O’quv yilida o’rta ta’lim uchun

11-bilet biologiya 

 

1.Eukariot  hujayralar  va  prokariot  hujayralar  o'rtasidagi  farqlar:  prokariotlar  yadroga  ega  emas 

eukariotlarda mavjud; bazi prokariotlarda xlorofill bor eukariotlarda yo'q; prokariotlarning hujayra 

qobig'i murein va pektin eukariotlarniki esa xitin; 

ularning o'xshashliklari: ikkisida ham plastidalar yo'q; ikkisi ham organik moddalarnin 

parchalanishida ishtirok etadi. 

1)

 

Jinsiy hujayralar va ularning tuzilishi. Jinsiy hujayralar o'lchami va shakli jihatidan bir-

biridan farq qiladi. Erkaklik jinsiy 

hujayralar - spermatozoid ya’ni urug' hujayra, urg'ochilik jinsiy hu jayralar - tuxum hujayra 

hisoblanadi. Spermatozoidlar tuxum hu jayradan ancha kichik, biroqjuda harakatchan bo'ladi. 

Sutemizuvchilar spermatozoidi (35- rasm) uzun ipshaklida 

bo'lib, uch qismdan: bosh, bo'yin, dumdan iborat. Bosh qismida 

yadro joylashadi, boshchasining oldingi qismida sitoplazmaning 

zichlashgan qismi mavjud, shu qismi spermatozoid yordamida 

tuxum hujayraga 

kiradi. 

Bo'yin qismida  hujayra 

marazi  va 

mito

 

xondriyalar bo'ladi. Bo'yin 

bevosita dumga o'tadi. Dum tuzilishiga 

ko'ra xivchinga o'xshaydi va spermatazoidning harakatlanish or ganoidi hisoblanadi. 

Tuxum hujayra ko'pincha yumaloq, amyobasimon shaklda 

bo'lib, harakatsiz 

bo'ladi. 

Boshqa hujayralardan  asosiy 

farqi  shak  lining

 

juda  katta 

bo'lishidir. 

Tuxum hujayraning kattaligi sitoplazmada oqsilga boy oziq modda - sariqlikning mavjudligidir. 

Tuxum 

qo'yib ko'payadigan umurtqalilar (sudralib yuruvchi va qushlar)da 

tuxum hujayra ancha yirik bo'ladi (36- rasm). Tuxum hujayra or ganizmning rivojlanishi uchun 

zarur bo'lgan hamma irsiy axborotni o'zida saqlaydi. 

Jinsiy hujayralarning rivojlanishi (gametogenez) 4 bosqicdan iborat.1- bosqich. Ko'payish 

davri,2- bosqich. O'sish davri,3- bosqich. Yetilish davri,4- bosqich. Shakllanish davri. 

2)

 

810 ni bo'lamiz 180 ga 5 chiqadi 

1 mol glukoza to'liq parchalansa 38 mol ATF hosil bo'ladi 5 mol parchalansachi? 

1mol ---- 38mol 

5mol ---- x=190mol 

endi 1 mol ATF dan 40 kkj energiya hosil boladi 190moldanchi? 

1mol ---- 40kkj 

190 ------ x=7600kkj