OrqaniZMİn yaş XÜsusiYYƏTLƏRİ


 Skelet əzələlərinin qurluşu



Yüklə 1,2 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə57/68
tarix27.11.2022
ölçüsü1,2 Mb.
#70842
növüDərs
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   68
Ar2018-2944 (1)

8.2. Skelet əzələlərinin qurluşu 
Skelet əzələlərinin makro və mikro quruluşu. İnkişafın 
ilk mərhələsindən başlayaraq əzələ inkişaf edir. Bətndaxili 
inkişafın 8-ci həftəsində bütün skelet əzələlərinin inkişafı 
müşahidə edilir, 10 həftəlik rüşeymdə əzələ vətərləri 
formalaşır. Embional dövrün 2-ci ayında əzələlər uyğun 
sinirlərlə təmin olunur. Hərəki sinir ucları isə 4-cü ayda 
formalaşır. 
Əzələ liflərinin inkişafı miofibrillərin miqdarından 
asılıdır. Bu zaman zolaqlar və nüvələr əmələ gəlir. Əzələ 
saplarının yaranma sürəti bütün sahələrdə eyni olmur. 
Əvvəlcə dil, dodaq, qabırğa arası, kürək əzələləri və 
diafraqma formalaşır. Sonradan yuxarı ətrafın əzələləri və ən 
sonda aşağı ətraf əzələləri yaranır. 
Körpələrin əzələ kütləsi, bədən çəkisinin 23,3%-ni 
böyüklərdə isə 44,2% -ni təşkil edir. Onlarda vətərlər əzələ 
sahəsinin bir qismini, yetkinlərdə isə bir qədər çox olur. 


98 
Əzələdaxili arakəsmələri birləşdirici toxuma təşkil edir. Eninə 
zolaqlı əzələlərin nüvəsi çox və ovalvardir. Körpələrin əzələ 
sapları bir-birindən fərqlənmir. Embrional inkişafın 6-cı 
ayında sarko-lemma yaranır. 
Postembrional dövrdə skelet əzələlərin makro- və mikro 
quruluşunda dəyişkənlik yaranır. Əzələlərin yetkinlik 
dərəcələri müxtəlifdir. Funksional fəal olan əzələlər sürətlə 
artır, əzələlərin kütləsi inkişaf dövründə 21%-dir. 8 yaşlı 
uşaqlarda - 27,2%, cinsi yetkinlik dövründə – 32,6% 17-18 
yaşında – 44,2% təşkil edir. Körpələr doğulduqdan sonra 
gövdə əzələlərinin kütləsi, digər sahələrlə müqayisədə 40% 
artır. 
Yuxarı ətrafın əzələləri, məşqdən asılı olaraq 23-25 
yaşlarında ən yaxşı inkişaf edir. Yüksək hərəkət edən 
orqanlarda həm kütlə, həm də əzələ liflərinin diametri xeyli 
artır
Əzələ sapları 23-25 yaşa qədər xeyli uzanır. Gərilmə 
zonalarında nüvələrin sayı artır. 15-18 yaşlı uşaqlar məşq 
etmədikdə, əzələ saplarının uzanması dayanır. Əzələ 
saplarının diametri 35 yaşa qədər artır. Orqanizmin boy və 
inkişafından asılı olaraq, əzələ saplarının diametri dəyişir. 
Əzələ saplarının sürətli inkişafı cinsi yetkinlik dövründə 
müşahidə edilir. 6 aylıq uşaqların ikibaşlı əzələ saplarının 
diametri 17-19 mkm: 2-3 yaşda – 20-22 mkm: 9-12 yaşda – 
20-25: 
böyüklərdə 41-58 mkm-dir. Yaşa dolduqca 
miofibrillərin sayı artır. Körpələrin əzələ sapında 50-120 
miofirill: 1,5 yaşlı da – 100-250; 3-4 yaşlıda – 500- 600; 7 
yaşlıda – 1500-2000-dir. 


99 

Yüklə 1,2 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   68




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin