Organik moddalarning ishlatilishi

HOSHIMOV HUSANBOY

ORGANIK MODDALARNING ISHLATILISHI




A N D I J O N 2 0 1 8

1

BIZNING TELEGRAM TARMOG’IDAGI MANZILIMIZ:
@KIMYO2


2
1- TIBBIYOT SOXASIDA ISHLATILADIGAN MODDALAR.

1. 
   Izoniazid – sil kasalligini davolashda
   
2. 
   Metilopogalantamin – Qon Bosimini Tushuruvchi Dori Sifatida
   
3. 
   Tiofelin,tiobromin,kofein – siydik haydashni yaxshilshda
   
4. 
   Etilbromid – milkni vaqtinchalik og’riqsizlantirishda
   
5. 
   Etilxlorid – etni o’ldiruvchi modda sifatida
   
6. 
   Fenolftalein – ichni yumshatuvchi surgi dori sifatida
   
7. 
   Etilnitrit – chekka qon tomirini kengaytirishda
   
8. 
   Izoamilnitrit – stenokardiya kasalligini yahshilashda
   
9. 
   Nikotin kislota amidi (vitamin PP) – pellagra kasalligini davolashda
   
10. 
    Xloroform,siklopropan va dietilefir – narkoz sifatida
    
11. 
    ^B6 ^{(piridoksin) – organizmda oksidlanish-qaytarilish jarayonida}
    
12. 
    Rezerpin –– qon bosimini pasaytiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.
    
13. 
    Papaverin –– qon bosimini tushiruvchi vosita sifatida ishlatiladi.
    
14. 
    Pilokarpin –– ko’z kasalligida ishlatiladi.
    
15. 
    Pirrol – yashil o’simliklar pigmentida bo’ladi.
    
16. 
    Stovarsol(spirosid) – uyqu kasalligini davolashda
    
17. 
    Geteroauksin (p-indolil sirka kislota) – o’simliklar tarkibida kam uchraydi, o’simlikni o’stiruvchi garmon hisoblanib,ularning o’sishiga katta ta’sir ko’rsatadi.
    
18. 
    Kofein – markaziy nerv sistemasini ishlarini va yurak faoliyatini kuchaytirishda
    
19. 
    Galantamin HBr tuzi – bolalarda shol kasalligi (poliomiyelit)ni davolashda
    
20. 
    Adipin kislota – poliamid tola neylon olishda ishlatiladi.
    
21. 
    Anabazin – qishloq xo’jaligida kontakt insektitsid sifatida ishlatiladi.
    
22. 
    ^{Angidron (Mg(ClO}4⁾2^{- gazlarni quritishda ishlatiladi.}
    
23. 
    Asetilselluloza – asetat ipak olinadi. Yonmaydigan plyonkalar va ultrabinafsha nurlarni o’tkazadigan organik shishalar ishlab chiqarishda ishlatiladi.
    
24. 
    Atseton – xloroform, yodoform, bromoform, sulfonal, sintetik kauchuk (poliizopren), “karbinol yelim”, organik shisha va boshqa moddalar olishda asosiy homashyo bo’lib hizmat qiladi.
    
25. 
    ^BaCl2^∙2H2^{O- qishloq xo’jaligida zararkunandalarga qarshi ishlatiladi.}
    

3

26. 
    ^{Benzol (C}6^H6^{) – bo’yoqlar, dorilar, portlovchi moddalar, o’simliklarni himoya} qilish vositalar, plastmassalar va sintetik tola olishda eng qimmatli maxsulot hisoblanadi.
    
27. 
    Bezoil chumoli kislota – o’simlik o’sishini boshqaruvchi modda.
    
28. 
    Biogen elementlar va ularning tirik organizmdagi ahamiyati.
    
29. 
    ^Br2 ^{– oliy nerf faoliyatining normal kechishi uchun javob beradigan} elementlardan biri.
    
30. 
    ^C2^H5^{Br va C}2^H4^Br2 ^{– bezinga qo’shiladi.}
    
31. 
    Ca – odam organizmida muhimahamiyatga ega bo’lgan biogen element bo’lib, organizmdagi barcha kalsiyning 99 % suyakda, 1 % esa qon va limfada uchraydi. Askalsiy oziq-ovqat qo’shilmasidan suyak,qon, o’sma kabi boshqa xastaliklar bilan og’rigan bemorlar organizmining himoya quvvatini oshirishda samarali foydalaniladi.
    
32. 
    ^CaCl2^∙6H2^{O- laboratoriyada qurituvchi sifatida ishlatiladi.}
    
33. 
    ^CaHAsO3 ^{– chigirtkaga qarshi kurashda ishlatiladi.}
    
34. 
    Chumoli kislota (HCOOH) – tibbiyotda bod kasalligini davolashda ishlatiladi.
    
35. 
    Chumoli kislota(HCOOH) – kimyo sanoatida organik moddalar sintez qilishda qaytaruvchi sifatida oksalat kislota olish uchun, oziq-ovqat sanoatida – dizenfeksiyalovchi va konservalovchi vosita sifatida, to’qimachilik sanoatida –
    

gazlamalarni bo’yashda, tibbiyotda – bod kassalligini davolashda ishlatiladi.

36. 
    Co – gemoglabin sintezida katta ahamiyatga ega, DNK va aminokislotalar almashinuvida muhim element hisoblanadi. Co uzum hosildorligini oshirish bilan birga mevasi tarkibida qand moddalarni ko’payishiga yordam beradi.
    
