106
X FƏSİL
Cinsi yetişkənlik dövründə orqanizmin fizioloji
xüsusiyyətləri. Gənc idmançıların məşqlərinin ümumi
fizioloji ilkin şərtləri
Qadın və kişilərin pubertat dövrünün müddətində
fərqlər. Cinsi yetkinlik dövründə insan bioloji cəhətdən tam
formalaşmış olur. Cinsi yetkinlik dövrü müxtəlif dövrlərdə və
müxtəlif təbii şəraitdən asılı olaraq – sağlamlıq,
qidalanma,
iqlim və həyat şəraiti zamanı müxtəlif yaş dövrlərində yaranır.
İrsi əlamətlərin xüsusi rolu vardır. Cinsi yetkinlik dövründə
orqanizmin bütün fəalliyyətində dəyişkənlik yaranır.
Cinsi
hormonların təsirindən asılı olaraq, vegetativ sinir sisteminin
fəaliyyəti yüksəlir, orqanizmdə
morfoloji və fizioloji
dəyişkənlik əmələ gəlir.
Qızlarda cinsi yetkinlik oğlanlara nisbətən erkən baş
verir. Onların boyu sürətlə artır, piylənmə və ikincilik
ələmətləri
incə səs, saçların uzanması, süd vəzilərinin
formalaşması müşahidə edilir. Ovulyasiya (menstruasiya)
əlamətləri aşkarlaşır və bədən qurulu-şunda formalaşma gedir
(21-22 yaş).
Oğlanların bədən quruluşundakı dəyişkənlik 13-14
yaşlarda başlayır, səs kobudlaşır, bığ və saqqal çıxmağa
başlayır. Onlarda borulu sümüklərin uzanması 15-16
yaşlarında daha sürətlidir. Onların bədən quruluşu 24-25
yaşlarında başa çatır.
Cinsi yetkinlik dövründən başlayaraq oğlan və qızlar
arasındakı münasibət dəyişir. Oğlanlar
ən çox öz qüvvəsini
nümayiş etdirməyə çalışırlar.
