O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi X. S h e n n a y e V, T. B a y m u r a t o V sug‘urta ishi
Yüklə 0,8 Mb.
|
|
Fuqarolarni baxtsiz
hodisalardan sug‘urta qilish 1 2 6
Fuqarolarni baxtsiz hodisalardan ixtiyoriy sug‘urtalash bo‘yicha shartnoma qonunga ko‘ra yuridik va jismoniy shaxslarning yozma arizasi asosida tuziladi. Shartnoma tuzishdan oldin sug‘urta tashkiloti o‘z mijozlariga sug‘urta xizmatini taklif etadi. Yuridik va jismoniy shaxslar sug‘urta shartnomasi tuzishdan oldin, albatta, sug‘urtalovchining moliyaviy holati, litsenziyasi mavjudligi bilan qiziqishi lozim. Sug‘urta shartnomasi tuzishdan oldin sug‘urta tashkiloti vakili sug‘urtalayotgan shaxslarni fuqarolarni baxtsiz hodisalardan sug‘urtalash qoidalari bilan tanishtirishi lozim. Mazkur sug‘urta turi bo‘yicha fuqarolarni baxtsiz hodisa ro‘y berish natijasida sog‘lig‘i va hayotini saqlash bilan bog‘liq manfaat sug‘urta obyekti hisoblanadi. Sug‘urtalovchi, odatda, asab va ruhiy kasallikka duchor bo‘lgan, falaj, ko‘zi ojiz shaxslar, eshitish qobiliyati zaif bo‘lgan va nogiron shaxslar bilan sug‘urta shartnomasini tuzmaydi. Sug‘urtalangan shaxsning hayotiga va sog‘lig‘iga quyidagi baxtsiz hodisalarning ro‘y berishi natijasida shikast yetganda va tasdiqlanganda sug‘urta summalari berilishi mumkin: — jarohat olganda; — suyaklarning sinishi, chiqishi; — ichki organlarning zararlanishi; — kuyishi; — teri qatlamlarini sovuq urishi; — elekt toki ta’sirida jarohatlanishi; — kimyoviy moddalar va zararli o‘simlik ta’sirida zararlanishi; — tish sinishi. Bundan tashqari, yuqorida qayd etilgan holatlar natijasida o‘lim holati yuz berganda ham sug‘urta summasi to‘lanadi. Quyidagi hodisalarning ro‘y berishi oqibatida sug‘urtalangan shaxsning hayoti va sog‘lig‘iga shikast yetkazilsa yoxud o‘limga olib kelsa, sug‘urta summasi to‘lanmaydi: — yadro portlashi; — radiatsiya va nurlanish; — sug‘urtalangan shaxsning atayin xatti-harakati natijasida baxtsiz hodisalar yuz berganda, o‘z joniga qasd qilganda va jinoiy harakatlar natijasida ro‘y berishi. Sug‘urta mukofoti sug‘urta tashkilotining hisob-kitob raqamiga kelib tushgandan so‘ng u shartnomada ko‘rsatilgan muddat ichida 1 2 7
yo‘qotilgan taqdirda sug‘urta tashkiloti sug‘urtalagan shaxsga uning dublikatini beradi. Sug‘urtalanuvchilarning huquqlari: — sug‘urta shartnomasi amalda bo‘lgan davrda sug‘urtalan- gan shaxs sug‘urta tashkilotidan sug‘urta masalalari bo‘yicha maslahatlar olishi; — sug‘urta polisi yo‘qotilganda uning dublikatini olish. Fuqarolarni baxtsiz hodisalardan sug‘urtalashda sug‘urtalan- gan shaxslar yana quyidagi huquqlarga ega bo‘lishi mumkin: — sug‘urta summasini olishda nizolar paydo bo‘lganda mustaqil ekspertni jalb etish; — sug‘urtalanuvchi bilan kelishilgan holda amaldagi sug‘urta shartnomasiga qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritish; — sug‘urtalovchi bilan kelishgan holda sug‘urta shartnomasi- ni muddatidan oldin bekor qilish. Sug‘urtalanuvchining majburiyatlari: — sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan muddat va shartlarda sug‘urta mukofotlarini to‘lash; — sug‘urtalangan shaxslarga sug‘urta shartnomasi shartlari to‘g‘risida ma’lumotlar berish. Sug‘urtalovchining huquqlari: — sug‘urta hodisalari sug‘urtalovchi tomonidan tan olinmagan- da, sug‘urta summalarini to‘lamaslik; — sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan muddatda sug‘urta mukofoti to‘lanmasa, sug‘urta shartnomasini bekor qilish. Sug‘urtalovchining majburiyatlari: — fuqarolarni baxtsiz hodisalardan ixtiyoriy sug‘urtalash qoidalari va sug‘urta shartnomasi shartlari bilan sug‘urtalanuv- chini tanishtirish; — sug‘urta shartnomasida ko‘rsatilgan muddatda sug‘urta polisini berish; — sug‘urta hodisasi ro‘y berganda sug‘urta summasini to‘lash; — sug‘urta summasini to‘lashdan voz kechilganda, u holda 10 kun muddatda sug‘urtalanuvchiga yozma ravishda xabar berish. Sug‘urta hodisasi ro‘y berganda bu haqda sug‘urtalangan shaxslar qisqa muddatda sug‘urtalovchiga xabar berishi lozim. Baxtsiz hodisa ro‘y berganda sug‘urtalangan shaxslar sug‘urtalovchiga quyidagi hujjatlarni taqdim etishi shart: 1 2 8
— davolash profilaktika muassasasidan baxtsiz hodisa natijasida sug‘urtalangan shaxsning davolanganligini tasdiqlovchi ma’lumotnoma. Zaruriyat bo‘lganda sug‘urtalovchi sug‘urta summasini to‘lash masalasini hal etish uchun zarur bo‘lgan boshqa hujjatlarni so‘rashga ham haqli. Baxtsiz hodisalar ro‘y berish natijasida o‘lim hodisasi ro‘y berganda quyidagi hujjatlar taqdim etiladi: — sug‘urta polisi; — FXDYO bo‘limidan o‘lim holati ro‘y bergani to‘g‘risida ma’lumotnoma; — merosxo‘rlik huquqini tasdiqlovchi hujjat; agar o‘lim hodisasi yo‘l-transporti natijasida ro‘y bergan bo‘lsa, yo‘l harakati xavfsizligi organidan olingan ma’lumotnoma; — shaxsni tasdiqlovchi hujjat. Sug‘urtalovchi zaruriyat bo‘lganda yuqoridagi hujjatlardan tashqari boshqa hujjatlarni so‘rashga ham haqli. Sug‘urtalovchi tomonidan sug‘urta summasini to‘lash to‘g‘ri- sida qaror qabul qilinganda sug‘urta summasi shartnomada ko‘rsatilgan muddat ichida to‘lab beriladi. Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|