37. 
    ^{Co va J}2 ^{– hayvonlardan yuqori hosil olishda muhim omil hisoblanadi}
    
38. 
    Cu – quritilgan botqoq yerlar, qumoq va misga kambag’al yerlarda don hosildorligini ko’paytirishda ishlatiladi.
    
39. 
    Cu – teri pigmentatsiyada, temirning o’zlashtirilishida katta ro’l o’ynaydi.
    
40. 
    Dekstrinlar – yelim sifatida ishlatiladi.
    
41. 
    ^{Dimetil formamid (HCON(CH}3⁾2 ^{– sintetik tolalar olishda eng yaxshi erituvchi} sifatida ishlatiladi.
    
42. 
    Dixlorbenzol – zararli hashoratlarga qarshi kurash vositasi sifatida ishlatiladi.
    
43. 
    ^{Dixlormetan (CH}2^Cl2^{) – erituvchilar sifatida ishlatiladi.}
    

4

44. 
    ^{Etanol (C}2^H5^{OH) – tibbiyotda dizenfeksiyalovchi sifatida ishlatiladi.}
    
45. 
    ^{Etil bromid (C}2^H5^{Br) - jarrohlikda milkni vaqtincha og’riq sezmaydigan holatga} keltirish uchun ishlatiladi.
    
46. 
    ^{Etilen (C}2^H4^{) – etil spirti va polietilen olishda ishlatiladi.}
    
47. 
    ^{Etilen (C}2^H4^{) – polietilen olishda ishlatiladi.}
    
48. 
    ^{Etilenglikol (C}2^H4^(OH)2^{) – lavsan va turli xil plastmassalar olishda ishlatiladi.}
    
49. 
    ^{Etilnitrit (C}2^H5^{NO) – tibbiyotda chekka qon tomirlarini kengaytirishda} ishlatiladi.
    
50. 
    ^{Etilxlorid (C}2^H5^{Cl) – mahalliy tinchlantiruvchi sifatida ishlatiladi.}
    
51. 
    ^F2 ^{– tirik organizmlar suyak to’qimalarning hosil bo’lishi va o’sishida juda zrur} elementlardan biri hisoblanadi. Tishlar ularda ftor miqdori kamayganda nuray boshlaydi.
    
52. 
    ^{Farmaldegid (CH}2^{O) – tibbiyotda asosan dizenfeksiyalovchi modda yani} kasallik qo’zgatuvchi mikroorganizmlarni yo’qotish uchun ishlatiladi.
    
53. 
    ^{Fenol (C}6^H5^{OH) – texnikada plastik massalar (formaldegid bilan} kondensatlanadi), dori darmonlar (salisil kislota va uning hosilalari), bo’yoqlar, portlovchi moddalar (pikrin kislota) ishlab chiqarishda keng qo’llaniladi.
    
54. 
    Formalin – hashoratlarga qarshi xonalarni va xar xil o’simliklar urig’ini qorakuya kasalligi sporaniyaga qarshi dizenfeksiyalaovchi modda sifatida ishlatiladi.
    
55. 
    ^{Geksaxlor benzol (C}6^Cl6^{) – g’alla urug’larini qattiq qorakuya kasalliklarga} qarshi kurashda ishlatiladi.
    
56. 
    ^{Geksaxlor butadiyen-1,3 (CCl}2^=CCl-CCl=CCl2^{) – toklardagi filoksera} (kuyaga) ga qarshi kurashda ishlatiladi.
    
57. 
    ^{Geksaxloran - (C}6^Cl6^{) – g’alla urug’larini qattiq qorakuya kasalliklarga qarshi} kurashda ishlatiladi.
    
58. 
    Geksaxloran - zararli hashoratlarga qarshi kurash vositasi sifatida ishlatiladi.
    
59. 
    ^{Geksaxlorsiklogeksan (C}6^H6^Cl6^{) – qishloq xo’jaligida insektitsid sifatida} ishlatiladi.
    
60. 
    ^{Gidroxinon (C}6^H4^(OH)2^{) – fotografiyada ochiltirgich sifatida ishlatiladi.}
    
61. 
    Glitserin – formatsiyada surtma moylari va pastalar tayyorlashda ishlatiladi.
    
62. 
    Glitserin – oziq-ovqat sanoatida vino, likor va limonadlarni shirinlashtirishda ishlatiladi.
    

5

63. 
    ^{Glukoza (C}6^H12^O6^{) – tibbiyotda quvvat beruvchi dori sifatida ishlatiladi.}
    
64. 
    ^{Guttapercha (C}5^H8⁾n ^{– kabellarni izolatsiyalash uchun keng ko’lamda} ishlatiladi.
    
65. 
    Gvayakol, evgenol, izoevgenol va adrenalin – tibbiyotda ishlatiladi.
    
66. 
    ^H2^O2 ^{ning 3 % li eritmasi – yaralarni dezenfeksiya qilishda va og’iz chayqash} uchun ishlatiladi.
    
67. 
    ^Hg2^Cl2 ^{– medisinada ishlatiladi}
    
68. 
    ^HgCl2 ^{– medisinada juda suyultirilgan eritmalarni dizenfeksiyalovchi modda} sifatida ishlatiladi.
    
69. 
    ^{Inozit (C}6^H6^(OH)6 ^{– o’stiruvchi sifatida ishlatiladi.}
    
70.