‘taylik: 
jo‘jani
 
kuzda
 
sanaymiz
, dedinglar. Bundan ikki 
yil oldin parranda fermasini uchma-uch qilib topshirganman. Jo‘jasi ham, 
xo‘rozi ham to‘ppa-to‘g‘ri chiqqan. Endi uchinchi masala: 
chuchvarani
 
xom
 
sanaydi
, deysizlar. Mana shu gap menga og‘ir botdi. Qani ayting-
lar-chi, mening chuchvara sanayotganimni kim ko‘ripti? Kimning uyiga 
kirib, chuchvarasiga qo‘l tekkizibman? Voobshe, men chuchvara yemay-
man... (Said Ahmad)
87-mashq.
 
Ignaday narsani tuyaday qilmoq – bo‘rttirmoq; igna ustida