OrqaniZMİn yaş XÜsusiYYƏTLƏRİ



Yüklə 1,2 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə59/68
tarix27.11.2022
ölçüsü1,2 Mb.
#70842
növüDərs
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   68
Ar2018-2944 (1)

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


102 
IX FƏSİL 
 
Uşaq və yeniyetmələrin fiziki yükə uyğunlaşmalarının 
ümumi qanunauyğunluqları. Hərəki keyfiyyətlərin 
inkişafı 
 
Uşaq və yeniyetmələrin orqanizminin həm aerob, həm də 
anaerob iş qabiliyyəti az olur. Bu isə iş qabiliyyətini 
məhdudlaşdırır. Anaerob iş qabiliyyətinin göstəricilərindən 
biri maksimal oksigen borcudur. Məlum olub ki, 9-10 yaşlı 
uşaqlarda 8-9 kqm/s iş qabiliyyətinə malik olurlar. Oksigen 
borcu 800-1200 ml çatanda işi davam etdirə bilmirlər. 12-14 
yaşlı yeniyetmələr 2000-2500 ml oksigen borcunda 12-17 
kqm/s işi icra edirlər. Böyüklər üçün hüdud fiziki yük 20-45 
kqm/s iş qabiliyyəti olanda, oksigen borcu 6000 ml olur. 
Yaşla əlaqədar orqanizmin anaerob imkanları qanda süd 
turşusunun konsentrasiyasının dəyişməsi ilə təyin olunur. 
Maksimal şiddətli hərəkətlər zamanı 7-8 yaşlı uşaqların 
qanında süd turşusunun miqdarı 80 mq% çatır. 14-15 
yaşlılarda 100 mq%, böyüklərdə isə 112 mq% olur. Buradan 
məlum olur ki, böyüklərə nisbətən, uşaqların və 
yeniyetmələrin anaerob imkanları azdır. 
İnsan 
ontogenezinin 
yaş 
dövrləri. 
 
İnsanın 
ontogenetikasına aid müxtəlif sxemlər vardır. Lakin 
bunlardan biri və əsası 1965 – ci ildə Moskvada keçirilmiş 
VII konfransda qəbul edilmişdir. 


103 
İnsan ontogenezinin yaş dövrləri Cədvəl 9.1 
İnsan ontogenezinin yaş dövrləri 
Dövrlər 
Cinsi 
kişi 
qadın 
Yeni doğulmuşlar 
1-10 gün 
1-10gün 
Südəmərlik 
10-gün – 1 yaş 
10 gün-1yaş 
ilkin uşaqlıq 
1-3 yaş 
1-3yaş 
Birinciuşaqlıq 
4-7 
4-7 yaş 
İkinci uşaqlıq 
8-12 yaş 
8-11 yaş 
Yeniyetməlik 
13-16 yaş 
12-15 yaş 
Gənclik 
17-21yaş 
16-20 yaş 
Yetkin yaş I- dövr 
22-35 yaş 
21-35 yaş 
II- dövr 
36-60 yaş 
36-55yaş 
Ahıl yaş dövrü 
61-74 yaş 
56-74yaş 
.Qocalıq dövrü 
75-90yaş 
Uzun 
ömürlülük 
90 yaş və daha 
sonra 
Beləliklə, B.B.Bunakın sxemindən fərqli olaraqVII 
regional konfransda qəbul olunmuş sxemdə yeniyetməlik 
dövrünün bir qədər tez tamamlanması və qocalıq dövrünün 75 
yaşdan 90 yaşadək davam edilməsi göstərilir. Bu fakt 
yeniyetmələrin inkişafında müşahidə olunan akselerasiya 
hadisəsi və ölkəmizdə insanların orta yaşama müdətinin 
artması ilə əlaqədardır.


104 

Yüklə 1,2 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   68




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin